Βίκτωρ Ιβάνοβιτς Σαριγιαννίδης ή Σαρηγιαννίδης (1929-2013) ήταν ένας υπερβολικά λιτός άνθρωπος, αλλά αυτό αποτελεί πολύ σοβαρό μειονέκτημα όταν έχεις να κάνεις με τις ελληνικές κυβερνήσεις, τους κρατικούς φορείς, τη Βουλή, τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, τις πανεπιστημιακές αρχές, την Ακαδημία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κάθε άλλη πηγή εξουσίας.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι ενώ είχε ήδη επιτελέσει ένα μεγαλειώδες έργο διεθνούς εμβέλειας και είχε αναγνωριστεί παγκόσμια, αντιμετωπίστηκε με τον συνηθισμένο τρόπο με τον οποίο οι μηχανισμοί αντιμετωπίζουν τους πολίτες που δεν έχουν τεράστιες περιουσίες, δεν είναι διαπλεκόμενοι, δεν κολακεύουν τους δημόσιους λειτουργούς, δεν έχουν μάνατζερ ούτε «φίλους» στον Τύπο και τα κανάλια, ούτε έστω ένα μπάρμπα στην Κορώνη.
Ο Σαριγιαννίδης ζούσε λιτά από χαρακτήρα και κουλτούρα, ήταν εξαιρετικά μορφωμένος, εργατικός και αφοσιωμένος ολοκληρωτικά στην αποστολή του. Να βρει και να φέρει στο φως τους κρυμμένους πολιτισμούς που ακόμα λείπουν για να συμπληρωθεί το ψηφιδωτό των επιτευγμάτων της ανθρώπινης διάνοιας επί γης, αλλά και να εντοπιστούν οι προεκτάσεις των πολιτισμών των Ελλήνων στο πελώριο πεδίο της Ανατολής, από εποχές όχι μόνο μετά την καθ’ ημάς γνωστή αρχαιότητα, αλλά και εποχές χίλια πεντακόσια χρόνια προτού ο Μέγας Αλέξανδρος πραγματοποιήσει την ασύλληπτη σε μέγεθος εκστρατεία που άφησε ανεξίτηλο στίγμα στους πολιτισμούς της αχανούς Ασίας.
Απόφοιτος του Κρατικού Πανεπιστημίου της Κεντρικής Ασίας στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν το 1952 και του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Μόσχας το 1961, αφιέρωσε τη ζωή του στις ανασκαφικές έρευνες στις ερήμους της Ανατολής. Πρωτοστάτησε στην «ανακάλυψη του αιώνα» στο Αφγανιστάν, το 1978-79, όταν η σοβιετική αρχαιολογική ομάδα έφερε στην επιφάνεια τη Βασιλική Νεκρόπολη στο Τιλιά Τεπέ και χάρισε στην ανθρωπότητα 20.600 αντικείμενα ανυπολόγιστης καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας. Τα «μαλαματένια» που έλεγε ο Βίκτωρ Ιβάνοβιτς!
Όταν το Αφγανιστάν κατελήφθη από τους Ταλιμπάν, ο Σαριγιαννίδης ήταν ήδη στο γειτονικό Τουρκμενιστάν, αναζητώντας ίχνη από τους πολιτισμούς που αποτελούσαν τις ρίζες των μεταγενέστερων και είχαν καλυφτεί με την πάροδο των αιώνων από τις αμμοθύελλες της ερήμου Καρά Κουμ. Η σοφά επιλεγμένη μετακίνησή του από τη Βακτριανή στη Μαργιανή δικαιώθηκε πλήρως.
Ο Σαριγιαννίδης, παλεύοντας με ατελείωτους τόνους άμμου, με κλιματικές συνθήκες ακραίες και με πολιτικές καταστάσεις μεταβαλλόμενες που επηρέαζαν αρνητικά τη χρηματοδότηση των ανασκαφών, επέμεινε μέχρι που η σκαπάνη του ξεσκέπασε, στην κυριολεξία, την πρωτεύουσα Γκονούρ της αρχαίας χώρας Μαργκούς, της Μαργιανής κατά τους Έλληνες, κοιτίδας του Ζωροαστρισμού, πριν από 4.500 χρόνια, όπως τεκμηρίωσε ο ίδιος.
Η Ακρόπολη και το εκπληκτικό ανάκτορο, οι ναοί του Ύδατος, του Πυρός, του Ηλίου, των Θυσιών και των λατρευτικών ποτών, βωμοί, αγωγοί και δεξαμενές νερού με αποχετευτικό δίκτυο, βασιλική νεκρόπολη, κατοικίες των ζωντανών και των νεκρών αλλά και των ζώων, οχυρωματικά τείχη, όλα ανάγλυφα.
Μωσαϊκά, ειδώλια, αγγεία, φιαλίδια, κύπελλα, εργαλεία, λυχνάρια, μαντικές βέργες, σφραγίδες, βραχιόλια, δαχτυλίδια, περιδέραια, χτένες, πόρπες, ζώνες, βέλη, τροχοί, στέμματα, σκήπτρα, υποδήματα, φυλαχτά, δίσκοι, καθρέφτες, χάντρες, πίπες, πιθάρια, φτυάρια, ράβδοι, όπλα, φτιαγμένα από χρυσό, άργυρο, ελεφαντόδοντο, ξύλο, πέτρα, μάρμαρο, πηλό, τερακότα, λαζουρίτη, αχάτη, σαρδόλιθο, τιρκουάζ, σίδερο και χαλκό, περιγράφουν πολιτισμούς με επιρροές από την Κίνα μέχρι τη Μεσόγειο.
Ο Σαριγιαννίδης εντόπισε την ομοιότητα στη δομή και διαρρύθμιση των ανακτόρων της Γκονούρ και της Κνωσού!
Αυτός ο καλοκάγαθος Πόντιος από το Ουζμπεκιστάν, γιος του Ιωάννη από την Τραπεζούντα και της Αθηνάς Παπαδοπούλου από τη Γιάλτα της Κριμαίας, όταν κόπηκαν οι χρηματοδοτήσεις για τις ανασκαφές, απευθύνθηκε στην ελληνική πολιτεία για οικονομική υποστήριξη, για ποσά που είναι της πλάκας.
Στο σπίτι του ευπατρίδη Χρήστου Γαλανίδη, προέδρου της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, ο Σαριγιαννίδης, υποκύπτοντας στις επίμονες ερωτήσεις μας, περιέγραφε με στωικότητα και πικρό χιούμορ τις απόπειρες του να εξασφαλίσει κάποια μίνιμουμ συνδρομή.
Τον αγκάλιασαν οι Πόντιοι, με τον Γαλανίδη και άλλα στελέχη της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Νότιας Ελλάδας, αλλά η χρηματοδότηση που του υποσχέθηκαν οι υπουργοί, της τάξης των 5-7 χιλιάδων ευρώ ετησίως, κόλλησε! Εντυπωσιάζονταν από τα ευρήματα που περιλάμβαναν αριστουργήματα ελληνικά και ελληνιστικά, κρητομινωικά, μακεδονικά της στρατιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου και νεότερα του πρώτου αιώνα π.Χ., κοσμήματα, αγάλματα, αρχιτεκτονικά μέλη, επιγραφές κ.λπ., αλλά «δυσκολεύονταν» να εκταμιεύσουν το ασήμαντο ποσό που είχαν υποσχεθεί για να συνεχίσει το έργο του!
Όπως «δυσκολεύτηκαν» να του δώσουν την ελληνική υπηκοότητα χωρίς ταλαιπωρίες, όπως «δυσκολεύτηκαν» να του βγάλουν σύνταξη του ΟΓΑ ύψους 192 ευρώ, που θα τον ζούσε μαζί με τη σύνταξη των 55 ευρώ από το ρωσικό κράτος, «έπειτα από προσπάθειες γνωστών και μεσαζόντων», όπως χαρακτηριστικά έγραφε, στις 30 Απρ. 2005, η «Καθημερινή»!
Παρουσιάστηκε, συνεπικουρούμενος από τον Γαλανίδη, στη διακομματική επιτροπή της Βουλής, για να εισπράξει πολλά συγχαρητήρια και υποσχέσεις, ανεκπλήρωτες. Και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, που τον βράβευσε με μετάλλιο, υποσχέθηκε να μεσολαβήσει, αλλά πάλι τίποτα. Κι όταν θύμησα στον Πρόεδρο, κατά την επίσκεψή του στη Μαριούπολη όπου συνέβαλα στην ξενάγησή του, την περίπτωση Σαριγιαννίδη, με αμηχανία προσπάθησε να δικαιολογηθεί για την αφλογιστία του.
Ο Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, χωρίς να εγκαταλείψει το έργο του, παραιτήθηκε από την προσπάθεια να τους πείσει. Ίσως δεν ήταν μόνο η υποκρισία των πολιτικών. Τον προσγείωσαν κι άλλα σοκ όπως αυτό που έπαθε σε δείπνο που παρέθεσαν προς τιμή του στην Κόρινθο, όταν διαπίστωσε ότι οι συνδαιτημόνες έπαιρναν φεύγοντας τα άφθονα αφάγωτα κρέατα σε σακούλες για να ταΐσουν τα σκυλιά τους!
Ο ίδιος είχε μόλις ξοδέψει και τα πέντε χιλιάδες δολάρια που συνόδευαν το βραβείο που του απένειμε ο τότε πρόεδρος του Τουρκμενιστάν, για να εξασφαλίσει «έναν βούκαν ψωμί» που έτρωγαν όλοι μαζί, εργάτες και αρχαιολόγοι, στο Γκονούρ Τεπέ!
* Δημοσιογράφος-σκηνοθέτης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας