Τέλη Μαΐου ένας ποδηλάτης στην αριστοκρατική συνοικία Λαγκόα του Ρίο ντε Τζανέιρο έπεφτε νεκρός από τις μαχαιριές δύο εφήβων που τον λήστεψαν. Τρεις εβδομάδες μετά, 4 ανήλικοι και ένας 40χρονος επιτέθηκαν σε 4 κορίτσια 15-17 ετών, τις έδεσαν σε δέντρο, τις πετροβόλησαν, τις βίασαν ομαδικά και τις πέταξαν σε μια χαράδρα.
Οργή στη Βραζιλία για τη «βία των παιδιών του δρόμου» και ευκαιρία για τους πιο συντηρητικούς, πλην κυβερνητικούς, εταίρους της Ντίλμα Ρούσεφ, οι οποίοι, με τις δημοσκοπήσεις ανά χείρας και τη στήριξη του 87% της κοινής γνώμης, προώθησαν πραξικοπηματικά σχέδιο νόμου που μειώνει την ποινικά κολάσιμη ηλικία των νέων από τα 18 στα 16 χρόνια για εγκλήματα όπως ο βιασμός, οι δολοφονίες και οι ληστείες μετά φόνου.
Οι ίδιες εφημερίδες που έριχναν λάδι στη φωτιά μιλώντας για «βία ζώων ανίκανων για την παραμικρή ενσυναίσθηση» και για τη «βαρβαρότητα των περιθωριακών νέων» δεν βρήκαν πολλά να πουν για το φαινόμενο των «justiceiros», των ομάδων των νέων «εκδικητών» της μεσαίας τάξης που «παίρνουν το δίκαιο» στα χέρια τους και καταδιώκουν βίαια τα παιδιά του δρόμου, συνήθεις ύποπτοι για κάθε έγκλημα: τα λιντσάρουν, τα δένουν με λουκέτα ποδηλάτων σε φανοστάτες και τα ξυλοκοπούν άγρια – κάποιες φορές μέχρι θανάτου.
Ο 14χρονος Ζοάο, παιδί του δρόμου και μαύρος όπως τα περισσότερα, ήξερε ένα από αυτά τα παιδιά που βρέθηκε ημιθανές δεμένο σε στύλο. Οπως ήξερε και ένα από τα δύο παιδιά που πέρσι, σε μια πολύκροτη υπόθεση που δεν εξόργισε τόσο την κοινή γνώμη, απήχθησαν από δύο αστυνομικούς: σκότωσαν το ένα, όπως έδειξε βίντεο από το εσωτερικό του αστυνομικού οχήματος, και τον φίλο τού Ζοάο τον εγκατέλειψαν ετοιμοθάνατο.
Δεν του έκανε αίσθηση όταν τον ρώτησαν αν πράγματι σκοτώνουν τα βράδια τα παιδιά του δρόμου, όπως αποκάλυψε το ντοκιμαντέρ «Το τίμημα του Παγκόσμιου Κυπέλλου» του Δανού δημοσιογράφου Μίκελ Κέλντορφ, όπου δείχνει πώς τάγματα θανάτου εξαφάνισαν παιδιά από τους πιο τουριστικούς δρόμους του Ρίο και της Φορταλέζα για να μη χαλάνε την όμορφη εικόνα του περσινού Μουντιάλ.
Μιλώντας σε ρεπορτάζ της «El Mundo», ο αναλφάβητος Ζοάο ανέλυσε τα αίτια της εγκληματικότητας των ανηλίκων πολύ διαφορετικά από τους πολιτικούς που ψήφισαν το μέτρο: «Δεν μας θέλουν. Αν ένα λευκό παιδί της ηλικίας μου περιφέρεται στον δρόμο, κανείς δεν του λέει τίποτα. Αλλά εμένα η αστυνομία μπορεί να με ταπεινώσει ή ακόμη και να με συλλάβει. Αν εμφανιστούμε στην παραλία, μας βρίζουν και μας διώχνουν. Θεωρούν πως για ό,τι κακό γίνεται εμείς είμαστε οι ένοχοι. Και είναι οι αστυνομικοί που προκαλούν την αντίδρασή μας με τις καθημερινές επιθέσεις τους. Μας μαζεύουν από τον δρόμο σαν να είμαστε σκουπίδια και ακόμη και μέσα στις κλούβες μάς ψεκάζουν με σπρέι πιπεριού».
Χωρίς οικογενειακούς δεσμούς ή κρατική μέριμνα, συχνά έχοντας εγκαταλείψει τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από την κακοποίηση και να τη συναντήσουν πολλαπλάσια στους δρόμους, και ελλείψει παιδείας και ευκαιριών καταλήγουν να διεκδικούν με τη βία όσα η κοινωνία τούς στερεί: την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου και αξίζουν, την ψευδαίσθηση της κατανάλωσης και των υλικών αγαθών, συχνά στρατολογημένα από τους ναρκεμπόρους για τις πιο βρόμικες δουλειές τους. Από εκεί στον φόνο τα βήματα είναι ελάχιστα.
«Δεν κλείνεις τα μάτια σου μπροστά στην παραβατικότητα ή στην ακραία βία των ανηλίκων. Αλλά στέλνοντας χιλιάδες νέους σε ένα σύστημα φυλακών με υπεράριθμους κρατούμενους, εξαιρετικά βίαιο, υποβαθμισμένο, εξευτελιστικό και ελεγχόμενο από εγκληματικές ομάδες, επιδεινώνεις το πρόβλημα» υποστηρίζει η κοινωνιολόγος Ζουλίτα Λέμπρουγκερ, πρώην επικεφαλής του σωφρονιστικού συστήματος του Ρίο ντε Τζανέιρο, εκφράζοντας την αντίθεσή της στην προωθούμενη συνταγματική τροποποίηση. Επικριτικές και διεθνείς οργανώσεις, ανάμεσά τους η UNICEF και η Διεθνής Αμνηστία, που επισημαίνουν πως «τα παιδιά είναι περισσότερο θύματα παρά θύτες, ακόμη κι όταν διαπράττουν εγκλήματα». Είναι ενδεικτικό ότι οι φόνοι ανηλίκων στη χώρα ξεπερνούν τους 10.500 τον χρόνο, δηλαδή 28 την ημέρα.
Νομικό... κομφούζιο
Συνταγματολόγοι επιμένουν πως ο νόμος παραβιάζει το Σύνταγμα και επισημαίνουν πως αυτό που πρέπει να προσφέρει το κράτος στους ανήλικους είναι προστασία, ασφάλεια, παιδεία, υγεία και ψυχαγωγία. Aλλά το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε σχετική προσφυγή βουλευτών του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος της Ρούσεφ, που έχει ταχθεί αναφανδόν κατά του μέτρου. Αναγκασμένη να στηρίζεται σε ένα συνονθύλευμα ιδεολογικά ερμαφρόδιτων κομμάτων, βλέπει σε πολλές περιπτώσεις, όπως αυτή, τους κυβερνητικούς της εταίρους να προωθούν μια ατζέντα ξένη προς αυτή του κόμματός της. Το κείμενο πρέπει τώρα να εισαχθεί εκ νέου για ψηφοφορία στη Βουλή κι έπειτα να επικυρωθεί από τη Γερουσία, όπου η Ρούσεφ ελπίζει να πετύχει την καταψήφισή του.
Απτόητος στις κριτικές, ο συντάκτης του νομοθετικού κειμένου, Λαέρτε Λέσα, εξήγησε στον «Guardian» πως αν τελικά μετά από αυτό το μέτρο δεν μειωθεί η εγκληματικότητα, έχει κι άλλη πρόταση: «Σε 20 χρόνια θα μειώσουμε την ηλικία στα 14 και μετά στα 12». Και ούτω καθεξής, έως ότου η επιστήμη λύσει οριστικά το πρόβλημα, όπως εμπεριστατωμένα ανέλυσε: «Κάποια μέρα θα μπορούμε να ορίσουμε αν ένα έμβρυο έχει εγκληματικές τάσεις και σε αυτή την περίπτωση η μητέρα δεν θα έχει δικαίωμα να το φέρει στον κόσμο».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας