Νίκη-ανατροπή των Χριστιανοδημοκρατών στο κρατίδιο του Βερολίνου

Οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) αναδείχθηκαν νικητές των επαναληπτικών εκλογών στο κρατίδιο του Βερολίνου την Κυριακή, λαμβάνοντας 27,5% των ψήφων, πολύ μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους, που παραδοσιακά κερδίζουν τις εκλογές και κυβερνούν στη γερμανική πρωτεύουσα. Επρόκειτο για επανάληψη των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2021, που ακυρώθηκαν λόγω λαθών και προβλημάτων.

Ωστόσο, ακόμη δεν είναι σαφές ποιος θα κυβερνήσει στο Βερολίνο, διότι τα κόμματα τους κυβερνώντος συνασπισμού στην πόλη-κράτος (Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Die Linke) συγκεντρώνουν 49,1% και δυνητικά θα μπορούσαν να κυβερνήσουν ξανά.

Αναζητώντας τα αίτια της εκλογικής νίκης του CDU, μπορεί να στραφεί στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στη Γερμανία εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και τη στάση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά και σε επιμέρους χαρακτηριστικά του Βερολίνου. Οι εκλογές του Βερολίνου, πάντως, με το CDU να κερδίζει για πρώτη φορά από το 1999, αποτελούν σοβαρή «δημοσκόπηση» και για τον ομοσπονδιακό κυβερνητικό συνασπισμό. Η δυσαρέσκεια προς το SPD δεν περιορίζεται μόνο στο πρόσωπο της Φραντσίσκα Γκίφαϊ, ενώ το FDP καθίσταται και επισήμως «αδιάφορο», τουλάχιστον στο Βερολίνο.

Τα προβλήματα των δύο κυβερνητικών εταίρων εμπεδώνονται, ενώ και οι Πράσινοι παλεύουν να διατηρήσουν το κοινό τους, το οποίο περίμενε δραστικότερες και πιο «πράσινες» πολιτικές από τη συμμετοχή του κόμματος στην κυβέρνηση. 

Εκτός κοινοβουλίου οι Φιλελεύθεροι, +1% το AfD

Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, το CDU κερδίζει τις εκλογές για τη Βουλή των Αντιπροσώπων του κρατιδίου με 27,5%, ενισχύοντας τα ποσοστά του κατά 9,5 μονάδες από τις εκλογές του 2021. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) χάνει 2,9 μονάδες και περιορίζεται στο 18,5%, όσο ακριβώς συγκεντρώνουν οι Πράσινοι, με απώλειες μόλις 0,4 μονάδων από τις πρώτες εκλογές. Η Αριστερά χάνει 1,4 μονάδες και βρίσκεται στο 12,5%, ενώ η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) δεν επιβεβαίωσε τις δημοσκοπήσεις που της έδιναν ποσοστό άνω του 15% και έμεινε στο 9%, κερδίζοντας πάντως μία μονάδα από το 2021. Οι Φιλελεύθεροι (FDP) μένουν, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία εκτός τοπικού κοινοβουλίου, καθώς από το 7,2% των προηγούμενων εκλογών περιορίζονται τώρα στο 4,5%.

Η κατάσταση στο Βερολίνο

«Χάος», «καταστροφή», «απελπισία», είναι λέξεις που χρησιμοποιούνται πλέον από όλους για να περιγράψουν την κατάσταση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στο Βερολίνο, τόσο στη διοίκηση, η οποία γνωρίζει ελάχιστα από ψηφιοποίηση και από εξυπηρέτηση πολιτών, όσο και στην αντιμετώπιση παγίων προβλημάτων στη στέγαση και τις συγκοινωνίες. Πρόσφατα, τα εκτεταμένα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν κατά την αλλαγή του χρόνου, προκάλεσαν για μία ακόμη φορά κριτική σε ό,τι αφορά τον τρόπο διαχείρισης των θεμάτων ασφάλειας στην πόλη. Επίσης, το SPD επλήγη από σκάνδαλο, καθώς η Φραντσίσκα Γκίφαϊ, από τα «πουλέν» του SPD, επί χρόνια δημοτική σύμβουλος και κατόπιν υπουργός Οικογένειας, στην τελευταία κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ, αναγκάστηκε να αποχωρήσει όταν αμφισβητήθηκε το διδακτορικό της. Βέβαια, αν και δεν απάντησε ποτέ στις καταγγελίες, τον Σεπτέμβριο του 2021 εξελέγη δήμαρχος-κυβερνήτης του Βερολίνου. Οι εκλογές εκείνες ωστόσο κρίθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο άκυρες, καθώς διαπιστώθηκαν «εκτεταμένες και πολύ σοβαρές παρατυπίες» κατά την εκλογική διαδικασία, κάτι που απλώς επιβεβαίωσε την εικόνα χαοτικής διοίκησης του κρατιδίου.

Και τώρα ποιος θα κυβερνήσει;

Παρά το 28,1% του CDU, ο επικεφαλής του, Κάι Βέγκνερ δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνει δήμαρχος-κυβερνήτης του Βερολίνου, καθώς τα τρία κόμματα του έως τώρα συνασπισμού συγκεντρώνουν 49,1%.

Εάν τελικά εξακολουθήσουν να κυβερνούν, παραμένει ερώτημα ποιος θα ηγηθεί αυτού του συνασπισμού, η Φραντσίσκα Γκίφαϊ ή η «πράσινη» Μπετίνα Γιάρας, καθώς μέχρι τώρα SPD και Πράσινοι συγκεντρώνουν από 18,4%. «Δεν είμαστε πρώτοι, αλλά δεν ξέρουμε ούτε αν είμαστε δεύτεροι», δήλωσε χαρακτηριστικά η Φραντσίσκα Γκίφαϊ. «Ευχαρίστως θα συνεχίζαμε τον συνασπισμό, καλύτερα μάλιστα αν μπορούμε και να ηγηθούμε της κυβέρνησης», είπε η Μπετίνα Γιάρας. Οι δύο υποψήφιες πάντως πιθανότατα χάνουν την απευθείας εντολή στις περιφέρειές τους από τους υποψήφιους του CDU. Αντιθέτως ο υποψήφιος του CDU, Κάι Βέγκνερ, επικράτησε με άνεση των αντιπάλων του στην περιοχή του.

Ο Βένγκερ από την πλευρά του, με το αποτέλεσμα που έφερε το κόμμα του, έκανε λόγο για «σαφή εντολή διακυβέρνησης» αλλαγής κατεύθυνσης και τόνισε ότι θέλει να διαπραγματευτεί «στη βάση προγράμματος» τόσο με το SPD όσο και με τους Πράσινους. 

Τι λένε τα γερμανικά ΜΜΕ

«Οι χαμένοι μένουν κολλημένοι στην εξουσία», γράφει η εφημερίδα BILD σχολιάζοντας τα εκλογικά αποτελέσματα και περιγράφει ως «απληστία» τη στάση SPD και Πρασίνων που θέλουν να εξακολουθήσουν να κυβερνούν παρά την ξεκάθαρη ήττα τους. Από την πλευρά του, το περιοδικό Der Spiegel εκτιμά ότι «οι ηττημένοι θέλουν απλώς να παραμείνουν στη θέση τους» και επισημαίνει έχει ξεκινήσει το «πόκερ εξουσίας». Όπως τονίζει, το SPD είχε ρίξει το βάρος του περισσότερο στη διατήρηση του Δημαρχείου παρά στην ήττα. 

«Μοναχικό νικητή» περιγράφει τον Κάι Βέγκνερ η κεντροαριστερή Zeit, η οποία σημειώνει ότι αυτό που συμβαίνει στο Βερολίνο, δεν αποκλείεται στις επόμενες εκλογές να συμβεί και σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Η εφημερίδα κάνει λόγο για «ψήφο διαμαρτυρίας», από την οποία επωφελήθηκαν οι Χριστιανοδημοκράτες.

Η Frankfurter Allgemeine Zeitung επισημαίνει σε σχόλιό της ότι για πρώτη φορά οι ψηφοφόροι του SPD «έστειλαν τον λογαριασμό για το γεγονός ότι τόσα χρόνια το κόμμα υπηρέτησε τους διαδόχους του SED στην ανατολή (σσ. την πάλαι ποτέ κομμουνιστική Αριστερά) και τους Πράσινους, οι οποίοι επί δεκαετίες δεν εγκατέλειψαν την πελατειακή πολιτική τους προκειμένου να διατηρηθούν στην εξουσία».

Το Δίκτυο RND σημειώνει ότι μπορεί με τις εκλογές να έκλεισε το αναξιοπρεπές κεφάλαιο των επαναληπτικών εκλογών στο Βερολίνο, αλλά «δεν υπήρξε σαφήνεια και η πρωτεύουσα απειλείται με την επόμενη κρίση», καθώς «η συνέχιση του τρικομματικού συνασπισμού δεν θα ήταν καλή. Το Δίκτυο αναφέρει ακόμη ότι «η δυσαρέσκεια των Βερολινέζων με τη διοίκηση είναι τόσο έντονη τους τελευταίους μήνες που μια εύλογα τοποθετημένη αντιπολίτευση μπόρεσε να αποκομίσει καλά εκλογικά αποτελέσματα σαν ώριμα φρούτα». Στην πρωτεύουσα, «η οργή για την ανικανότητα της Γερουσίας και της διοίκησης είναι τόσο μεγάλη που, παρά τη δομική αριστερή πλειοψηφία στην πόλη, έχει εξαπλωθεί μια διάθεση αλλαγής προς την Ένωση. Το SPD και οι Πράσινοι δεν μπορούν να το αγνοήσουν αυτό στη φιλοδοξία τους να διορίσουν οι ίδιοι τον κυβερνήτη δήμαρχο», καταλήγει το άρθρο.