Ένα οδοιπορικό από τα… Άγραφα!

Από το καταφύγιο στη θέση «Καραμανώλη», που δεσπόζει πάνω από τη λίμνη Πλαστήρα, θα διασχίσουμε οδικώς τη ραχοκοκαλιά των Αγράφων. Οδηγώντας σε μεγάλα υψόμετρα θα διανύσουμε περίπου 60 χιλιόμετρα σε δρόμους άκρως ορεινούς και θα περάσουμε από τη Θεσσαλία στην Ευρυτανία με σκοπό να καταλήξουμε στο θρυλικό χωριό Αγραφα.

Αφετηρία, το οροπέδιο «Καραμανώλη»

Αν τύχει και βρεθείς πρωί στο ορειβατικό καταφύγιο Αγράφων στη ράχη Καραμανώλη, σε υψόμετρο 1.536 μέτρα επάνω από τη λίμνη Πλαστήρα, δεν θα πιστεύεις στα μάτια σου! Το θέαμα που θα αντικρίσεις ολόγυρά σου να καταλαμβάνει κάθε σπιθαμή του ορίζοντα είναι πέραν κάθε περιγραφής.

Πυκνά ελατοδάση, ανταριασμένες ακρώρειες, βιαστικά σύννεφα και τρισδιάστατοι ουρανοί, χαοτικοί γκρεμνοί και χαράδρες αρμολογούν μια άγρια ορεινή ζωγραφιά που δεν τη συναντάς εύκολα στην ήπια μεσογειακή τοπιογραφία!

Μετά το πρώτο σοκ, το δέος θα μεταλλαχτεί σε θαυμασμό για το μεγαλείο της άφθαρτης φύσης που σε περιβάλλει. Ενώ θα βρίσκεσαι στο καταφύγιο απολαμβάνοντας τα μεζεδάκια της Ειρήνης, σίγουρα μέσα σου θα πεις «εδώ να μείνω»! Επειτα θα ανοίξεις επάνω στον μεγάλο ξύλινο πάγκο τον χάρτη σου και με την πολύτιμη συνδρομή του Βλάση –ο έτερος διαχειριστής του καταφυγίου– θα χαράξεις πορεία ορεινή!

Σε σύντομο χρόνο θα βρεθείς να στριφογυρνάς μερικές γρήγορες φουρκέτες σε βατό χωματόδρομο βλέποντας το καταφύγιο να απομακρύνεται, ποζάροντας αμφιθεατρικά στο βάθος του ορίζοντα.

Το υπερθέαμα των Αγραφιώτικων βουνών (Θεσσαλικών και Ευρυτανικών) αγκαλιάζει τον τόπο και μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι θα βλέπεις μια θάλασσα από ακρώρειες. Στη συνέχεια ξεκινά η κατηφόρα που γρήγορα θα σε φέρει στο θρυλικό μοναστήρι της Πελεκητής (16ος αι.), που βρίσκεται γαντζωμένο σε μια κάθετη πλαγιά του βουνού, σε υψόμετρο 1.400.

Ο δρόμος για την Κοιμωμένη των Αγράφων

Από την είσοδο της μονής Πελεκητής ο δρόμος γίνεται ασφάλτινος και κατηφορίζει με έντονες στροφές για τη νοτιοδυτική λεκάνη απορροής της λίμνης Πλαστήρα. Θα περάσουμε το χωριό Καρίτσα, που θεωρείται το μπαλκόνι των Αγράφων, θα διασχίσουμε συνοικίες μικρών ορεινών χωριών και χωρίς προβλήματα θα βγούμε στην κοίτη του ποταμού Καριτσιώτη, που αποτελεί τον σημαντικότερο τροφοδότη νερού της λίμνης Πλαστήρα.

Σε αυτό το σημείο υπάρχει διασταύρωση και ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να προσέξει να ακολουθήσει τη διαδρομή για Ελατο, Βραγγιανά και όχι προς φράγμα.

Ο δρόμος είναι ασφάλτινος, όμως σε πολλά σημεία υπάρχουν κατολισθήσεις, ενώ ένα μικρό μέρος του οδοστρώματος παραμένει χωμάτινο.

Απολαμβάνοντας τα δασικά τοπία θα περάσουμε το ποιμενικό χωριό Ελατος και λίγο ψηλότερα θα δούμε ένα θαλερό δάσος από αιωνόβιες οξιές ντυμένες αυτήν την εποχή με πιο ζωηρά κοκκινοκίτρινα χρώματα.

Αμέσως μετά θα βγούμε σε ξάγναντο και θα φτάσουμε στον αυχένα του Αγίου Νικολάου, όπου σε υψόμετρο 1.550 δεσπόζει το ταπεινό εκκλησάκι, αφιερωμένο στον άγιο των θαλασσινών.

Ακόμα και να μην είχαμε εντοπίσει εμείς αυτό το σημείο, είναι βέβαιο ότι όποιος επισκέπτης περάσει από εδώ θα σταθεί έστω και για λίγο για να απολαύσει το ονειρεμένο, επιβλητικό πανόραμα που απλώνεται περιφερειακά και κυριολεκτικά καθηλώνει.

Βρισκόμαστε πια στη ράχη της «Κοιμωμένης των Αγράφων», της θρυλικής ξαπλωμένης γυναικείας φιγούρας που τη σχηματίζουν οι ακρώρειες και είναι ορατή από τον κάμπο.

Μεγάλα Βραγγιανά, η πανεπιστημιούπολη των βουνών!

Ο Αγιος Νικόλαος βρίσκεται σε χαρακτηριστικό σημείο, όπου ξεκινούν δύο σημαντικοί ορεινοί δρόμοι. Πίσω από το ξωκλήσι φεύγει ένας πολύ κακός χωμάτινος δρόμος με κατεύθυνση νοτιοανατολική, που οδηγεί στην περιπετειώδη διάβαση της Νιάλας και από εκεί στα Καμάρια, το ψηλότερο χωριό της Ευρυτανίας.

Ενας άλλος, ασφάλτινος αυτή τη φορά, δρόμος κατηφορίζει με έντονες κλήσεις για το άλλοτε τρανό μεγαλοχώρι των Αγράφων, τα περίφημα Μεγάλα Βραγγιανά.

Το χωριό είναι χτισμένο σε ύψος 1.080 μέτρων και διοικητικά υπάγεται στον νομό Ευρυτανίας και στον Δήμο Αγράφων.

Το όνομά του πιθανόν να οφείλεται στη μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Βρανάδων, η οποία είχε στην κατοχή της τεράστιες χορτολιβαδικές εκτάσεις της περιοχής, όπου έβοσκαν χιλιάδες γιδοπρόβατα.

Σημαντικά αξιοθέατα στο σημερινό χωριό είναι οι σπουδαίες μεταβυζαντινές εκκλησίες του Αγίου Δημητρίου, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου – όλες κτίσματα του 16ου αιώνα. Ομως τα Μεγάλα Βραγγιανά ήταν πασίγνωστα την εποχή της Τουρκοκρατίας, αφού εδώ, το 1661 ιδρύθηκε από τον Ευγένιο Γιαννούλη τον Αιτωλό (1597-1682) το περίφημο «Ελληνομουσείο», μια σχολή με σπουδαίους δασκάλους που πρόσφερε ανώτερη μόρφωση και έφτασε να έχει μέχρι και 3.000 μαθητές! Στο χωριό σήμερα, εκτός από μια ψησταριά-καφενείο, δεν θα βρείτε κάποια άλλη διευκόλυνση.

Πάμε Αγραφα…

Από τα Μεγάλα Βραγγιανά ο δρόμος γίνεται χωμάτινος και κατηφορίζει με συνεχείς στροφές για τη λεκάνη απορροής του ποταμού Αγραφιώτη, παραπόταμου του Αχελώου που έρχεται από τα βουνά της Αργιθέας και χύνεται πλέον στην τεχνητή λίμνη Κρεμαστών. Θα περάσουμε τη διασταύρωση για Επινιανά και μονή Στάνας και θα ανηφορίσουμε για το κεφαλοχώρι Αγραφα (υψόμ. 850) που είναι έδρα του ομώνυμου δήμου και ένα από τα ελάχιστα χωριά της περιοχής το οποίο παραμένει ζωντανό ακόμη και τον χειμώνα. Εδώ βρίσκονται το Δημαρχείο, το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, ταβερνάκια, καφενεία και μικροί ξενώνες.

Με τα πόδια θα κατηφορίσετε ώς το ρέμα Μπακατσιά για να δείτε το Πετρογέφυρο (17ος αι.) και να δοκιμάσετε φρέσκια πέστροφα στην παρακείμενη ταβέρνα. Αν σας αρέσει η πεζοπορία, ρωτήστε τους ντόπιους για τις ευχάριστες περιπατητικές–πεζοπορικές διαδρομές που μπορούν να πραγματοποιηθούν τόσο στις όχθες του Αγραφιώτη όσο και στα παρακείμενα υψώματα. Από τα Αγραφα το Καρπενήσι απέχει 70 χιλιόμετρα και το Αγρίνιο 100 χιλιόμετρα.

—

♦ Σημαντική σημείωση: Αρκετά τμήματα του οδοιπορικού πραγματοποιούνται σε ορεινούς, αλλά ασφάλτινους δρόμους, όμως για να ολοκληρώσει κάποιος την προτεινόμενη διαδρομή θα πρέπει να διαθέτει αυτοκίνητο ψηλό με κίνηση στους τέσσερις τροχούς ή μοτοσικλέτα με ελαστικά κατάλληλα για χωματόδρομους. Το οδοιπορικό πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από την έλευση των κακοκαιριών του Σεπτεμβρίου, οι οποίες δημιούργησαν πολλά προβλήματα στο οδικό δίκτυο της περιοχής. Οπωσδήποτε λοιπόν θα πρέπει να ενημερωθείτε για την κατάσταση των δρόμων πριν ξεκινήσετε τις διαδρομές σας.

♦ Τα Αγραφα είναι ένα από τα τελευταία ανέγγιχτα από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις ορεινά οικοσυστήματα της Ευρώπης, διαθέτουν απίστευτο φυσικό πλούτο και τεράστια ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά. Θεωρούνται μάλιστα από τους επιστήμονες «ανεκτίμητο βιοαπόθεμα» και μία από τις «πιο καθαρές περιοχές» σε παγκόσμια κλίμακα! Δυστυχώς οι τεχνοκράτες και οι πολυεθνικές εταιρείες επικαλούμενοι την παραγωγή «καθαρής ενέργειας» προετοιμάζουν μεθοδικά τη δολοφονία των Αγράφων, καθώς εδώ σχεδιάζεται να κατασκευαστούν δεκάδες αιολικά πάρκα και μάλιστα σε πολύ μεγάλα υψόμετρα, που θα μετατρέψουν αυτόν τον πολύτιμο τόπο σε οικτρά παραμορφωμένη βιομηχανική ζώνη

♦ Διαμονή

Καταφύγιο Αγράφων: Διαθέτει δωμάτια τεσσάρων και έξι κλινών, με θέρμανση· επίσης λειτουργεί καφέ, εστιατόριο, ενώ το καταφύγιο παραμένει ανοιχτό και τις καθημερινές. Για διανυκτερεύσεις μεγάλων ομάδων (συλλόγων κ.λπ.) θα πρέπει να έχει προηγηθεί συνεννόηση. Τηλ. 6988586292 Βλάσης & 698902742 Ειρήνη, http://agrafarefuge.gr

Αγραφα

Ενοικιαζόμενα δωμάτια «Κυρά Νίκη» Στον ίδιο χώρο λειτουργεί και παραδοσιακό καφενείο. Τηλ. 6978539820, https://www.kyraniki.gr
Παραδοσιακός ξενώνας «Πύργος των Αγράφων», τηλ. 22370-93200 & 6972444349, https://www.pyrgosagrafon.gr

📌 www.viewsofgreece.com