Πρωτεύουσα των υψηλών προσδοκιών και του φόβου για το αύριο

Η πρώτη μέρα μιας νέας εποχής, με την Αριστερά -παρ’ ολίγον αυτοδύναμη- στην κυβέρνηση να συμπράττει με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Κοντά στο επίκεντρο των πολιτικών εξελίξεων, αναζητήσαμε στη βροχερή Αθήνα συναισθήματα, ενστικτώδεις σκέψεις και αντιδράσεις ψηφοφόρων από διαφορετικές κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες. Καταγράψαμε στο μπλοκάκι μας τα όνειρα, τις ελπίδες, τις αγωνίες, τους φόβους, που δεν νίκησαν πάλι. Ολα εκείνα τα οποία οι αριθμοί δεν περιγράφουν.

Νιώσαμε ένα μείγμα επιφύλαξης και αναμονής, παρά έκδηλης χαράς, ακόμα και ανάμεσα στους ψηφοφόρους της Αριστεράς, μια ανακούφιση για την κυβέρνηση που έφυγε, την ελπίδα πάνω από όλα να μη ματαιωθούν οι προσδοκίες. Προσδοκίες για αξιοπρεπή διαβίωση: δουλειά και ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων ζητούν οι νεότεροι, αύξηση των συντάξεων και του πραγματικού εισοδήματος επιθυμούν οι μεγαλύτεροι, ενώ όλοι συμφωνούν πως αυτό που προέχει είναι η αποτελεσματική διαπραγμάτευση για το χρέος και η εξάλειψη της φτώχειας.

Για κάποιους που προέρχονται από την Αριστερά, η συμμετοχή των ΑΝ.ΕΛΛ. στην κυβέρνηση ξενίζει, αλλά δικαιολογείται ως το αναγκαίο... κακό για την επερχόμενη διαπραγμάτευση, ενώ για άλλους που στηρίζουν τη νέα κυβέρνηση η «αντιμνημονιακή συνέπεια» του κόμματος του κ. Καμμένου μετράει. Οι συνομιλητές μας δεν ήθελαν νέες εκλογές, ο πολιτικός όρκος του νέου πρωθυπουργού δίχασε, ενώ ο φόβος της επιστροφής στη δραχμή για μια μειοψηφία υπάρχει ακόμα ως σενάριο.

Η «νίκη-ανατροπή» και οι «κούφιες υποσχέσεις» του ΣΥΡΙΖΑ

Κάτι καινούργιο και ελπιδοφόρο χαρακτηρίζουν την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς οι νεαροί θαμώνες των μαγαζιών και οι περαστικοί που συναντήσαμε στο Μοναστηράκι, εκφράζοντας όμως και τις αμφιβολίες τους για το πόσα τελικά θα κατορθώσει να αλλάξει. Δεν βρίσκουν αρνητική εκ των προτέρων την κυβερνητική σύμπραξη με τους ΑΝ.ΕΛΛ. και ζητούν μείωση των φόρων και αντιμετώπιση της ανεργίας, όχι όμως με διορισμούς στο Δημόσιο.

«Νομίζω ότι θα βελτιωθούν κάπως τα οικονομικά και θα μειωθούν κάποιοι φόροι, όμως για να καλυτερεύσει όντως η κατάσταση, πρέπει να περάσουν κάποια χρόνια. Αν βέβαια ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταφέρει να υλοποιήσει κάποιες από τις υποσχέσεις του, θα πάμε γρήγορα πάλι σε εκλογές», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο 19χρονος Αναστάσης από τις Αφίδνες, φοιτητής στο ΕΜΠ.

Στην κουβέντα μας μπαίνει και ο Στέλιος που είναι 22 ετών και σπουδάζει ηχοληψία: «Εγώ πιστεύω ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια ανατροπή. Δεν νομίζω ότι είναι ψέματα όσα λέει. Εκτιμώ ότι θα κρατήσει η συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛΛ. και περιμένω οπωσδήποτε να διαπραγματευτούν το χρέος. Οσο τα λεφτά πάνε εκεί και όχι στην οικονομία, είναι λογικό να είμαστε έτσι. Είναι θετικό να ανεβεί ο βασικός μισθός στα 750 ευρώ, όμως δεν ξέρω εάν όλοι οι εργοδότες θα μπορέσουν να ανταποκριθούν».

Πολύ δύσκολο θεωρεί το κούρεμα του χρέους ο Χάρης, που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία: «Αμα όμως ο κ. Τσίπρας τα καταφέρει, θα είναι μεγάλος “μάγκας”», μας λέει χαρακτηριστικά, θεωρώντας όμως «φάουλ» τις υποσχέσεις για αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και εκείνες για προσλήψεις στο Δημόσιο. Μείωση του ΕΝΦΙΑ ζητάει ο 30χρονος Αγγελος, που είναι μεταπτυχιακός φοιτητής και περιμένει με ενδιαφέρον τις πρωτοβουλίες που θα πάρει η νέα κυβέρνηση, από την οποία περιμένει κάτι διαφορετικό, χωρίς να είναι σίγουρος ότι μπορεί να κάνει όλα όσα λέει.

Αλλοι, όπως ο Βασίλης που είναι 24 ετών και εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, δεν είναι και τόσο ευχαριστημένοι με το εκλογικό αποτέλεσμα: «Δεν πιστεύω ότι η Αριστερά μπορεί να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα. Οι υποσχέσεις του κ. Τσίπρα είναι κούφιες, γιατί δεν υπάρχουν τα λεφτά. Ισως όμως η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ προκαλέσει ένα σοκ που θα φέρει κάποιες μεταβολές. Προσωπικά, δεν μου εμπνέει μεγάλη εμπιστοσύνη και φοβάμαι, μήπως έχουν άσχημη πορεία στις διαπραγματεύσεις και γυρίσουμε στη δραχμή. Για τους ΑΝ.ΕΛΛ. θεωρώ ότι είναι καλό να βρίσκονται εκεί για να τους ελέγχουν, άσε που δεν ήθελα να πάμε πάλι σε εκλογές».

«Φοβάμαι μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το νέο ΠΑΣΟΚ»

Αισιόδοξος είναι ο 72χρονος Λευτέρης, ο οποίος μας είπε ότι ελπίζει πως η νέα κυβέρνηση θα καταφέρει να φέρει πίσω τα νέα παιδιά που έχουν φύγει μετανάστες στο εξωτερικό. «Θα βελτιωθούν τα πράγματα, θα ανοίξουν οι δουλειές και θα γυρίσει η νεολαία μας πίσω». Η τρομοπροπαγάνδα των μέσων δεν φάνηκε να πείθει τον κ. Λευτέρη, ο οποίος αποκλείει έξοδο της Ελλάδας από την Ευρώπη και το ευρώ και εκφράζεται θετικά για τη συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.

Ο Μιχάλης, 45 ετών και άνεργος, είναι πιο μετριοπαθής. Ελπίζει να δει βελτίωση της κατάστασης. Παράλληλα, εκφράζει τον φόβο μην τυχόν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν φανεί αντάξιος των περιστάσεων και δεν μπορέσει να ανταποκριθεί στις «υποχρεώσεις που έχει τόσο απέναντι στον λαό όσο και στις εκτός Ελλάδας υποχρεώσεις του».

Σε μια καφετέρια συναντάμε τον Βασίλη. Ανεργος, 30 ετών, μας λέει ότι ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ. «Πέντε πράγματα να κάνει από αυτά που έχει πει, θα τον ψηφίζουν για μια ζωή». Ωστόσο, απογοητεύτηκε από τη χθεσινή ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στα Προπύλαια: «Δεν είπε ούτε μία φορά τη λέξη «Αριστερά». Περίμενα κι εγώ να χαρώ...». Ο βασικός του φόβος είναι μη γίνουν τα ίδια, μη δεν αλλάξει τίποτα, ενώ σχολιάζει αρνητικά τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝ.ΕΛΛ., θεωρώντας ότι μέσα στο κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων υπάρχουν άτομα με ακροδεξιές απόψεις. «Χίλιες φορές να συνεργαζόταν με το ΚΚΕ. Βέβαια, το φταίξιμο για το ότι δεν το κάνει το ρίχνω στο ίδιο το ΚΚΕ».

Η Μαίρη είναι 34 ετών και εργάζεται ως σερβιτόρα σε μαγαζί του κέντρου. «Είναι νέα η κυβέρνηση... είναι και ο Τσίπρας νέος... Θα δείξει... Εστω και ένα να κάνει από αυτά που έχει πει, καλά θα είναι. Υπάρχει περίπτωση βέβαια να μην κάνει τίποτα. Φοβάμαι μην είναι τελικά σαν το ΠΑΣΟΚ». Δεν αφήνει ασχολίαστη τη συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛΛ., λέγοντας ότι την προτιμά από το να συνεργαζόταν με το ΠΟΤΑΜΙ ή το ΚΚΕ. «Με προβληματίζει η ιδεολογική απόσταση που έχουν, αλλά από την άλλη, 13 “καμμένοι” βουλευτές στην κυβέρνηση... Ε, μικρό το κακό!».

Συγκρατημένος και μάλλον απαισιόδοξος εμφανίζεται ο Στάθης. «Είμαι 33 ετών και ήταν η δεύτερη φορά που ψήφισα στη ζωή μου». Δεν πιστεύει ότι θα αλλάξει κάτι, αλλά ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ, γιατί -όπως λέει γελώντας- «ήθελα να δω τους άλλους να σκυλιάζουν. Και κυρίως το ΚΚΕ». Αντίθετα, πιστεύει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα, αν ο κόσμος δεν οργανωθεί και δεν κινητοποιηθεί. Τον αγχώνει το ενδεχόμενο αλλοτρίωσης του ΣΥΡΙΖΑ: «Είμαστε μία αμερικανοκρατούμενη χώρα και οι Αμερικάνοι έχουν «όπλα». Φοβάμαι μην το παίξουν αλλιώς και ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει το νέο ΠΑΣΟΚ».

Ο Γ. είναι 27 ετών, άνεργος φοιτητής και σήμερα παρουσιάζεται φαντάρος. Τον βρήκαμε χθες να πίνει καφέ με την παρέα του στο κέντρο της πόλης. «Γενικά με προβληματίζουν οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε ό,τι αφορά τα εθνικά ζητήματα, όπως η μετανάστευση και ο αφοπλισμός της αστυνομίας. Φοβάμαι για την ασφάλεια των πολιτών. Με ενοχλεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι δηλώνει άθεος και ότι ορκίστηκε με πολιτικό όρκο. Δίνει εντελώς λάθος δείγματα και πρότυπα. Πιστεύω σε μια δυνατή ορθοδοξία για τη χώρα μου. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι θα βελτιωθεί κάπως το οικονομικό ζήτημα».

«Οταν ψηφίζεις Αριστερά, οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές»

Μεταφερόμαστε στα δυτικά προάστια, εκεί όπου ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πια αυτοδύναμος, συγκεντρώνοντας στους περισσότερους δήμους πάνω από 40%. Μόλις 500 μέτρα από το σταθμό του μετρό Αιγάλεω, στον πεζόδρομο της Πανόρμου, υπήρχε μέχρι χθες το προεκλογικό κέντρο του ΣΥΡΙΖΑ της περιοχής. Ενα παλιό μαγαζάκι με μπαχαρικά που έκλεισε -κι αυτό, όπως και δεκάδες άλλα καταστήματα στα δυτικά- λόγω κρίσης. Ο Μανώλης Καλαϊτζής, ιδιοκτήτης του χώρου, δέχτηκε να το παραχωρήσει δωρεάν στον ΣΥΡΙΖΑ για τις ανάγκες του προεκλογικού αγώνα, παρότι δεν ήταν ο ίδιος μέχρι πρότινος ψηφοφόρος του κόμματος.

Συζητάμε μαζί του για τις προσδοκίες της επόμενης μέρας την ώρα που εκείνος μαζεύει τις αφίσες και το προεκλογικό υλικό. «Οταν ψηφίζεις Αριστερά, οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές. Η κατάσταση είναι πολύ άσχημη. Ελπίζω να κάνει όλα αυτά, για τα οποία έχει δεσμευτεί. Να πληρώσουν οι έχοντες, να χτυπηθεί το κεφάλαιο. Πρώτα από όλα το κοινωνικό κράτος, η υγεία και η παιδεία. Δεν αντέχω να βλέπω ανθρώπους να τρώνε από τα σκουπίδια», σπεύδει να προλάβει οποιαδήποτε ερώτηση. Ο μεγάλος του γιος έφυγε οικονομικός μετανάστης στη Γερμανία, όπου δουλεύει σε ένα εστιατόριο σήμερα για 2.000 ευρώ τον μήνα, ενώ στην Ελλάδα έπαιρνε 320 ευρώ για 10ωρη εργασία σε σούπερ μάρκετ.

«Είμαι υπάλληλος στη ΔΕΣΦΑ και έτσι έχω το βασικό εισόδημα των 1.000 ευρώ, για να ζήσω την οικογένειά μου. Το μαγαζάκι το είχα ως συμπλήρωμα, ειδικά μετά τις περικοπές της σύνταξης του πατέρα μου». Ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ επί Ανδρέα («και μόνο»), λέει πως ιδεολογικά τον εκφράζει πλέον καλύτερα το ΚΚΕ, αλλά θέλει επιτέλους να κυβερνήσει η Αριστερά. Το μόνο που φοβάται είναι η νέα κυβέρνηση να αποδειχθεί μία από τα ίδια. «Πίστωση χρόνου δεν θα έχει. Μπορεί και πρέπει να αλλάξει πολλά μέσα σε 2-3 μήνες. Αν μας προδώσει, ούτε 6 μήνες δεν θα μείνει στην εξουσία», μας λέει.

«Δεν μου αρέσει που δεν ορκίστηκε με θρησκευτικό όρκο», ακούγεται μια φωνή από το διπλανό καφέ. Ο ιδιοκτήτης του, ο κύριος Γιώργος, βλέπει την ορκωμοσία του Αλέξη Τσίπρα στην τηλεόραση. Ο ίδιος δεν τον ψήφισε, γιατί πιστεύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε θέλει ούτε μπορεί. «Κανένας πολιτικός δεν μπορεί να τα βάλει με το κεφάλαιο· μακάρι να τα καταφέρει πάντως, αλλά ειλικρινά φοβάμαι ότι μπορεί να υπάρχει και χειρότερα από αυτό που ζούμε. Και αν γίνουμε Αργεντινή; Οι άλλες χώρες που μπήκανε σε μνημόνιο δεν είχαν δηλαδή κόκκινες γραμμές στη διαπραγμάτευση;», αναρωτιέται. Πάνω απ’ όλα τον ενοχλούν, μας λέει, όλοι αυτοί οι «ΠΑΣΟΚτζήδες που έχουν πάει στον ΣΥΡΙΖΑ».

Κατηφορίζουμε σε ένα καφέ στην πλατεία Εσταυρωμένου, σε ένα μέρος που εδώ και χρόνια στεγάζει όλες τις προεκλογικές ζυμώσεις και τις μετεκλογικές αποτιμήσεις. «Στη νέα κυβέρνηση στηρίζουμε τις ελπίδες μας. Ξέρουμε ότι δεν είναι εύκολο το έργο της. Χρειάζεται αγώνας και να χτυπηθεί με τα μεγάλα συμφέροντα», μας λέει ο Απόστολος Κογκούλης, συνταξιούχος εκπαιδευτικός. Τα χρόνια του Μνημονίου η σύνταξή του έχει μειωθεί από τα 2.000 στα 1.300 ευρώ. «Το εισόδημά μας εξανεμίστηκε. Δεν μπορώ να βλέπω τα παιδιά μας να ζουν με 300 και 400 ευρώ και χωρίς ασφάλιση. Αυτά είναι τα έργα ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ., που εκφοβίζουν τον λαό για να διατηρήσουν τη θέση τους», αναφέρει.

Ο ίδιος ψήφιζε πάντα ΠΑΣΟΚ, μέχρι τις εκλογές του 2012. Σήμερα μιλάει για το παλιό του κόμμα με θυμό. «Δεν πήρε εντολή το ΠΑΣΟΚ από τους ψηφοφόρους του να συνεργαστεί με τη Δεξιά. Τραυμάτισε πολλούς δημοκρατικούς ψηφοφόρους. Η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε οριζόντιες περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις και έλεγαν μετά ότι πέτυχαν πρωτογενές πλεόνασμα, με τη φτωχοποίηση του λαού», μας λέει. Στον ΣΥΡΙΖΑ εναποθέτει τις ελπίδες του, ενώ σχολιάζει και τη σύμπραξη με τους ΑΝ.ΕΛΛ. υποστηρίζοντας ότι «δεν υπήρχε άλλη λύση, γιατί το Ποτάμι δεν θέλει να γκρεμίσει τίποτα και δεν θέλει να στηρίξει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο Καμμένος έδωσε εξετάσεις με το να μην ψηφίσει το Μνημόνιο και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας».

ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να ψηφίσει και ο Χρύσανθος, ο οποίος ήταν παλιατζής, όμως εδώ και τέσσερα χρόνια αναγκάστηκε να κλείσει το παλιατζίδικο. Από τότε παραμένει άνεργος. «Και ποιος δεν έχει κλείσει το μαγαζί του;», μας λέει. Από τη νέα κυβέρνηση δεν έχει ιδιαίτερες προσδοκίες. Ελπίζει απλώς να αλλάξει έστω και στο ελάχιστο την καθημερινή του επιβίωση.

«Δεν μου αρέσει ο Τσίπρας, είναι αζύμωτος στην κοινωνία. Ανάμεσα στον Σαμαρά και στον Τσίπρα προτιμώ τον πρώτο», διαφοροποείται χαμηλόφωνα ο συνταξιούχος ιδιωτικός υπάλληλος Σπύρος Σουφλής. Η σύνταξή του έχει μειωθεί κατά 740 ευρώ μέσα σε 5 χρόνια, αλλά φοβάται ότι η νέα κυβέρνηση θα κάνει και άλλες περικοπές. Μας λέει για τον πατέρα του, που ήταν με τον Βελουχιώτη, και για τον ίδιο που ήταν πάντα με τον Ανδρέα. «Ψήφισα Γιώργο και πάλι, εγώ ψηφίζω με το όνομα. Φυλαγόμαστε σήμερα να δούμε τι θα κάνει ο Τσίπρας, ξέρω πάντως πως ό,τι κόβεται δεν θα το πάρουμε ποτέ πίσω», προσθέτει.

Αν υπάρχει κάτι κοινό στους περισσότερους θαμώνες είναι πως ήταν κάποτε ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ. Ο ιδιοκτήτης στηρίζει ακόμα τον Ευ. Βενιζέλο και εύχεται η νέα κυβέρνηση να... μειώσει το Δημόσιο. Τις πολιτικές διαφωνίες των παρευρισκομένων σπάει ο σχολιασμός της επίσκεψης του νέου πρωθυπουργού στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ολοι μιλούν πολύ θετικά γι’ αυτό, αν και κάποιοι δίνουν την ερμηνεία ότι «πήγε εκεί συμβολικά, για να στείλει μήνυμα στη Μέρκελ!».

«Δεν πιστεύω ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα. Μπορεί να μην αλλάξουν πολλά, αλλά δεν θα γίνουν χειρότερα», μας λέει ο κ. Μιχάλης, ο οποίος διατηρεί σιδηρουργείο στην περιοχή εδώ και 54 χρόνια. «Εχουμε βρεθεί πολλές φορές στο χείλος του κλεισίματος και έχουμε και τους φόρους. Με τον ΕΝΦΙΑ μάς έχουν βάλει ενοίκιο στο σπίτι μας», λέει. Ο ίδιος ψηφίζει παραδοσιακά ΚΚΕ, αλλά αυτή τη φορά πήρε τη μεγάλη απόφαση να ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ, «για να φύγουμε από τους άλλους. Και η δική μου παράταξη έπρεπε να βάλει ένα χέρι βοήθειας, όχι να μας βλέπει από το παράθυρο», προσθέτει με νόημα και επισημαίνει ότι «δεν έχουμε περιθώρια να μην πάει καλά ο ΣΥΡΙΖΑ. Αν δεν πάει καλά, θα έρθει η Δεξιά για 300 χρόνια».

«Μόνο επιμέρους διορθωτικές κινήσεις μπορεί να γίνουν»

«Ολη μου τη ζωή ψήφιζα κόμματα που δεν έβγαιναν πρώτα και δεν ένιωθα υπεύθυνη για όσα έκαναν. Ξαφνικά το βράδυ των εκλογών το κόμμα που ψήφισα βγήκε και δεν ένιωσα χαρά, ένιωσα ευθύνη. “Κοίτα να δεις”, είπα, “που αν δεν τα καταφέρουν, θα φταις κι εσύ που τους ψήφισες”. Γιατί ξέρω μέσα μου πως δεν μπορούν να κάνουν την πραγματική αλλαγή. Η πραγματική αλλαγή θα ήταν να φύγουμε από το ευρώ και την Ε.Ε. και ν’ αρχίσουμε κάποια στιγμή να ζούμε σαν άνθρωποι, με αλληλεγγύη, με αλήθεια, όχι σαν καταναλωτές. Αλλά αυτό έπρεπε να γίνει τότε που υπογράφονταν τα μνημόνια. Τώρα είναι αργά, έχουμε δεσμευτεί. Κι έτσι φοβάμαι ότι θα συνεχιστεί η ίδια κατάσταση».

Είναι ίσως το τελευταίο που περιμένει ν’ ακούσει κάποιος στην πλατεία της Αγίας Ειρήνης, μια πλατεία που θεωρείται το κέντρο των χίπστερ της Αθήνας, αλλά η 29χρονη Δανάη δεν είναι χίπστερ ούτε την εκφράζουν οι ελαφρώς απολιτικές και νεοφιλελεύθερου προσανατολισμού απόψεις που τους αποδίδονται. Η Δανάη ζει την πραγματικότητα της επισφαλούς και κακοπληρωμένης εργασίας και την απειλή της ανεργίας, όπως οι περισσότεροι συνομήλικοί της που συχνάζουν στην πλατεία, πολλοί απ’ αυτούς με μεταπτυχιακά που αντιμετωπίζουν τη ζωή με αβεβαιότητα.

Οι προσδοκίες τους από τη νέα κυβέρνηση είναι περιορισμένες, τις επισκιάζει μια έντονη αίσθηση επιφυλακτικότητας. Δεν εκφράζουν φόβους, όχι όμως από αισιοδοξία, αλλά από μια αίσθηση ματαίωσης. «Δεν φοβάμαι τίποτα. Στη χειρότερη περίπτωση, θα συνεχίσουν να είναι ίδια τα πράγματα. Δυστυχώς, υπάρχει αυτή η περίπτωση και θα είναι απογοητευτικό. Αλλά να γίνουν ακόμα χειρότερα, δεν το νομίζω», λέει ο 27χρονος Διονύσης που σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Περιμένεις να δουλεύεις και να αμείβεσαι με αξιοπρέπεια, όχι με φιλοδώρημα. Περιμένεις ν’ αυξηθεί ο κατώτατος μισθός, ν’ ανοίξουν κάπως οι δουλειές, ν’ αμείβεσαι λίγο παραπάνω, να ξαναρυθμιστούν οι εργασιακές σχέσεις, κάτι που δεν απαιτεί χρήματα. Αυτά. Δεν περιμένεις θαύματα. Και περιμένεις να μην έχεις απέναντί σου το κράτος σαν εχθρό. Να μη νιώθεις ότι σε κυνηγάνε επειδή δεν πλήρωσες τα ένσημά σου στον ΟΑΕΔ, να μη σε απειλούν με φυλάκιση. Να υπάρχει αφορολόγητο, να μην πληρώνεις από το πρώτο ευρώ. Υποτίθεται ότι η προηγούμενη κυβέρνηση ήταν υπέρ των νέων επιχειρήσεων, της παραγωγικότητας των νέων, αλλά στην πραγματικότητα είχαν θεσπίσει αντικίνητρα. Σκέφτομαι να ξεκινήσω κάτι δικό μου, αλλά τα ένσημα είναι ασύμφορα», δηλώνει στην «Εφ.Συν.».

Την επαναρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων προκρίνει και ο Φαίδων, 25 χρόνων, που τελείωσε μεταπτυχιακές σπουδές Πληροφορικής. «Παρά την κρίση, ο δικός μας κλάδος έχει ακόμα κάποιες δουλειές. Πρέπει όμως να δούμε πόσες ώρες δουλεύει κανείς, με τι χρήματα, με ποια ασφάλιση. Περιμένω να δω αν θα αλλάξουν αυτά. Μακάρι. Και περιμένω να δω γενικότερα τι θα γίνει. Θα ήθελα να υπάρχουν περισσότερες δουλειές για τους νέους. Να μπορεί κάποιος στα 25 του να βρει δουλειά και να μπορεί να ζει απ’ αυτή, ανεξάρτητος από τους γονείς του. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει τόνωση της οικονομίας.

»Περιμένω επίσης να γίνει μια πιο ευνοϊκή διαπραγμάτευση με τους δανειστές, αν και δεν είμαι σίγουρος πόσο μπορείς να διαπραγματευτείς όταν χρωστάς. Και δεν φοβάμαι τίποτα. Το πολύ πολύ να μην κρατήσει η κυβέρνηση τις υποσχέσεις της και να κάνει τα ίδια με τους προηγούμενους. Ετσι κι αλλιώς το πλαίσιο δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Μόνο επιμέρους διορθωτικές κινήσεις μπορεί να γίνουν αυτή τη στιγμή».

Ο Γιάννης, 28 χρόνων, έχει πτυχίο Φιλοσοφίας, μεταπτυχιακό στα ναυτιλιακά, και σήμερα εργάζεται σε ναυτιλιακή εταιρεία. «Υπάρχει εκφοβισμός. Στην εταιρεία μάς έλεγαν ότι θα σηκωθούν και θα φύγουν έτσι και βγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν νομίζω να το κάνουν. Ετσι κι αλλιώς στα πλοία τους δεν έχουν σημαίες ελληνικές, τη φορολογία την έχουν αποφύγει. Αυτό που φοβάμαι είναι μη μείνουν τα πράγματα όπως έχουν. Φοβάμαι να συνεχίσω να μεγαλώνω σε μια κοινωνία όπως η σημερινή. Σε μια χώρα ξενοφοβική και ρατσιστική. Θέλω να νιώθω πιο κοντά στους ανθρώπους, σε όλους τους ανθρώπους.

»Θέλω να μπορεί να έρθει κάποιος ξένος στην Ελλάδα και να μπορεί να ζήσει σωστά κι ανθρώπινα, να μην είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης και έρμαιο του ρατσισμού. Να έχει ασφάλιση, να έχει τα ίδια δικαιώματα. Θέλω να υπάρξει πραγματική ισότητα για τους ομοφυλόφιλους, να μην υπάρχουν διακρίσεις. Θέλω να μην υπάρχει υποκρισία. Δεν μου άρεσε η προεκλογική στροφή του Τσίπρα προς την Εκκλησία, μου άρεσε που δεν έδωσε θρησκευτικό όρκο από τη στιγμή που δεν πιστεύει. Θέλω να αφαιρεθούν οι εικόνες και από τα σχολεία, όπως και να αλλάξει το μάθημα των Θρησκευτικών».