Πώς στήνεται ένα πρωτοσέλιδο

Πώς φτιάχνεται αλήθεια το πρωτοσέλιδο στη συνεταιριστική, χωρίς αφεντικό «Εφημερίδα των Συντακτών»; Μα φυσικά όπως φτιάχνεται και στις άλλες εφημερίδες, εκείνες τουλάχιστον όπου οι τίτλοι δεν έρχονται... άνωθεν, δηλαδή ουρανοκατέβατοι από τον εκάστοτε εκδότη ή το κόμμα. Μαζευόμαστε, που λέτε, κάθε βράδυ πεντεξεφτά αρχισυντάκτες, η λεγόμενη Σύσκεψη (το καλλιτεχνικό μας είναι «Συντακτική Επιτροπή»), κοσκινίζουμε τα πιο σοβαρά θέματα της ημέρας, διαλέγουμε και... αλευρώνουμε το πιο «βαρύ» ή, τέλος πάντων, αυτό που θεωρούμε πιο πιασάρικο, και στη συνέχεια λέμε ο/η καθένας/καθεμιά το μακρύ του/της και το κοντό του/της, ό,τι εξυπνάδα κατεβάσει η γκλάβα μας. Μέχρι που, είτε θα καταλήξουμε σε έναν τίτλο που κάπως να τρώγεται είτε θα εξαντλήσουμε τόσο πολύ ο καθένας την αντοχή των άλλων, και όλοι μαζί τον λιγοστό χρόνο που απομένει σε όλους μας μέχρι το ανελαστικό deadline της έκδοσης, που είναι και το συνηθέστερο. Ενα έχω να σας πω: κατά γενική ομολογία τα καλύτερα πρωτοσέλιδά μας είναι αυτά που... δεν είδατε, αυτά που θα θέλαμε να είχαμε φτιάξει, αλλά δεν είχαμε την τόλμη, το θράσος ή την άγνοια κίνδυνου να τα τυπώσουμε με «ξύλινα» γράμματα στο χαρτί.

Πολλές φορές, βέβαια, το πρώτο θέμα «φωνάζει», επιβάλλεται, είναι τόσο δυνατό, που μπαίνει μόνο του και εκτοπίζει όλα τα υπόλοιπα, τόσο που το πρωτοσέλιδο καταλήγει μονοθεματικό. Αλλες φορές, όμως, η... ξεραΐλα και η αμηχανία μας είναι τόσο μεγάλες, που το «οικόπεδο» της πρώτης σελίδας κατακερματίζεται σαν κουρελού σε μικρά, δυσανάγνωστα κουτάκια. Ενίοτε η διαδικασία αυτή έχει πολλή πλάκα, ιδίως όταν θυμίζει «αυτόματη γραφή» όπου ο ένας συμπληρώνει, μεταστρέφει ή απλά... κοροϊδεύει και αποδομεί τον τίτλο του άλλου: πολλές φορές όμως, πιστέψτε με, όλη αυτή η άσκηση εφαρμοσμένης κοπτοραπτικής είναι τρομερά βαρετή και επαναλαμβανόμενη. Και γίνεται ιδιαίτερα δυσβάσταχτη, αν τυχόν η ώρα κοντεύει έντεκα, εσύ έχεις όλες τις σελίδες ανοιχτές και το αυριανό σου άρθρο μισογραμμένο, αλλά η λοιπή Σύσκεψη χρονοτριβεί συζητώντας χαλαρά για άσχετα θέματα, ή «πλακώνεται» για το φύλο των αγγέλων!

Να πω εδώ πως στα έντεκα χρόνια της ύπαρξής μας, η Σύσκεψη έχει αλλάξει πολλές φορές σύνθεση. Κάποιοι συνοδοιπόροι μας την έκαναν, άλλοι συνταξιοδοτήθηκαν, κάποιοι έφυγαν κι απ’ τη ζωή. Και αυτό το... ροτέισον παίζει ρόλο, γιατί οι χαρακτήρες των συμμετεχόντων, η πολιτική τους τοποθέτηση –που στην περίπτωσή μας ξεκινάει από την αναρχία και το ΚΚΕ(μλ) μέχρι το παλιό, το ορθόδοξο, το πρόστυχο ΠΑΣΟΚ!– αλλά και το ιδιαίτερο χιούμορ και ο τρόπος έκφρασης του/της καθενός/καθεμιάς μας, συνδιαμορφώνουν τη «χημεία» της εκάστοτε ομάδας και, τελικά, του πρωτοσέλιδου.

Εγώ, ας πούμε, εκπροσωπούσα μέχρι πρότινος το Διεθνές τμήμα: όμως για να μπει ξένο θέμα πρώτο σε ελληνική εφημερίδα πρέπει να ξεσπάσει πόλεμος ή κάποια άλλη μεγάλης κλίμακας ανθρωποσφαγή ή φυσική καταστροφή, πράγμα οπωσδήποτε σπάνιο. Ετσι, ο κύριος ρόλος μου στο καθημερινό μίτινγκ που σας περιέγραψα είναι να σκαρφίζομαι και να εκσφενδονίζω στην ομήγυρη με αγέλαστο, σοβαροφανές ύφος α λα Μπάστερ Κίτον διάφορα «πειραγμένα» κλισέ, αμφίσημους νεολογισμούς, port-manteau και γενικώς λιγότερο ή περισσότερο ευφάνταστα λογοπαίγνια, για τα θέματα των... άλλων! Κι όσο πιο αιχμηρά και «κοφτά» τόσο καλύτερα. Οπως και άλλοι συνάδελφοι, βλέπετε, μεγάλωσα στην προϊστορική εποχή της δημοσιογραφίας, με τα πρωτοσέλιδα του «Ποντικιού» και της παλιάς καλής «Ελευθεροτυπίας» – πριν εκμαυλιστούμε όλοι μας από τα social media και το ίντερνετ. Και πάντα με συνάρπαζαν τα εύστροφα, ανατρεπτικά, αλλά και «διπλής ανάγνωσης» πρωτοσέλιδα, που παίζουν παιχνίδια με το μυαλό του αναγνώστη.

Κάποιες φορές λοιπόν, ας πούμε μία φορά στις είκοσι, μου ’ρχεται εμένα ή κάποιου άλλου συναδέλφου μια καλή έμπνευση – π.χ. το «ΚΟΚΟ-ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΗ Ν.Δ.» όταν τα τίναξε ο άναξ, ή το δίγλωσσο/υβριδικό «Ω ΤΕΜΠΗ, Ο MORES», οπότε γελάνε όλοι, το αποδέχονται και ξεμπερδεύουμε αμέσως. Ομως τις περισσότερες φορές τα αστειάκια μου αλλά και οι αντίστοιχες εξυπνάδες άλλων ευρηματικών συναδέλφων δεν περνάνε από την υπόλοιπη ομάδα, είτε γιατί κρίνονται –συνήθως ακριβοδίκαια– άνοστα, δυσνόητα ή «παρεξηγήσιμα», ου μην και μηνύσιμα, είτε γιατί το θέμα είναι τόσο βαρύ κι ασήκωτο, οπότε απλά συμφωνούμε πως δεν σηκώνει εξυπνάδες και αστεϊσμούς και ψάχνουμε έναν πιο στρέιτ (συγγνώμη, Στέφανε, δεν το εννοούσα!), δηλαδή τέλος πάντων έναν πιο βαρετό μεν, αλλά πολιτικά correct τίτλο. Κάτι που όπως καταλαβαίνετε συμβαίνει όλο και συχνότερα στη μαύρη τετραετία του Μητσοτάκη, όπου το μόνο που απομένει πια να μας συμβεί είναι να πέσει ο ουρανός στα κεφάλια μας!