Η τεχνολογική εξέλιξη είχε πάντοτε δύο όψεις: αυτή που ουσιαστικά βοηθά, ευεργετεί το κοινωνικό σύνολο, και αυτή που το βλάπτει, το ζημιώνει. Τα οπλικά συστήματα εμπίπτουν στη δεύτερη κατηγορία και όσο βελτιώνονται τόσο περισσότερο απειλούν την ανθρωπότητα. Ηδη τα στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα drones, σκορπίζουν τον θάνατο εδώ και αρκετά χρόνια και σειρά παίρνουν τα ρομπότ-δολοφόνοι. τα οποία θα διαθέτουν τεχνητή νοημοσύνη. Μια εξέλιξη που ακούγεται μάλλον τρομακτική.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο στα τέλη Ιουλίου περισσότεροι από 1.000 ειδικοί στη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και διάσημοι επιστήμονες από άλλους κλάδους, μεταξύ των οποίων ο φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, ο γκουρού της τεχνολογίας Ελον Μασκ, αλλά και ο φιλόσοφος Νόαμ Τσόμσκι, υπέγραψαν μια επιστολή με την οποία καλούν στην απαγόρευση των «αυτόνομων επιθετικών όπλων» γνωστών και ως ρομπότ-δολοφόνων, προειδοποιώντας για την αρχή μια νέας κούρσας εξοπλισμών, αυτή τη φορά σε ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη στρατιωτικών μηχανών.
Επισημαίνοντας ότι τα αποκαλούμενα και «αυτόνομα» όπλα αποτελούν την τρίτη επανάσταση στα πολεμικά πεδία, μετά την ανακάλυψη της πυρίτιδας και της ατομικής βόμβας, τονίζουν πως τα «ρομποτικά όπλα» θα μπορούσαν να αποδειχθούν εξαιρετικά χρήσιμα στους τρομοκράτες, τους δικτάτορες αλλά και σε όσους επιθυμούν να κάνουν εθνικές εκκαθαρίσεις.
Στην πραγματικότητα τα όπλα αυτά, με εξαίρεση τα drones, δεν υφίστανται ακόμη, αλλά η τεχνολογία που θα τους επιτρέψει να «γεννηθούν» δεν είναι πολύ μακριά και οι 1.000 και πλέον υπογράφοντες πιστεύουν ότι τα ρομποτικά όπλα (μια τεχνολογία, η οποία θα καταστεί φτηνή και διαδεδομένη στα επόμενα χρόνια) θα μειώσουν τις όποιες αναστολές των κρατών για συρράξεις καθιστώντας την έναρξη και τη διεξαγωγή ενός πολέμου πολύ ευκολότερες, αφού οι ανθρώπινες απώλειες των επιτιθέμενων θα περιορίζονται στο ελάχιστο.
Μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν πολύ φουτουριστικά ωστόσο ο κλάδος αυτός της τεχνολογίας εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς, και μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι τον Απρίλιο τα Ηνωμένα Εθνη διοργάνωσαν πενθήμερη Συνάντηση Εμπειρογνωμόνων σε Φονικά Αυτόνομα Οπλικά Συστήματα, προκειμένου να αναλυθούν οι νομικές και ηθικές επιπτώσεις της χρήσης αυτών των όπλων.
Οι υπέρμαχοι της απαγόρευσης των ρομπότ-δολοφόνων επικαλούνται το εξής επιχείρημα: στη διάρκεια μιας μάχης και γενικότερα μιας πολεμικής σύρραξης, εφόσον τηρούνται οι διεθνείς ανθρωπιστικοί κανόνες, τα αντιμαχόμενα μέρη καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή απωλειών αμάχων.
Και στην πριν από την Αλ Κάιντα εποχή, την εποχή των τακτικών στρατών, των στολών, των εμβλημάτων και των διακριτικών ήταν εύκολο να ξεχωρίσει κάποιος τους «νόμιμους» από τους «μη νόμιμους» στόχους. Ωστόσο στη σημερινή εποχή των «ασύμμετρων απειλών» και των μη ένστολων μαχητών, ο διαχωρισμός είναι πολλές φορές δύσκολος για έναν στρατιώτη και σχεδόν αδύνατος για ένα ρομπότ!
Μια μηχανή ποτέ δεν θα μπορέσει να αποφασίσει, λόγου χάρη, εάν πρέπει να βομβαρδιστεί μια γέφυρα και να σταθμίσει το στρατιωτικό όφελος από την καταστροφή της σε σχέση με πιθανές απώλειες αμάχων, οι οποίοι θα την διασχίζουν εκείνη τη στιγμή θα τη διασχίζουν ή θα βρίσκονται πολύ κοντά της. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για ένα «ύποπτο» για στέγαση τρομοκρατών σπίτι, σαν αυτά που συνεχώς βομβαρδίζονται τα τελευταία χρόνια από drones στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή.
Εξυπακούεται πως ένα αυτόνομο «ρομπότ- δολοφόνος» δεν θα είναι σε θέση να ξεχωρίσει έναν ενήλικο οπλοφόρο από ένα 12χρονο παιδί, το οποίο επίσης κρατά κάτι που μοιάζει με όπλο. Οσο κι αν εξελιχθούν στο κοντινό μέλλον τα αποκαλούμενα αυτόνομα οπλικά συστήματα, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα αναλαμβάνουν «σίγουρους» εύκολους στόχους, όπως εχθρικά αεροσκάφη, πλοία και τεθωρακισμένα, στόχοι οι οποίοι συνήθως βρίσκονται μακριά από αμάχους.
Ηθικός «κυβερνήτης»
Πάντως ο Ρον Αρκίν, καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια και ειδικός στη ρομποτική, επιμένει ότι τα ρομπότ-δολοφόνοι δεν θα χρειάζεται να γίνουν... φιλόσοφοι για να «αποτιμήσουν» εάν το χτύπημα που πρόκειται να κάνουν είναι «σωστό».
Εξηγώντας την άποψή του, παρουσιάζει ένα σενάριο: όταν ένας διοικητής μονάδας δώσει εντολή για μια στρατιωτική επιχείρηση, τα ρομπότ-δολοφόνοι θα αναγνωρίζουν τους στόχους και λίγο πριν από την έναρξη της μάχης ένα ξεχωριστό λογισμικό, το οποίο αποκαλεί «ηθικό κυβερνήτη» θα υπολογίζει την προτεινόμενη πολεμική δράση σε σχέση με τους κανόνες εμπλοκής και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. «Εάν η ενέργεια αντιβαίνει σε αυτούς» λέει ο Ατκινς, «τότε το ρομπότ δεν θα ανοίξει πυρ».
Στην πλειονότητά τους πάντως οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα πράγμα: η απαγόρευση χρήσης των ρομπότ-δολοφόνων μπορεί να μην έχει μεγάλη σημασία, λόγω του γεγονότος ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία πρέπει να δοκιμαστεί εξαντλητικά για να δει κάποιος τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει. Κατόπιν ο διάλογος γι’ αυτό το θέμα μπορεί να συνεχιστεί σε περισσότερο ρεαλιστική βάση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας