Διορισμοί διοικητών με «φερετζέ» αξιοκρατίας

Το νομοσχέδιο αφορά περισσότερες από 600 θέσεις προέδρων, αντιπροέδρων, διοικητών, υποδιοικητών, διευθυνόντων και εντεταλμένων φορέων δημόσιων φορέων των οποίων η επιλογή διοικήσεων ανήκει στην κυβέρνηση. Αυτές οι διοικήσεις διορίζονται έως σήμερα από την κυβέρνηση. Το προωθούμενο νομοσχέδιο μοιάζει να «σπάει» τις εν λόγω απευθείας αναθέσεις (ουσιαστικά), με το υπουργείο Εσωτερικών να κάνει λόγο για μια «τομή» προς την «ενίσχυση της αξιοκρατίας και της διαφάνειας». Ο κυβερνητικός παράγοντας επιλογής, ωστόσο, παραμένει ισχυρός.

Οι ανεξάρτητοι παράγοντες (ΑΣΕΠ, Νομικό Συμβούλιο του Κράτους) θα εμπλέκονται στη διαδικασία αλλά ως μειοψηφία, τη στιγμή που το βιογραφικό της κυβέρνησης Ν.Δ. δείχνει ότι χρησιμοποιεί την αξιοκρατία ως επίφαση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η περίπτωση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) - φορέας που εμπίπτει στο νέο πλαίσιο: από το 2019 η κυβέρνηση υποσχόταν διαγωνιστική διαδικασία και η «μεταβατική» πρόεδρος παρέμεινε στο αξίωμα για πάνω από δύο χρόνια, με την ευθύνη για τις καθυστερήσεις του διαγωνισμού να επιρρίπτονται από την κυβέρνηση στο ΑΣΕΠ. Οσον αφορά τη «μεταβατική» πρόεδρο, σήμερα είναι γενική γραμματέας Συντονισμού στην Προεδρία της Κυβέρνησης (Μαξίμου)...

Το νέο πλαίσιο

Η εφαρμογή του νέου πλαισίου επιλογής διοικήσεων θα ξεκινήσει από τον –πολύπαθο και υποχρηματοδοτούμενο- τομέα της Υγείας. Προτεραιότητα θα δοθεί στους 7 επικεφαλής των Υγειονομικών Περιφερειών της χώρας (ΥΠΕ). Θα ακολουθήσουν 160 θέσεις διοίκησης σε 129 νοσοκομεία. Επονται σταδιακά και οι υπόλοιποι φορείς. «Στόχος είναι στο πρώτο εξάμηνο του 2024 να αρχίζουμε να βλέπουμε ορισμούς διοικητών νοσοκομείων. Μιλάμε για ένα ταχύτατο χρονοδιάγραμμα», απάντησε σε σχετική ερώτηση της «Εφ.Συν.» η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως, παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου.

Οι φορείς που εμπίπτουν στις διατάξεις του νομοσχεδίου θα ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: α) φορείς πανελλαδικής εμβέλειας (π.χ. ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ, ΥΠΕ), περίπου 190 θέσεις, β) φορείς ειδικού χαρακτήρα ή συγκεκριμένης γεωγραφικής εμβέλειας (π.χ. τοπικά αθλητικά κέντρα) περίπου 270 θέσεις, γ) νοσοκομεία, περίπου 160 θέσεις. Ανάλογα την κατηγορία, ομαδοποιούνται και οι επιτροπές επιλογής – περισσότερες επιτροπές συνεπάγονται «σοβαρή επιτάχυνση» των διαδικασιών επιλογής, επισήμανε η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη.

Στη στελέχωση των επιτροπών πλειοψηφούν κυβερνητικά στελέχη. Ομάδα Α) ένα μέλος ΑΣΕΠ (πρόεδρος επιτροπής), ένας νομικός σύμβουλος του κράτους, ο γενικός γραμματέας του οικείου υπουργείου, ένας γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Κυβέρνησης (Μαξίμου), ένας από τους γενικούς γραμματείς Δημόσιας Διοίκησης (Εσωτερικών) ή Οικονομικής Πολιτικής (Οικονομικών) εάν πρόκειται για ανώνυμη εταιρεία του Δημοσίου. Ομάδα Β) ο γενικός γραμματέας του οικείου υπουργείου (πρόεδρος), ο γραμματέας της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης, ένα μέλος ΔΕΠ ή ιδιώτης εμπειρογνώμονας. Ομάδα Γ) ένα μέλος του ΑΣΕΠ (πρόεδρος), ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας, ο διοικητής της οικείας ΥΠΕ (θα έχει επιλεγεί με την προωθούμενη διαδικασία).

Τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων θα διαφέρουν ανά κατηγορία και ανάλογα με τη φύση του φορέα, ωστόσο βασικά προσόντα θα αποτελούν: πτυχίο ανώτατης εκπαίδευση, ξένη γλώσσα, 10ετής εργασιακή εμπειρία (6ετής για φορείς τοπικής εμβέλειας ή ειδικού χαρακτήρα), συνάφεια πτυχίου ή/και εργασιακή εμπειρία τουλάχιστον 5 ετών συναφής με την προκηρυσσόμενη θέση διοίκησης (3 ετών για φορείς τοπικής εμβέλειας ή ειδικού χαρακτήρα).

Για παράδειγμα, για τη θέση διοικητή νοσοκομείου, η συνάφεια πτυχίου ή προϋπηρεσίας αφορά τόσο τον τομέα της Υγείας όσο και τη διοίκηση μιας μονάδας. Επίσης οι υποψήφιοι θα περνούν από τεστ δεξιοτήτων. Η μοριοδότηση θα έχει ανώτερο όριο τα 3.000 μόρια. Από 800 μόρια το ανώτερο θα βαθμολογούνται το τεστ δεξιοτήτων, η εργασιακή εμπειρία και η δομημένη συνέντευξη στην οποία θα κληθούν οι επτά επικρατέστεροι υποψήφιοι (σύνολο 2.400 μόρια), ενώ έως 600 μόρια θα προσφέρουν τα τυπικά προσόντα.

Τα στάδια της διαδικασίας επιλογής θα είναι τα εξής: το εποπτεύον τον φορέα υπουργείο θα βγάζει πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς τους υποψηφίους, κατόπιν ελέγχου του ΑΣΕΠ. Θα ακολουθεί το τεστ δεξιοτήτων (για τις ομάδες Α και Γ). Θα μοριοδοτούνται τυπικά προσόντα και εργασιακή εμπειρία. Οι πρώτοι 7 σε μόρια υποψήφιοι θα καλούνται σε δομημένη συνέντευξη. Η Επιτροπή Επιλογής θα συντάσσει πίνακα με τους τρεις επικρατέστερους υποψηφίους. Ο αρμόδιος υπουργός θα επιλέξει έναν από τους τρεις για τη διοίκηση του φορέα.

Διαρκής αξιολόγηση

Οι νέες διοικήσεις θα υπόκεινται σε αξιολόγηση με βάση τα ετήσια σχέδια δράσης κάθε φορέα, ενώ θα υπογράφουν συμβόλαια απόδοσης με τον αρμόδιο υπουργό τα οποία θα προβλέπουν συγκεκριμένους στόχους και δράσεις (θα αναρτώνται στην ιστοσελίδα του υπουργείου).

Αν επιτυγχάνονται οι στόχοι, οι διοικήσεις θα δικαιούνται bonus παραγωγικότητας – ποσόν «σημαντικό, που θα ανεβάσει καταλυτικά τις αποδοχές των μελών των διοικήσεων», σύμφωνα με την κ. Κεραμέως, που επισήμανε ότι το τελικό του ύψος είναι υπό την επεξεργασία του υπουργείου Οικονομικών. Αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι (ή προκύψει ζήτημα μη σύννομης διαχείρισης) θα επέρχεται παύση των διοικήσεων, έπειτα από εισήγηση του αρμόδιου υπουργού στο υπουργικό συμβούλιο. Αντικαταστάτης τού διοικητή που παύεται θα είναι ένας από τους εναπομείναντες δύο επικρατέστερους υποψήφιους.

Παράλληλα, με το νομοσχέδιο –που θα αναρτηθεί άμεσα προς διαβούλευση με στόχο να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή εντός του μήνα- οι θητείες των διοικήσεων αυξάνονται στα 4 έτη (από 3 σήμερα).

Θα μπορούσαν να προωθηθούν αλλαγές στην κατεύθυνση της πλήρους αποκομματικοποίησης; Υπάρχει ήδη κατατεθειμένη πρόταση από το ίδιο το ΑΣΕΠ. Το γνωστό ως «πόρισμα Παπατόλια» είχε ουσιαστικά προτείνει -στον πρώην υπουργό Εσωτερικών, Μ. Βορίδη- τον εξοβελισμό των υπουργικών αποφάσεων και την επιλογή διοικητών από μια εξωκυβερνητική επιτροπή (τρία μέλη ΑΣΕΠ, ένα μέλος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και ο αρμόδιος υπηρεσιακός γραμματέας), με αποκλειστικό κριτήριο τη βαθμολογία τού υποψηφίου με βάση τα τυπικά προσόντα και τη συνέντευξη.