Κούβα-Γαλλία: ακόμη μία ιστορική χειραψία

Ο Φρανσουά Ολάντ ως άλλος Τσε με τον διάσημο μπερέ στο εξώφυλλο της Liberation δεν θα μπορούσε παρά να κάνει τον Γκεβάρα να φρίξει αν ζούσε, όπως τόσες φορές με την ανιστόρητη χρήση της εικόνας του. Η επίσκεψη του Ολάντ στην Κούβα, η πρώτη Γάλλου προέδρου στο νησί και επίσης η πρώτη Δυτικού και δη Ευρωπαίου ηγέτη μετά την αμερικανο-κουβανική προσέγγιση, δεν έχει τίποτε από τον ιδεαλισμό, τον διεθνισμό, την αλληλεγγύη που πρέσβευε ο επαναστάτης.

Το ότι η μόνη χειρονομία του «ηρωικού αντάρτη» στην οποία αναφέρθηκε ο ηγέτης της Γαλλίας στο νησί ήταν η πρωτοβουλία του Τσε να ανοίξουν ξανά οι πόρτες της Γαλλικής Συμμαχίας (Ακαδημίας) τις πρώτες μέρες της επανάστασης, συμβολίζει ξεκάθαρα το μήνυμα αυτής της επίσκεψης: να εξασφαλίσει «συγκριτικό πλεονέκτημα» για τα γαλλικά συμφέροντα.

Αυτή η ρεαλιστική πτυχή δεν στερεί τον ιστορικό χαρακτήρα της επίσκεψης ή της 50λεπτης συνάντησής του με τον Φιδέλ Κάστρο. Απλά της δίνει την πραγματική της διάσταση σε μια στιγμή που αλλάζουν οι περιφερειακοί συσχετισμοί και μαζί η ίδια η Κούβα. Τώρα που το «σιδηρούν παραπέτασμα» που έστησε η Δύση γύρω από το μικρό νησί αρχίζει και πέφτει σιγά αλλά σταθερά, η Γαλλία με την «πρωτιά» της θέλει να πετύχει το πλεονέκτημα σε αυτό που κάποιοι ονόμασαν «κούρσα με τρικλοποδιές» με τις ΗΠΑ και τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις για τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια που η κουβανική κυβέρνηση χρειάζεται ώστε να εκσυγχρονίσει την οικονομία της.

Σε διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας ο Ολάντ δεν αρκέστηκε να ζητήσει ξανά την άρση του εμπάργκο κατά της Κούβας -όπως κάνει η Γαλλία κάθε χρόνο από το 1991 στη σχετική ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ-, αλλά και εξήρε τον ρόλο της Κούβας στην περιοχή, «που εκπροσωπεί έναν τρόπο έκφρασης, διεκδίκησης της αξιοπρέπειας και της ανεξαρτησίας» για ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.

Η γαλλική διπλωματία γνωρίζει ότι οι καλές σχέσεις με την Κούβα θα διευκολύνουν τους δεσμούς με την υπόλοιπη ήπειρο, όπου οι ΗΠΑ λόγω ακριβώς της πολύχρονης εμμονής τους κατά του κουβανικού καθεστώτος, έχουν χάσει μεγάλο μέρος της επιρροής τους με βασικές κερδισμένες την Κίνα και τη Ρωσία.

Στην Κούβα έχουν παρουσία περίπου 60 γαλλικές επιχειρήσεις, αλλά η Γαλλία παραμένει ο ένατος εμπορικός εταίρος της χώρας, μια θέση που επιδέχεται σημαντική βελτίωση, ιδίως στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών ή της βιοτεχνολογίας. Δεν είναι τυχαίο πως τον Ολάντ συνόδευσαν δεκάδες επιχειρηματίες που μετείχαν σε γαλλο-κουβανικό οικονομικό φόρουμ, ανάμεσά τους στελέχη της εταιρείας ποτών Pernod Ricard, των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων Accor, της αεροπορικής Air France, της Carrefour, του ομίλου τηλεπικοινωνιών Orange ή της ενεργειακής Total. Στο φόρουμ, ο Κουβανός υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου και Επενδύσεων τους ενημέρωσε για τον εκσυγχρονισμό του οικονομικού μοντέλου της χώρας και τις επενδυτικές ανάγκες της, ξεκαθαρίζοντας με αβρότητα ότι τα συμφέροντα και οφέλη ή θα είναι κοινά ή δεν θα υπάρξουν.

Η Κούβα δεν ήταν αυτή που απομονώθηκε ή αρνήθηκε οικονομικές σχέσεις με άλλες χώρες. Την απομόνωσαν, την απέκλεισαν και επιχείρησαν να τη στραγγαλίσουν οικονομικά. Τώρα που το «άνοιγμα» προχωρά, απλά επαναλαμβάνει την πάγια θέση της: προώθηση κοινών συμφερόντων σε σχέσεις κυρίαρχης ισότητας, διαλόγου με σεβασμό και μη παρέμβασης στα εσωτερικά. Οσοι πιστοί προσέλθετε, όπως έλεγε ο Πελού, συνεργάτης του Charlie Hebdo, που μετέχοντας στη γαλλική αντιπροσωπεία έφερε στο νησί αναμνήσεις του Σαρμπ και του Βολίνσκι, των δύο δολοφονημένων σκιτσογράφων του περιοδικού, που δεν έπαψαν να προασπίζονται -σε καιρούς που αλλάζουν- την κουβανική επανάσταση με τις όποιες αδυναμίες της.