Καζάνι που βράζει το Ιράν

«Θάνατος στην Αμερική», «Θάνατος στον Τραμπ» αντηχούσαν χθες ρυθμικά τα συνθήματα στους δρόμους της Κερμάν, στο νοτιοανατολικό Ιράν, όπου η οργή ξεχείλισε κατά την -επεισοδιακή όπως αποδείχτηκε- κηδεία του δολοφονηθέντος από τις ΗΠΑ στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί.

Ηταν τόση η κοσμοσυρροή, που το πλήθος ποδοπατήθηκε, σημαδεύοντας την εθνική τραγωδία από τη δολοφονία του δεύτερου ισχυρότερου άνδρα του Ιράν με ακόμη μία...

Τουλάχιστον 56 έχασαν τη ζωή τους, πάνω από 200 τραυματίστηκαν, ορισμένοι εκ των οποίων σοβαρά. Ο ενταφιασμός της σορού του Σουλεϊμανί αναβλήθηκε και έγινε τελικά αργά χθες το απόγευμα, στο τμήμα ταφής των μαρτύρων.

«Λέμε στους εχθρούς μας ότι θα εκδικηθούμε, όμως εάν αναλάβουν άλλη δράση, θα βάλουμε φωτιά στις περιοχές για τις οποίες είναι παθιασμένοι», είχε διακηρύξει νωρίτερα από την Κερμάν ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, Χουσεΐν Σαλαμί, ξεσηκώνοντας το συγκεντρωμένο πλήθος σε συνθήματα όπως «Θάνατος στο Ισραήλ».

Στο μεσοδιάστημα, το Κοινοβούλιο στην Τεχεράνη κήρυττε «τρομοκρατική οργάνωση» συλλήβδην τον αμερικανικό στρατό και το Πεντάγωνο, εγκρίνοντας παράλληλα πρόσθετη χρηματοδότηση στους Φρουρούς της Επανάστασης, ύψους 224 εκατομμυρίων δολαρίων.

«Εχουμε εξετάσει 13 σενάρια εκδίκησης», ανέφερε ο γενικός γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν. Ακόμη και το ηπιότερο, απείλησε, «θα είναι για τους Αμερικανούς ιστορικός εφιάλτης».

Πιο γλαφυρά το διατύπωσε ο Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί, πρώην ΥΠΕΞ, νυν σύμβουλος του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ. «Εάν οι Αμερικανοί δεν φύγουν από την περιοχή, θα βρεθούν αντιμέτωποι με ένα νέο Βιετνάμ»...

Πιστή δε στην τακτική «μαστίγιο και καρότο», η Τεχεράνη εντείνει παράλληλα τις διπλωματικές πιέσεις στους Ευρωπαίους (και εμμέσως στις ΗΠΑ), δηλώνοντας χθες -διά του αναπληρωτή ΥΠΕΞ, Αμπάς Αρακτσί- «έτοιμη για επιστροφή στην πλήρη συμμόρφωση με τη συμφωνία» για το πυρηνικό της πρόγραμμα, με όρο «τον τερματισμό των κυρώσεων και το κέρδος από τα οικονομικά οφέλη της συμφωνίας».

Προειδοποίηση στα πλοία

Εν αναμονή των ιρανικών αντιποίνων, οι ΗΠΑ εξέδωσαν χθες προειδοποίηση προς τα πλοία που πλέουν στον Περσικό για το «ενδεχόμενο ιρανικής δράσης». Εθεσαν τις δυνάμεις τους ανά τη Μέση Ανατολή σε επιφυλακή για πιθανή «άμεση» επίθεση με ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Στέλνουν πρόσθετες ενισχύσεις στην ευρύτερη περιοχή και βομβαρδιστικά B-52.

Και προσπαθούν να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις από την (εσκεμμένη κατά πολλούς αναλυτές) διαρροή, αργά το βράδυ της Δευτέρας, «ανυπόγραφου προσχεδίου επιστολής» -όπως χαρακτηρίστηκε- του διοικητή των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ προς την κυβέρνηση της Βαγδάτης περί «μετακινήσεων» στρατευμάτων ενόψει μελλοντικής αποχώρησης από τα ιρακινά εδάφη.

Προοπτική, που έσπευσε να διαψεύσει ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Μαρκ Εσπερ, αλλά θεωρείται από αρκετούς –αργά ή γρήγορα– δεδομένη.

Ηδη, το ΝΑΤΟ έχει αναστείλει τις εκπαιδευτικές αποστολές του στο Ιράκ και, η μία μετά την άλλη, χώρες-μέλη της Συμμαχίας (Γερμανία, Κροατία, Σλοβακία, Καναδάς) ανακοίνωσαν χθες τη μετακίνηση των στρατευμάτων τους από το Ιράκ σε όμορες χώρες (Κουβέιτ, Ιορδανία). Εξέλιξη που εντείνει τους φόβους ανασύνταξης τρομοκρατικών οργανώσεων με πρώτη το «Ισλαμικό κράτος».

«Ηταν η σωστή απόφαση. Το Πεντάγωνο έκανε εξαιρετική δουλειά. Και ο πρόεδρος είχε πλήρη νομική βάση σε μια απόφαση που εντάσσεται άψογα στη στρατηγική μας για την ευρύτερη αντιμετώπιση της απειλής από τις μοχθηρές ενέργειες του Ιράν», επέμεινε χθες ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, υπερασπιζόμενος τη δολοφονία Σουλεϊμανί, κατ’ εντολήν του προέδρου Τραμπ, στο έδαφος μιας τρίτης χώρας: του Ιράκ.

Απόφαση, που έχει φέρει τη Μέση Ανατολή στο χείλος ενός ολοκληρωτικού πολέμου, έχει αποξενώσει την Ουάσινγκτον ακόμη και από παραδοσιακούς συμμάχους της (μέχρι και το ΝΑΤΟ, το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία παίρνουν διακριτικά αποστάσεις) κι έχει ξεσηκώσει θύελλα πολιτικών αντιδράσεων στο αμερικανικό Κογκρέσο, όπου εξοργισμένοι οι Δημοκρατικοί ζητούν εδώ και τώρα εξηγήσεις...

Αν και φαινομενικά ατάραχος, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας μάσησε τα λόγια του στη συνέντευξη Τύπου στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το ποια ήταν τέλος πάντως αυτή η περιώνυμη «άμεση απειλή» που ο Λευκός Οίκος επικαλέστηκε για την εξόντωση του δεύτερου ισχυρότερου άνδρα της Τεχεράνης από αμερικανικούς πυραύλους στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης.

Το ίδιο έκανε και όταν ρωτήθηκε για τις αποκαλύψεις του Ιρακινού υπηρεσιακού πρωθυπουργού Αμπντούλ Μάχντι, ότι ο Σουλεϊμανί είχε μεταβεί στην ιρακινή πρωτεύουσα για προγραμματισμένη συνάντηση μαζί του, μεταφέροντας την απάντηση του Ιράν σε πρόταση της Σαουδικής Αραβίας για αποκλιμάκωση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής – κι ενώ οι ΗΠΑ είχαν επίσης ζητήσει τη μεσολάβηση του Ιράκ για εκτόνωση της έντασης με την Τεχεράνη, μετά την επεισοδιακή πολιορκία της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη.

Διάψευση και ειρωνεία

«Το πιστεύει κανείς αυτό;», κάγχασε ο Πομπέο. «Εχουμε ξανακούσει τα ίδια ψέματα και πριν. Είναι απολύτως ψευδές... Δεν βρισκόταν εκεί σε διπλωματική αποστολή επιχειρώντας να επιλύσει κάποιο πρόβλημα», «δεν πήγε εκεί ως εκπρόσωπος σε κάποιου είδους συμφωνία που θα μείωνε τον κίνδυνο», ανέφερε. Κατά τα... λοιπά, διαβεβαίωσε -κόντρα και στις πρωτοφανείς απειλές Τραμπ για ενδεχόμενους βομβαρδισμούς ιρανικών πολιτιστικών μνημείων- ότι «κάθε ενέργεια που θα αναληφθεί, θα γίνει στο πλαίσιο του δικαίου του πολέμου».

Την ίδια ώρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ –επικαλούμενο επισήμως στενότητα χρόνου– αρνήθηκε να δώσει στο Ιρανό ΥΠΕΞ Τζαβάντ Ζαρίφ βίζα εισόδου στις ΗΠΑ, προκειμένου να παραστεί σε αυριανή συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη. Κίνηση, που καυτηρίασε ο ίδιος ο Ζαρίφ –«φοβούνται ότι κάποιος θα πάει εκεί και θα πει την αλήθεια στον αμερικανικό λαό», σχολίασε μιλώντας σε αμερικανικό δίκτυο– όσο και η Κίνα.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν επισκέφθηκε χθες αιφνιδιαστικά τη Δαμασκό (πρώτη φορά εδώ και δύο χρόνια), όπου είχε συνάντηση με τον Σύρο πρόεδρο Ασαντ, προτού μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, επ’ αφορμή των σημερινών εγκαινίων του αγωγού TurkStream και για κρίσιμες συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του, Ερντογάν.

Κυρίαρχες στην ατζέντα τους είναι οι κρίσεις με το Ιράν, στη Συρία και τη Λιβύη, θέματα που θα απασχολήσουν και τη συνάντηση που ο Ρώσος πρόεδρος θα έχει το Σάββατο με τη Γερμανίδα καγκελάριο Μέρκελ, στη Μόσχα.