Οι 200 νεκροί σε μία μέρα και η εύθραυστη ειρήνη

Ο «δρόμος της ειρήνης δεν είναι εύκολος, αλλά πρέπει να τον ακολουθήσουμε», τόνισε ο -εσχάτως άκρως φιλοδυτικός- πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, σε διάγγελμα για τη χθεσινή ημέρα ενός «πικρού» εορτασμού της μετασοβιετικής εθνικής ανεξαρτησίας. Οχι τυχαία, δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά ονομαστικά στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ…

Την ίδια ώρα, οι άρτι ηττημένοι Αρμένιοι αυτονομιστές του θύλακα σέρνονταν σε συνθηκολόγηση με το Αζερμπαϊτζάν και διαδηλωτές στο Γερεβάν ζητούσαν την «κεφαλή» του Πασινιάν «επί πίνακι», αποκαλώντας τον «προδότη».

Η λέξη «ειρήνη» είναι δύσκολη σε αυτή τη γωνιά του νότιου Καυκάσου, όπου ο διαφιλονικούμενος εδώ και τριάντα χρόνια θύλακας -με κατεξοχήν αρμενικό πληθυσμό και γεωγραφική θέση εντός των αζερικών συνόρων- έχει πλέον καταληφθεί από τις δυνάμεις του Μπακού.

Ηταν το αποτέλεσμα στρατιωτικής επιχείρησης-εξπρές του Αζερμπαϊτζάν για την πλήρη κατάληψή του. Αρχισε την Τρίτη και έληξε την Τετάρτη, με δεινή ήττα των αυτονομιστών τής -αυτοανακηρυχθείσας από τη δεκαετία του ’90- «Δημοκρατίας του Αρτσάχ».

Αν και κράτησε μόλις μία μέρα, είχε απολογισμό τουλάχιστον 200 νεκρούς -ανάμεσά τους και μέλη της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης στον θύλακα- και περισσότερους από 400 τραυματίες.

Η κατάπαυση του πυρός που κηρύχθηκε στον θύλακα παραμένει εύθραυστη, με τους αυτονομιστές να καταγγέλλουν χθες παραβιάσεις, ενόσω βρισκόταν σε εξέλιξη ένας νέος ξεριζωμός για μεγάλο μέρος του αρμενικού άμαχου πληθυσμού του...

Πρόκειται για «μια εθνοκάθαρση σε εξέλιξη», όπως κατήγγειλε χθες η Αρμενία στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Το Μπακού αντίθετα επιμένει στα περί «αντιτρομοκρατικών μέτρων», υπό την πλήρη στήριξη της Τουρκίας, τη σιωπηρή ανοχή της Ρωσίας και μια έκδηλη αμηχανία της Δύσης, που φάνηκε και κατά τη χθεσινή έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία επέκριναν μεν το Αζερμπαϊτζάν, όμως η Ε.Ε. καταναλώνει πρόθυμα το φυσικό του αέριο. Ως εκ τούτου, δεν τίθεται θέμα για κυρώσεις...

Από τον χθεσινό πρώτο γύρο των συνομιλιών ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και τους αυτονομιστές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν βγήκε εν τω μεταξύ «λευκός καπνός». Κράτησε μόλις δύο ώρες, με επίκεντρο την ενσωμάτωση του θύλακα στο Αζερμπαϊτζάν. Αρνούμενο τη διεθνή μεσολάβηση, το Μπακού ανακοίνωσε ότι συμφώνησε κατ’ αρχάς να παράσχει επειγόντως τρόφιμα και καύσιμα στον θύλακα, τον οποίο είχε αποκλείσει εδώ και μήνες. Κατά τα λοιπά, τα «ακανθώδη» ζητήματα παραμένουν εκκρεμή.

Βάσει της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, το περίγραμμα της οποίας παρουσιάστηκε από το Αζερμπαϊτζάν και το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, οι αρμενικές δυνάμεις αυτοάμυνας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα πρέπει να αφοπλιστούν και να διαλυθούν. Δικαίως, αυτές ζητούν εγγυήσεις ασφαλείας.

«Ανά πάσα στιγμή [οι Αζέροι] θα μπορούσαν να μας καταστρέψουν, να κάνουν γενοκτονία, το καταλαβαίνετε;», τόνισε στο πρακτορείο Reuters ο Νταβίντ Μπαμπαγιάν, προεδρικός σύμβουλος της «Δημοκρατίας του Αρτσάχ». «Η Δύση σιωπά, η Ρωσία σιωπά, η Αρμενία σιωπά», διαμαρτυρήθηκε. «Τι πρέπει να κάνουμε;».

Η πιο σαφής απάντηση ήρθε από τη Μόσχα. «Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι εσωτερική υπόθεση του Αζερμπαϊτζάν», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. «Ενεργεί σε δικό του έδαφος», προσέθεσε, «όπως έχει αναγνωριστεί από την ηγεσία της Αρμενίας» επί πρωθυπουργίας Πασινιάν.

Αυτός με τη σειρά του τόνισε ότι θεωρεί τη Ρωσία υπεύθυνη για την ασφάλεια των Αρμενίων του θύλακα. Διέψευσε ότι υπάρχουν εκεί στρατεύματα της χώρας του, παρά τις αναφορές ότι η αποχώρησή τους είναι μέρος της εκεχειρίας. Εκπρόσωπος δε του Αζέρου προέδρου, Ιλχάμ Αλίεφ, είπε ότι το Μπακού έχει στείλει στο Γερεβάν προσχέδιο διμερούς ειρηνευτικής συμφωνίας, αναμένοντας απαντήσεις...