Αφγανιστάν: Από το Mazar-i-Sharif στην Tillya Tepe

Πηγαίνοντας δυτικά προς Τουρκμενιστάν, ενώ στο βορρά μας βρίσκεται το Ουζμπεκιστάν, διασχίζουμε πάλι μια έρημο με άνυδρα χωράφια βαμβακιού, κτίσματα όλα χωμάτινα στο χρώμα της γης. Τοίχοι περικλείουν σπίτια, αυλές, κήπους προστατεύοντας την ιδιωτικότητα, σημαντικό στοιχείο του Ισλάμ της Ανατολής. Πολλά μικρά φωτοβολταϊκά ατομικής χρήσης.

Κοπάδια μαύρων προβάτων, άλογα, καμήλες γαϊδουράκια. Υπερφορτωμένα με εμπορεύματα και ανθρώπους τροχοφόρα κάθε λογής.

Φθάνουμε σύντομα στην πόλη, Sheberghan κέντρο των Ουζμπέκων, με φοβερά πεπόνια, όπως ανέφερε και ο Μάρκο Πόλο το 1275.  Εκεί συνέβη και το απρόσμενο. Έρχεται μαζί μας μια νέα γυναίκα, φοιτήτρια νομικής και εργαζόμενη, με μακριά ασημένια νύχια,  γυμνούς αστραγάλους και η μισή κόμμωση έξω από την μαντήλα. Την υποδεχόμαστε με χαρά και μιλάμε για την ζωή της.

Φθάσαμε στον αρχαιολογικό χώρο της Tillya Tepe  που είναι ανοιχτός μέσα στα χωράφια βαμβακιού με πολλά φίδια όπως μας επέστησαν την προσοχή. Μας συνοδεύει ένας καλοβαλμένος νέος άνδρας από το τοπικό παράρτημα του Υπουργείου Πολιτισμού. Εκεί συναντάμε έναν ηλικιωμένο υπάλληλο του υπουργείου που δούλευε στις ανασκαφές πριν 45 χρόνια μαζί με τον Βίκτωρα Σαρηγιαννίδη, αρχαιολόγο από το Ινστιτούτο της Μόσχας. Η προσφώνησή του: η παρουσία σας εδώ δείχνει ότι ο κόσμος δεν μας ξέχασε, μας συγκινεί..

Ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης ξεκίνησε να ανασκάπτει την νεκρόπολη της Tillya Tepe το 1979. Στους πέντε τάφους που ανέσκαψε (ενός ανδρός και 5 γυναικών) βρήκε πάνω από 20.000 κτερίσματα και χρυσά κοσμήματα. Με τις οδηγίες ενός βοσκού ανέσκαψε έναν χαμηλό λόφο και βρήκε ένα ζωροαστρικό τέμπλο της εποχής του χαλκού και δίπλα του ανοίχθηκαν οι έξι τάφοι Σκυθών, χρονολογούμενοι μεταξύ 1ου π.Χ. και 1ου μ.Χ.. αιώνα.

Ο Σαρηγιαννίδης παρέδωσε όλα τα ευρήματα στο Αφγανικό κράτος, ενώ οι Γάλλοι αρχαιολόγοι έπαιρναν τα μισά στην Γαλλία. Από όλα αυτά τα θαυμαστά δυστυχώς σήμερα παραμένει ένας ανασκαμμένος λόφος και δύο κολώνες όρθιες αντιστεκόμενες επί αιώνες στα στοιχεία της  φύσης και την ανθρώπινη αδιαφορία. Εννοείται όλα τα κτίσματα είναι φτιαγμένα από χώμα και καταστρέφονται μέρα με την μέρα. Επιπλέον οι γύρω αγρότες βόσκουν τα κοπάδια τους και διεκδικούν τη γη και παρά τις εκθέσεις προς το Υπουργείο για περίφραξη και στέγαση του χώρου η κατάσταση επιδεινώνεται., λογικό μετά 40 εμπόλεμα χρόνια.

Με την συνοδεία μας και τους απαραίτητα πανταχού παρόντες Ταλιμπάν  επισκεφτήκαμε αργότερα ένα χάνι-καραβάν σεράι που λειτουργούσε πριν από 120 χρόνια σαν σταθμός καραβανιών πάνω σ' έναν δρόμο του μεταξιού που ένωνε διαδρομές.

Επιστρέψαμε στην Mazar-i-Sharif για να δούμε και να θαυμάσουμε τον tomb of Hazrat Ali το ομορφότερο τζαμί του Αφγανιστάν, εφάμιλλο ή και ωραιότερο από αυτά του Ιράν, αλλά τόσο λίγο γνωστό. Για τους σιίτες είναι πολύ σημαντικό γιατί συνδέεται με έναν θρύλο για το σκήνωμα του Αλί, και τη μεταφορά του εδώ στην πόλη.

Η ίδια η πόλη μεγάλη, απλωμένη, πολύβουη, ατέλειωτη αγορά.

Γυρισμός στο ξενοδοχείο και φαϊ μακαρονάδα κοκκινιστή με λαχανικά, εξαίρεση ευχάριστη, μετά από κεμπάπ, ρύζι και αρνάκι.

Αύριο πάλι μια μεγάλη γεμάτη μέρα.

* Γιατρός, μαιευτήρας-γυναικολόγος