Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) αντικαθιστούν τις υγιεινές δίαιτες «σε όλο τον κόσμο» παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις για τους κινδύνους που ενέχουν και θα πρέπει να πωλούνται με προειδοποιήσεις τύπου καπνού, σύμφωνα με τον διατροφολόγο που επινόησε πρώτος τον όρο.
Ο καθηγητής Κάρλος Μοντέιρο του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο θα τονίσει τον αυξανόμενο κίνδυνο που παρουσιάζουν τα UPF σε παιδιά και ενήλικες στο Διεθνές Συνέδριο για την Παχυσαρκία αυτή την εβδομάδα.
«Τα UPF αυξάνουν το μερίδιό τους και κυριαρχούν στις παγκόσμιες δίαιτες, παρά τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύουν για την υγεία όσον αφορά την αύξηση του κινδύνου πολλαπλών χρόνιων ασθενειών», δήλωσε ο Μοντέιρο στον Guardian ενόψει του συνεδρίου στο Σάο Πάολο.
«Τα UPF εκτοπίζουν πιο υγιεινά, λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα σε όλο τον κόσμο και προκαλούν επίσης υποβάθμιση της ποιότητας της διατροφής λόγω των πολλών επιβλαβών ιδιοτήτων τους. Μαζί, αυτά τα τρόφιμα οδηγούν την πανδημία της παχυσαρκίας και άλλων χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως ο διαβήτης».
Η αυστηρή προειδοποίηση έρχεται εν μέσω της ταχέως αυξανόμενης παγκόσμιας κατανάλωσης UPFs όπως δημητριακά, μπάρες πρωτεΐνης, ανθρακούχα ποτά, έτοιμα γεύματα και γρήγορο φαγητό.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ, περισσότερο από το ήμισυ της μέσης διατροφής αποτελείται πλέον από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Για μερικούς, ειδικά για άτομα που είναι νεότερα, φτωχότερα ή από μειονεκτικές περιοχές, είναι χαρακτηριστική μια δίαιτα που περιλαμβάνει έως και 80% UPF.
Τον Φεβρουάριο, η μεγαλύτερη ανασκόπηση του είδους του στον κόσμο βρήκε ότι τα UPF συνδέονται άμεσα με 32 επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία, συμπεριλαμβανομένου του υψηλότερου κινδύνου καρδιακών παθήσεων, καρκίνου, διαβήτη τύπου 2, δυσμενούς ψυχικής υγείας και πρόωρου θανάτου.
Ο Μοντέιρο και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά τη φράση UPF πριν από 15 χρόνια όταν σχεδίαζαν το σύστημα ταξινόμησης τροφίμων "Nova". Αυτό αξιολογεί όχι μόνο το θρεπτικό περιεχόμενο αλλά και τις διεργασίες στις οποίες υποβάλλονται τα τρόφιμα πριν καταναλωθούν. Το σύστημα τοποθετεί τα τρόφιμα και τα ποτά σε τέσσερις ομάδες: ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, επεξεργασμένα μαγειρικά συστατικά, επεξεργασμένα τρόφιμα και εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ο Μοντέιρο είπε στον Guardian ότι τώρα ανησυχούσε τόσο πολύ για τον αντίκτυπο που είχαν τα UPF στην ανθρώπινη υγεία που οι μελέτες και οι ανασκοπήσεις δεν επαρκούσαν πλέον για να προειδοποιήσουν το κοινό για τους κινδύνους για την υγεία.
«Χρειάζονται εκστρατείες για τη δημόσια υγεία όπως αυτές κατά του καπνού για να περιοριστούν οι κίνδυνοι των UPFs», είπε στον Guardian σε ένα email.
«Τέτοιες εκστρατείες θα περιλαμβάνουν τους κινδύνους για την υγεία από την κατανάλωση UPF.
«Οι διαφημίσεις για τα UPF θα πρέπει επίσης να απαγορευθούν ή να περιοριστούν σε μεγάλο βαθμό και θα πρέπει να εισαχθούν προειδοποιήσεις στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιούνται για πακέτα τσιγάρων».
Θα πει στους αντιπροσώπους: «Οι πωλήσεις UPF σε σχολεία και εγκαταστάσεις υγείας θα πρέπει να απαγορευτούν και θα πρέπει να υπάρξει βαριά φορολόγηση των UPF, με τα έσοδα που παράγονται να χρησιμοποιούνται για την επιδότηση φρέσκων τροφίμων». Ο Μοντέιρο θα πει στο συνέδριο ότι οι γίγαντες τροφίμων που εμπορεύονται UPF γνωρίζουν ότι, για να είναι ανταγωνιστικοί, τα προϊόντα τους πρέπει να είναι πιο βολικά, πιο οικονομικά και πιο νόστιμα από τα φρεσκομαγειρεμένα γεύματα.
«Για να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη, αυτά τα UPF πρέπει να έχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής και να υπερκαταναλώνονται», είπε.
Θα κάνει επίσης παραλληλισμούς μεταξύ των UPF και των εταιρειών καπνού.
«Τόσο ο καπνός όσο και τα UPF προκαλούν πολυάριθμες σοβαρές ασθένειες και πρόωρη θνησιμότητα. Και οι δύο παράγονται από διεθνικές εταιρείες που επενδύουν τα τεράστια κέρδη που αποκομίζουν με τα ελκυστικά/εθιστικά προϊόντα τους σε επιθετικές στρατηγικές μάρκετινγκ και στην άσκηση πίεσης κατά των κανονισμών.
Και τα δύο είναι παθογόνα (επικίνδυνα) από το σχεδιασμό, επομένως η αναδιατύπωση δεν είναι λύση». Ωστόσο, η Dr Hilda Mulrooney, αναγνώστρια στη διατροφή και την υγεία στο London Metropolitan University, είπε ότι η σύγκριση του UPF με τον καπνό ήταν «πολύ απλοϊκή».
«Δεν υπάρχει ασφαλές τσιγάρο, ακόμη και μεταχειρισμένο, οπότε η απαγόρευσή τους είναι σχετικά απλή, καθώς η υπόθεση της υγείας είναι πολύ ξεκάθαρη. «Ωστόσο, χρειαζόμαστε μια σειρά θρεπτικών συστατικών, όπως λίπος, ζάχαρη και αλάτι, και έχουν πολλαπλές λειτουργίες στα τρόφιμα – δομικές, διάρκεια ζωής – όχι μόνο γεύση και γεύση και ηδονικές ιδιότητες.
«Δεν είναι τόσο εύκολο να αναδιατυπώσεις κάποιες κατηγορίες τροφίμων για να τις μειώσεις και δεν είναι το ίδιο με τον καπνό γιατί χρειαζόμαστε φαγητό – απλώς όχι στις ποσότητες που καταναλώνουμε οι περισσότεροι».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας