Αποχωρεί ο Νταβούτογλου μετά τη ρήξη με τον Ερντογάν

Μετά την εγκαθίδρυση προεδρικού συστήματος στην Τουρκία, τη φίμωση αντιπολιτευόμενων ΜΜΕ, τις συλλήψεις δημοσιογράφων και ακαδημαϊκών, τη δραματική κλιμάκωση στο κουρδικό, την εμπρηστική παρεμβατικότητα στο συριακό και τη ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με τη Ρωσία, ήρθε η σειρά του... πρωθυπουργού.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απομακρύνει τον Αχμέτ Νταβούτογλου έξι μήνες μετά τη μεγάλη νίκη του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) στις βουλευτικές εκλογές και τον σχηματισμό μιας ισχυρής κυβέρνησης με πλειοψηφία σχεδόν 50% στη Βουλή.

Οι διαδικασίες «διαζυγίου» προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς καθώς η προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση των δύο ηγετών έγινε χθες στο Προεδρικό Μέγαρο και έληξε έπειτα από 1 ώρα και 40 λεπτά χωρίς ανακοινώσεις...

Σήμερα συνεδρίασε (εκτάκτως και αυτή) η κεντρική επιτροπή του AKP, που αποφάσισε ότι στις 22 Μαΐου θα γίνει έκτακτο συνέδριο του κόμματος, στο οποίο θα εκλεγεί ο νέος ηγέτης. 

Ακολούθησε συνέντευξη Τύπου του Αχμέτ Νταβούτογλου, που ανακοίνωσε την παραίτησή του, η οποία -όπως σημείωσε με έμφαση- «δεν ήταν επιλογή αλλά αναγκαιότητα».

Είπε, επίσης, ότι δεν έχει καμία αίσθηση αποτυχίας, δεν λυπάται γι' αυτή την απόφαση και συμπλήρωσε ότι «η σχέση με τον Ερντογάν είναι μια αδελφική σχέση, η φιλία για μένα είναι πιο σημαντική από οτιδήποτε άλλο. Είχαμε διαφορετικές απόψεις στο παρελθόν, αλλά επιμένω ότι η σχέση μας παραμένει φιλική». 

Επαίνεσε το έργο της κυβέρνησής του μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου, όταν το AKP είχε αποτύχει να σχηματίσει κυβέρνηση, και είπε ότι αυτή την περίοδο το κόμμα έδειξε «ατσαλένια θέληση» απέναντι στα «τσακάλια» που πόνταραν στο χάος.

Πρόσθεσε ότι κανείς δεν πρέπει να ανησυχεί καθώς η «ισχυρή» κυβέρνηση θα συνεχίσει και κάλεσε επίσης το AKP να παραμείνει ενωμένο.

«Συγχαρητήρια. Η απόφαση αυτή ανήκει στον πρωθυπουργό», σχολίασε από την πλευρά του ο Ερντογάν δεχόμενος αντιπροσωπεία βουλευτών.

Χαρακτηριστικές είναι και οι δηλώσεις του συμβούλου του Ερντογάν, Τζεμίλ Ερτέμ, ο οποίος είπε στο κανάλι NTV ότι δεν αναμένεται να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές -μετά την εκλογή του νέου ηγέτη- και ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει μέχρι τη λήξη της θητείας το 2019.

Ο ίδιος τόνισε ότι η χώρα και η οικονομία της θα σταθεροποιηθούν κι άλλο αν ο νέος πρωθυπουργός έχει πιο στενή συνεργασία με τον πρόεδρο Ερντογάν.

Πλέον τα δημοσιεύματα περιστρέφονται στους πιθανούς αντικαταστάτες του Νταβούτογλου. Τα ονόματα που αναφέρονται είναι αυτά του υπουργού Μεταφορών Μπιναλί Γιλντιρίμ, του υπουργού Ενέργειας και γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, του υπουργού Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μπόζνταγ, του αντιπροέδρου του κόμματος Νουμάν Κουρτουλμούς και του βουλευτή Μουσταφά Σέντοπ.

Πτώση των μετοχών

Απώλειες σχεδόν 2% καταγράφουν σήμερα οι τουρκικές μετοχές, υποχωρώντας σε χαμηλό οκτώ εβδομάδων, με τα ασφάλιστρα έναντι του κινδύνου αθέτησης πληρωμών να αυξάνονται.

Οι μετοχές που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης αναμένεται να καταγράψουν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση τους από τον Δεκέμβριο του 2013, με απώλειες άνω του 8% μέχρι στιγμής, ενώ οι αποδόσεις των 10ετών τουρκικών ομολόγων σημείωσαν άνοδο μεγαλύτερη των 30 μονάδων βάσης, σχεδόν σε υψηλό μηνός.

Τα πενταετή ασφάλιστρα έναντι κίνδυνου αθέτησης πληρωμών (CDS) ανήλθαν σε υψηλό τεσσάρων εβδομάδων.

Η τουρκική λίρα ενισχυόταν κατά 1,3%, ανακτώντας μόνο μέρος των χθεσινών απωλειών, όταν υποχώρησε κατά 3,8%.

«Ενώ η πολιτική κατάσταση σταθεροποιήθηκε αφού το κόμμα AKP ανέκτησε την πλειοψηφία στις πρόωρες εκλογές του Νοεμβρίου, οι πολιτικές εξελίξεις αποδεικνύονται για μια ακόμα φορά βασικός κίνδυνος για τη λίρα, η οποία είναι πιθανό να εξακολουθήσει να είναι ευάλωτη τις επόμενες ημέρες», ανέφεραν αναλυτές της Rabobank.

«Μάχη» για την εξουσία

Η ρήξη των δύο ηγετών δεν είναι σημερινή· κυβερνούν τη χώρα σε μια τεταμένη συμμαχία έπειτα την εκλογή του Ερντογάν στην προεδρία το 2014 και την αντικατάστασή του στην πρωθυπουργία από τον Νταβούτογλου.

Ο -επονομαζόμενος και σουλτάνος- Ερντογάν θέλει ένα ισχυρό προεδρικό σύστημα, «όχημα» για τις ηγεμονικές φιλοδοξίες του. Ένα τέτοιο σύστημα θέτει τον πιο ήπιο και πρώην διπλωμάτη Νταβούτογλου στο περιθώριο.

Τις τελευταίες μέρες αφαιρέθηκε από τον Νταβούτογλου η αρμοδιότητα για τον διορισμό επαρχιακών αξιωματούχων του AKP. Με την απόφαση αυτή μειώθηκε η ικανότητα του Τούρκου πρωθυπουργού να έχει τον έλεγχο της βάσης του κόμματος και παράλληλα ενισχύθηκε η επιρροή του Ερντογάν.

Η απομάκρυνση Νταβούτογλου έρχεται και σε μια άλλη κρίσιμη στιγμή: την ώρα που η Κομισιόν φαίνεται να δίνει «πράσινο» φως για κατάργηση της έκδοσης βίζας για τους Τούρκους πολίτες, επιτυχία που ο Ερντογάν θέλει να καρπωθεί μόνο ο ίδιος.

«Κατά τη διάρκεια της θητείας μου ως πρωθυπουργός ανακοίνωσα αυτό που θα έρθει τον Οκτώβριο του 2016», είπε πρόσφατα ο Ερντογάν. «Δεν καταλαβαίνω γιατί το να επισπεύδεται τέσσερις μήνες παρουσιάζεται ως νίκη. Είμαι λυπημένος από την παρουσίαση μικρών πραγμάτων ως κάτι μεγαλύτερο», πρόσθεσε θέλοντας να μειώσει τη συνεισφορά του Νταβούτογλου.

Ωστόσο, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας για την προσφυγική κρίση υπήρξε έργο του Νταβούτογλου και το μέλλον της προοιωνίζεται αβέβαιο χωρίς τον ίδιο στην πρωθυπουργία.

Σύμφωνα με τον πρώην διπλωμάτη και πολιτικό σχολιαστή Sinan Ulgen, οι δύο ηγέτες είχαν πάντα να αντιμετωπίσουν ένα «θεμελιώδες δίλημμα».

«Τελικός στόχος του Ερντογάν ήταν να συγκεντρώσει την υποστήριξη του λαού προκειμένου να κάνει τη μετάβαση σε προεδρικό σύστημα. Τελικός στόχος του Νταβούτογλου ήταν να εδραιώσει τη δική του δύναμη και να γίνει ένας πετυχημένος πρωθυπουργός».