Πέθανε ο «Baba» της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ

Το «σιδερένιο χέρι» της Τουρκίας, αυτό σημαίνει το επίθετό του, ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, πέθανε χθες σε ηλικία 90 ετών.

Μία από τις κορυφαίες πολιτικές φυσιογνωμίες της χώρας για περισσότερο από μισό αιώνα, ο Ντεμιρέλ, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός επτά φορές από το 1965 έως το 1991 και πρόεδρος της χώρας από το 1993 έως το 2000, απεβίωσε στο Νοσοκομείο Γκιουβέν της Αγκυρας από οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού.

Γιος αγρότη, ο Ντεμιρέλ γεννήθηκε στη δυτική επαρχία Ισπάρτα λίγα χρόνια μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, τον Νοέμβριο του 1924 και, όπως πολλοί πολιτικοί ηγέτες της γενιάς του, σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης με ειδίκευση στα υδροηλεκτρικά έργα, για να εργαστεί στη συνέχεια στις ΗΠΑ στο πλαίσιο πιλοτικού εκπαιδευτικού προγράμματος. Μάλιστα, λίγα χρόνια αργότερα απέκτησε το προσωνύμιο «ο βασιλιάς των φραγμάτων».

Πρεμιέρα στην πολιτική έκανε το 1960 ως επικεφαλής του Κόμματος της Δικαιοσύνης και το 1965, σε ηλικία μόλις 40 ετών, έγινε ο νεότερος πρωθυπουργός. Ωστόσο στη συνέχεια οι κυβερνήσεις του ανατράπηκαν δύο φορές από ισάριθμα πραξικοπήματα το 1971 και το 1980.

Οι δύο πρώτες πρωθυπουργικές θητείες του σημαδεύτηκαν από μεγάλη αστάθεια και συνεχείς αναταραχές. Εξεγέρσεις, βομβιστικές επιθέσεις και απαγωγές αποτελούσαν συχνότατο φαινόμενο, ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του '70 και μέχρι το 1991, οπότε ήταν πρωθυπουργός τριών διαφορετικών κυβερνήσεων, η Τουρκία ήταν βυθισμένη στο οικονομικό χάος.

Το 1987 ίδρυσε το Κόμμα του Ορθού Δρόμου, το οποίο στις εκλογές της ίδιας χρονιάς εξέλεξε 44 βουλευτές και από το 1987 ώς το 1993 διετέλεσε πρόεδρός του. Το 1992, το Κόμμα της Δικαιοσύνης, που ανασυγκροτήθηκε έπειτα από 12 χρόνια απαγόρευσης, προσχώρησε στο Κόμμα του Ορθού Δρόμου.

Το 1993 κατέστη ο ένατος πρόεδρος της Τουρκίας, αξίωμα το οποίο υπηρέτησε μέχρι το 2000, οπότε απέτυχε η προσπάθειά του να αλλάξει το Σύνταγμα προκειμένου να επανεκλεγεί. Παντρεμένος και παρότι δεν είχε παιδιά, ήταν γνωστός ως «Baba» (μπαμπάς) στους οπαδούς του στην αγροτική ενδοχώρα της Τουρκίας τα χρόνια που βρισκόταν στην εξουσία.

Μιλώντας στο CNN Turk, ο Εσάτ Κιρατλίογλου, πρώην βουλευτής και μέλος του υπουργικού συμβουλίου του Ντεμιρέλ, είπε μεταξύ άλλων ότι «η πρόοδος που συντελέστηκε στην τουρκική βιομηχανία, η ανάπτυξη και η δημοκρατία έχουν επιτευχθεί χάρη στον πατριωτισμό και τη γενναιότητα του Ντεμιρέλ». Το ίδιο επισημαίνουν και πολλοί αναλυτές, ότι δηλαδή μετέτρεψε την αμιγώς τότε αγροτική οικονομία της Τουρκίας σε μια όλο και περισσότερο βιομηχανική.

Οπως πάντως επισημαίνει ο «Independent», στη διάρκεια της πολιτικής του ζωής ο Ντεμιρέλ ήταν ένθερμος υποστηρικτής των σοσιαλδημοκρατών, των ισλαμιστών και των κρυπτο-φασιστών, ενώ, όπως δήλωσε στους «New York Times» ο Μόρτον Αμπράμοβιτς, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, ήθελε να πάντοτε να παραμένει στην εξουσία με οποιοδήποτε κόστος. Το ίδιο λένε και οι δημοσιογράφοι που είχαν παρακολουθήσει την πολιτική του πορεία, ότι δηλαδή προκειμένου να παραμείνει αγκιστρωμένος σ' αυτήν, δεν υπολόγιζε καμία ηθική αρχή.

«Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στη διαδικασία ανάπτυξης αυτής της χώρας και έχει αφήσει τη σφραγίδα του στην πολιτική της Τουρκίας, ήταν μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της πολιτικής μας ιστορίας», ανέφερε ο πρόεδρος Ερντογάν σε γραπτή του ανακοίνωση, ενώ ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου είπε ότι «το μοναδικό ύφος» του Ντεμιρέλ θα μείνει αλησμόνητο.