Οταν κλείνει η πόρτα της σχολικής τάξης, ανοίγεται μέσα της μια ζωή. Η ζωή που μοιράζονται καθημερινά για 6 με 7 ώρες, επί πέντε μέρες την εβδομάδα, ο δάσκαλος, η δασκάλα, με τις μαθήτριες και τους μαθητές τους. Και το μοίρασμα αυτό δεν αφορά μόνο τον χώρο και τις γνώσεις αλλά και πολλά άλλα, όπως συναισθήματα, σκέψεις, βιώματα και προβληματισμούς όλων, παιδιών όπως και εκπαιδευτικών. Τα μέλη της κοινότητας της τάξης μαθαίνουν να επιλύουν διαφορές, να συζητούν και να συναποφασίζουν, να οργανώνουν και να παρουσιάζουν τη δουλειά τους, να βγαίνουν μπροστά και να αρθρώνουν λόγο. Ο/η εκπαιδευτικός είναι ο/η ενορχηστρωτής/τρια όλων αυτών. Είναι το σημαντικό πρόσωπο για τα παιδιά και το σημείο αναφοράς τους. Δημιουργεί μια σχέση μαζί τους, άλλοτε λιγότερο δυνατή και άλλοτε καθοριστική.
Η τάξη, όμως, δεν είναι ξεκομμένη από την κοινωνία. Οι όποιες αλλαγές συμβαίνουν σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο επηρεάζουν την τάξη και τον δεσμό που δημιουργείται. Το πλαίσιο, ειδικότερα, που θέτει το εκάστοτε υπουργείο Παιδείας και η ακολουθούμενη εκπαιδευτική πολιτική είναι καθοριστικά για τη ζωή στα σχολεία. Η συγκυρία ποτέ δεν είναι αδιάφορη: οι διατιθέμενοι πόροι, η στελέχωση των σχολείων, οι συνθήκες εργασίας, τα προγράμματα σπουδών, η κατανομή των ωρών, η εκπαίδευση, η επιμόρφωση και η στήριξη των εκπαιδευτικών, η εκπαίδευση των γονέων, ο έμπρακτος σεβασμός των δικαιωμάτων των παιδιών, είναι σημαντικοί παράγοντες που διαμορφώνουν την εκπαιδευτική πραγματικότητα και τη ζωή όλων, μέσα και γύρω από τα σχολεία.
Μια πολύ προβληματική κατάσταση, κατά την κρίση μας, διαμορφώνει η εκπαιδευτική πολιτική των δύο τελευταίων χρόνων. Μια πολιτική που βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση και αντιμάχεται, αντί να στηρίζει, το δημόσιο σχολείο. Το δημόσιο σχολείο μπορεί να κάνει (και έχει κάνει) πολλά και σημαντικά βήματα χάρη στις πρωτοβουλίες και τη δουλειά των εκπαιδευτικών, που αφουγκράζονται καθημερινά τις ανάγκες και την αγωνία των παιδιών και των γονέων τους και που έχουν την ευκαιρία να βλέπουν τα παιδιά να μεγαλώνουν, να ανεξαρτητοποιούνται και να ακολουθούν τον δικό τους δρόμο στη ζωή.
Η εκπαιδευτική πολιτική, ωστόσο, των τελευταίων χρόνων ολοένα και στενεύει τα περιθώρια μέσα στην τάξη ώστε τα παιδιά να είναι δημιουργικά και ενεργά. Οταν όλα θα πρέπει από την αρχή να είναι προκαθορισμένα, με αυστηρό και προγραμματισμένο τρόπο, όταν τον τόνο δίνουν οι εξετάσεις και οι αξιολογήσεις, πώς θα δίνεται χώρος στα παιδιά να παίρνουν πρωτοβουλίες και να αποφασίζουν; Ποιο θα είναι το πνεύμα της εκπαιδευτικής εργασίας; Μέσα από τις πρωτοβουλίες, τα παιδιά κινητοποιούνται και εξελίσσονται και, όταν δεν τους δίνεται ο κατάλληλος χώρος και χρόνος, απογοητεύονται και εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια.
Ολα τα παιδιά μπορούν να ανέβουν στο βάθρο της επιτυχίας, αλλά με τον δικό τους ρυθμό, τις δικές τους μαθησιακές διαδρομές, τη δική τους προσωπική απόφαση και εμπλοκή. Και (να μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό!) ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες και με διαφορετικά εφόδια. Εξ ου και η αναγκαιότητα και η σημασία της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής.
Οταν, όμως, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται με τον φόβο μήπως δεν αξιολογηθούν καλά, αν τα αποτελέσματα των παιδιών στις τυποποιημένες αξιολογήσεις που επίκεινται δεν είναι καλά, πώς να βρουν το κουράγιο και την όρεξη να δουλέψουν δημιουργικά και ουσιαστικά; Από πού να το αντλήσουν αυτό το κουράγιο; Πώς θα αφήνουν τα παιδιά να εκφράζονται ελεύθερα; Πώς θα κάνουν τα παιδιά να μη φοβούνται, να αποτινάξουν την ανασφάλεια και να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους, όταν αυτοί οι ίδιοι θα φοβούνται να διδάξουν μέσα σ’ ένα σχολικό πλαίσιο όπου οι διευθύντριες/διευθυντές και οι σχολικοί σύμβουλοι δεν θα είναι πλέον σύμμαχοι και βοηθοί, αλλά κριτές και αξιολογητές τους;
Οταν, αύριο, οι γονείς θα τρέχουν αγχωμένοι να βρουν τα καλύτερα σχολεία για τα παιδιά τους, αφήνοντας πίσω τους άλλους γονείς και τα παιδιά που (εκείνοι θεωρούν ότι) αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όταν τα σχολεία θα συγκρίνονται μεταξύ τους και θα ανταγωνίζονται για πιστώσεις και χορηγίες, πώς τότε μια τάξη και ένα σχολείο θα είναι συμπεριληπτικά και ισότιμα και τα παιδιά θα παρακινούνται και θα στηρίζουν το ένα το άλλο;
Αν θέλουμε ένα σχολείο δημόσιο, συμπεριληπτικό και δημοκρατικό, όπου τα παιδιά θα γίνονται ευτυχισμένα και μορφωμένα πρόσωπα, υπεύθυνα και συνεργατικά μέλη μιας δημοκρατικής κοινωνίας, οφείλουμε να εργαστούμε και να παλέψουμε γι’ αυτό. Και αυτό κάνουμε! Αυτό είναι που κάνει τόσο σημαντική για εμάς, τα μέλη του Σκασιαρχείου, την παιδαγωγική Φρενέ. Γιατί ο Φρενέ δεν περίμενε τη μεγάλη επαναστατική στιγμή για να βάλει μπροστά το έργο του.
Για εκείνον, όπως και για μας, ο δρόμος είναι ένας: παλεύουμε μέσα από τις συλλογικότητές μας για τη διαμόρφωση μιας προοδευτικής εκπαιδευτικής πολιτικής υπέρ του δημόσιου σχολείου, αλλά παράλληλα έχουμε απόλυτα συνείδηση ότι μέσα στην τάξη είμαστε πάντοτε τα σημαντικά πρόσωπα και μπορούμε να κάνουμε πολλά. Και αυτό δεν μπορεί να μας το αφαιρέσει καμία κυρία Κεραμέως!
* Η Συντακτική Επιτροπή
Βογανάτσης Δαμιανός, Δημοπούλου Φωτεινή, Μπαλτάς Μπάμπης, Μπάρκα Κατερίνα, Παούρη Κατερίνα, Παπαδόπουλος Χάρης, Σπίτα Βίκυ
? Επικοινωνήστε μαζί μας και στείλτε μας τα κείμενά σας για δημοσίευση στο μέιλ: [email protected]
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας