Η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει καθημερινά 2.000 παιδιά

Ακόμη μία έκθεση αποδεικνύει τις αρνητικές συνέπειες της ρύπανσης του περιβάλλοντος για την υγεία του ανθρώπου και, κυρίως, των παιδιών. Σύμφωνα με τη νέα μελέτη του Ινστιτούτου για της Επιπτώσεις στην Υγεία (Health Effects Institute - HEI), το 2021 περισσότεροι από 8 εκατομμύρια θάνατοι, παιδιών και ενηλίκων εξαιτίας της εξωτερικής και εσωτερικής ρύπανσης.

Ειδικά όσον αφορά τα παιδιά, σχεδόν 2.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα από την ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία έχει ξεπεράσει τις κακές συνθήκες υγιεινής και την έλλειψη καθαρού νερού και έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για την υγεία των μικρών παιδιών σε όλο τον κόσμο, πίσω από τον υποσιτισμό.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος «δολοφόνος»

Ο βρόμικος αέρας είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος «δολοφόνος» παγκοσμίως, ξεπερνώντας τη χρήση καπνού και δεύτερος μόνο μετά την υψηλή αρτηριακή πίεση, ως παράγοντας κινδύνου για θάνατο στον γενικό πληθυσμό. 

Τα στοιχεία αποδεικνύουν την ύπαρξη ενός φαύλου κύκλου. Την ποιότητα του αέρα επηρεάζουν επίσης οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, καθώς «οι ξηρασίες γίνονται πιο έντονες και παρατεταμένες και τα εδάφη γίνονται όλο και πιο ξηρά, οι πυρκαγιές καταστρέφουν τα κάποτε ακμάζοντα δάση και οι καταιγίδες σκόνης επηρεάζουν τεράστιες πεδιάδες, γεμίζοντας τον αέρα με σωματίδια που παραμένουν για μεγάλες χρονικές περιόδους».

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες το καλοκαίρι μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τις επιπτώσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων όπως τα οξείδια του αζώτου, τα οποία σε υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να μετατραπούν πιο εύκολα σε όζον, ένα ερεθιστικό αέριο όταν εισπνέεται. Η μακροχρόνια έκθεση στο όζον συνέβαλε σε σχεδόν μισό εκατομμύριο θανάτους το 2021, διαπιστώθηκε στην έκθεση.

Ο ρόλος των ανισοτήτων

Η έκθεση για την κατάσταση του παγκόσμιου αέρα εκπονήθηκε σε συνεργασία με τη Unicef και δείχνει ότι οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες συνδέονται και με αυτό τον κίνδυνο: τα παιδιά στις φτωχές χώρες υφίστανται μερικές από τις χειρότερες επιπτώσεις, με το ποσοστό θνησιμότητας να συνδέεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση σε παιδιά κάτω των πέντε 100 φορές υψηλότερο στο μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής από ό,τι στις χώρες υψηλού εισοδήματος.

Όπως εξηγεί ο Παλάβι Παντ, βασικός συγγραφέας της έκθεσης και επικεφαλής του τομέα παγκόσμιας υγείας στο HEI, «περισσότερο επιβαρύνονται τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι και οι πληθυσμοί στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος».

Τα μικροσκοπικά σωματίδια που ονομάζονται PM2,5 – που σημαίνει ότι έχουν διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα – ευθύνονται για περισσότερο από το 90% των θανάτων παγκοσμίως από την ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς μπορούν να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Τα ΡΜ2,5 έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζουν όργανα σε όλο το σώμα και σχετίζονται τόσο με πνευμονικές και καρδιακές παθήσεις, αλλά και με εγκεφαλικά, διαβήτη, άνοια και αποβολές.

Σύμφωνα με την έκθεση, η παρουσία υψηλών επιπέδων PM2,5 στον αέρα είναι πλέον «ο πιο σταθερός και ακριβής προγνωστικός δείκτης κακών αποτελεσμάτων υγείας» σε όλο τον κόσμο.

Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα επείγουσα, επισήμανε η Κίτι φαν ντερ Χάιτζντεν, αναπληρώτρια εκτελεστική διευθύντρια της Unicef, που επισήμανε ότι «η αδράνειά μας έχει βαθιές επιπτώσεις στην επόμενη γενιά, με συνέπειες στην υγεία και την ευημερία διά βίου». Τόνισε μάλιστα ότι είναι «επιτακτική ανάγκη οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις να λάβουν υπόψη αυτές τις εκτιμήσεις και τα τοπικά διαθέσιμα δεδομένα και να τα χρησιμοποιήσουν για να ενημερώσουν για ουσιαστική δράση με επίκεντρο τα παιδιά για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και την προστασία της υγείας των παιδιών».

Λύση, η αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Η λύση είναι τόσο απλή όσο και δύσκολη, Η αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης θα μπορούσε επίσης να έχει ευεργετικές επιπτώσεις στο κλίμα, καθώς η στροφή σε καθαρότερα καύσιμα, όπως οι ηλιακές εστίες μαγειρέματος, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές PM2,5, καθώς και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Περίπου 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρά καύσιμα μαγειρέματος.

Σύμφωνα με τον Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικό διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), το πρόβλημα πρέπει να θεωρηθεί παγκόσμια προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις, καθώς έχει επιπτώσεις στην υγεία, το κλίμα και τις εθνικές οικονομίες, καθώς και την ισότητα των φύλων, επειδή συχνά ανατίθεται το καθήκον στις γυναίκες και στα κορίτσια της εύρεσης καυσόξυλων. «Αυτό είναι ένα θέμα που έχει αγνοηθεί για πάρα πολύ καιρό», είπε.