Οι βαθιές ρίζες του clásico

Η κόντρα τους μετράει αισίως 122 χρόνια -όσο ακριβώς η ηλικία της Ρεάλ Μαδρίτης. Οι «μερένγκες» ιδρύθηκαν το 1902 από έναν Καταλανό, τον Κάρλος Παδρός, γεννημένο στη Σαριά της Βαρκελώνης. Είχε το όνομα «Μαδρίτη» τότε, το 1920 θα αποκτούσε το στέμμα στο σήμα της και το «Ρεάλ» (ήτοι «βασιλικός» σύλλογος) στην επωνυμία της, όπως η Μπέτις, η Εσπανιόλ, η Σαραγόσα, η Μαγιόρκα, η Σοσιεδάδ, η Βαγιαδολίδ, η Οβιέδο...

Η Μπαρτσελόνα ιδρύθηκε το 1899 από έναν Ελβετό, τον Χανς Γκάμπερ, που αγάπησε την πόλη και το όνομά του έγινε, επί το... καταλανικότερον, Τζουάν Γκαμπέρ. Προς τιμήν του διεξάγεται το ετήσιο θερινό τουρνουά των «μπλαουγράνα», που ανέκαθεν είχε τον χαρακτήρα της παρουσίασης των νέων αποκτημάτων στους οπαδούς. Από εκεί έχει προκύψει και το περίφημο «ούτε φέτος» ή «φέτος, ναι!», δηλαδή η πρόβλεψη των φιλάθλων για το αν η Μπαρτσελόνα έχει βάσιμες ελπίδες να κερδίσει το πρωτάθλημα.

Η λατρεία των «μπλαουγράνα» προς τον ιδρυτή τους έρχεται σε αντίθεση με τον ξεχασμένο από τους Μαδριλένους, Παδρός. Κάποια στιγμή, όταν πια είχε αποχωρήσει από την προεδρία της Ρεάλ, ο Παδρός κοντραρίστηκε με τη διοίκηση του συλλόγου για ένα τρόπαιο το οποίο του είχαν χαρίσει τιμής ένεκεν και κατόπιν το ζήτησαν πίσω. Οι σχέσεις τους δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ. Αυτή η διαφορά αντικατοπτρίζει ξεκάθαρα και τον τρόπο με τον οποίο οι δύο σύλλογοι αυτοπροσδιορίζονται. Η Ρεάλ Μαδρίτης εκτιμά και ζει μέσα από τις νίκες και τα τρόπαιά της. Η Μπαρτσελόνα έχει μια πιο βαθιά και συναισθηματική προσέγγιση με τον εαυτό της και θεωρεί εαυτήν ως «κάτι παραπάνω από έναν σύλλογο». Ετσι πορεύονται από τις αρχές του 20ού αιώνα.

Το πρώτο clásico -τότε φυσικά δεν ονομαζόταν έτσι- ήταν ένα φιλικό παιχνίδι στις 13 Μαΐου 1902, στο πλαίσιο τουρνουά με τη συμμετοχή των Μπαρτσελόνα, Εσπανιόλ, Μπιλμπάο, Βιθκάγια και της νεοσύστατης Μαδρίτης (είχε ιδρυθεί δύο μήνες νωρίτερα, στις 6 Μαρτίου). Το ματς έγινε στον Ιππόδρομο της ισπανικής πρωτεύουσας, όπου είχαν προηγηθεί αγώνες πόλο με άλογα, εξ ου και η ανάγκη να κάνουν όλοι οι ποδοσφαιριστές αντιτετανικό εμβόλιο!

Η Μπαρτσελόνα, πολύ ανώτερη και πιο έμπειρη ποδοσφαιρικά, νίκησε 3-1 χάρη σε δύο τέρματα του Γερμανού μηχανικού Ούντο Στάινμπεργκ και ένα χτύπημα πέναλτι του (ιδρυτή και ποδοσφαιριστή) Γκαμπέρ. Για τους Μαδριλένους σκόραρε ο Αγγλος Τζόνσον, ο οποίος είχε τον ρόλο να εκπαιδεύσει τους συμπαίκτες του στους ποδοσφαιρικούς κανονισμούς. Είχε κάνει εντύπωση ένα χειρόγραφό του με οδηγίες, όπου συνιστούσε στους συμπαίκτες-μαθητές του να σταματήσουν τα διαλείμματα στον αγώνα, όπου κατευθύνονταν προς τα κάγκελα του γηπέδου για να καπνίσουν ένα τσιγάρο και να μιλήσουν με τους θεατές!

Η πρώτη ποδοσφαιρική κόντρα των δύο συλλόγων ήταν ειρηνική, όμως δεν θα αργούσαν να εμφανιστούν τα πρώτα σύννεφα. Το 1906, στην πρώτη επίσκεψη της (πολύ βελτιωμένης πλέον) Ρεάλ Μαδρίτης στη Βαρκελώνη, πάλι για φιλικό, η Μπαρτσελόνα που διερχόταν κρίση παρέταξε μόλις 4 δικούς της παίκτες και συμπλήρωσε ενδεκάδα από άλλους συλλόγους της πόλης. Νίκησε 5-2, αλλά οι Μαδριλένοι ενοχλήθηκαν ιδιαίτερα. Οι σχέσεις των δύο συλλόγων χάλασαν -κάτι που φάνηκε το 1914, με την ευκαιρία της τουρνέ της Μπαρτσελόνα ανά την Ισπανία. Στον δεύτερο αγώνα της στη Μαδρίτη, με αντίπαλο τη Ρεάλ, έγιναν επεισόδια μεταξύ των παικτών, ενώ υπήρξε και εισβολή οπαδών στον αγωνιστικό χώρο... Στις υπόλοιπες αναμετρήσεις των Καταλανών με άλλες ομάδες δεν είχε συμβεί το παραμικρό. Ηταν εμφανές ότι αυξανόταν σταδιακά η αντιπαλότητα ανάμεσα σε δύο συλλόγους που φέρουν το όνομα των πόλεών τους.

Το επόμενο μεγάλο επεισόδιο έγινε το 1916. Ακόμα δεν είχε ιδρυθεί η ισπανική Λίγκα, οπότε η σημαντικότερη διοργάνωση ήταν αυτή του Κυπέλλου, στο οποίο αγωνίζονταν οι πρωταθλητές των περιφερειακών διοργανώσεων. Στις ημιτελικές αναμετρήσεις της Μπαρτσελόνα με τη Ρεάλ, είχαν νικήσει η καθεμία από ένα ματς, οπότε θα ξανάπαιζαν μεταξύ τους αγώνα νοκ άουτ. Ο οποίος, βάσει του αγγλικού συστήματος, αν τελείωνε ισόπαλος, επαναλαμβανόταν. Στις 13 Απριλίου, λοιπόν, στο γήπεδο της Ατλέτικο έγινε ένας εκπληκτικός αγώνας που έληξε 6-6 μετά την παράταση! Δύο ημέρες αργότερα, θα γινόταν ο επαναληπτικός. Στην κανονική διάρκεια οι ομάδες είναι στο 2-2. Στην παράταση, οι Μαδριλένοι προηγήθηκαν 3-2 με τον Σοτέρο, με τον ίδιο να ανεβάζει το σκορ στο 4-2. Οι «μπλαουγράνα» διαμαρτυρήθηκαν έντονα για οφσάιντ, ο διαιτητής ήταν ανένδοτος και ο αρχηγός Μασάνα πήρε τους συμπαίκτες του και αποχώρησαν από το γήπεδο, καταγγέλλοντας διαιτητική προκατάληψη υπέρ της Μαδρίτης. Οταν επέστρεψε η Μπαρτσελόνα στην πόλη της, την ανέμεναν εκατοντάδες οπαδοί που αποθέωσαν τους παίκτες σαν να είχαν νικήσει.

Ηταν το πρώτο «χοντρό» επεισόδιο σε clásico. Σήμανε την απαρχή αντεγκλήσεων, όχι μόνο σε επίπεδο συλλόγων, αλλά κυρίως μεταξύ του μαδριλένικου και του καταλανικού Τύπου που έκτοτε -έως και σήμερα- «τρέφονται» και επενδύουν σε αυτή την αντιπαλότητα. Ενίοτε την παρουσιάζουν και εντονότερη από όσο πραγματικά είναι. Ομως επηρεάζουν...

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1916, μετά τον περιπετειώδη εκείνο αποκλεισμό της Μπαρτσελόνα από το Κύπελλο, ο τελικός μεταξύ της Μαδρίτης και της Μπιλμπάο διεξήχθη στο γήπεδο της Εσπανιόλ στη Βαρκελώνη. Το καταλανικό κοινό ήταν απίστευτα εχθρικό απέναντι στους πρωτευουσιάνους. Οι Βάσκοι νίκησαν 4-0 και, μαζί με την ήττα, η ομάδα της Μαδρίτης αντιμετώπισε βροχή από πέτρες που έπεσαν από τις εξέδρες. Τους προστάτευσαν όσο μπορούσαν κάποια μέλη της Εσπανιόλ, ώστε να φτάσουν σώοι στο ξενοδοχείο τους...

Οσο περνούσαν τα χρόνια, ήρθε η εθνική ταυτότητα να εντείνει τις διαφορές. Οι δύο σύλλογοι ανέλαβαν -πιο ανόρεχτα η Ρεάλ, πιο ένθερμα η Μπαρτσελόνα- την ευθύνη της εκπροσώπησης της Ισπανίας και της Καταλονίας αντίστοιχα. Από τον καιρό της ίδρυσης της Λίγκας το 1928-29 έως τον Εμφύλιο, από τις επεισοδιακές μεταγραφές του Αλφρέδο ντι Στέφανο στους «μερένγκες» και του Λαντισλάο Κουμπάλα στους «μπλαουγράνα» έως το ξεκίνημα των ευρωπαϊκών διοργανώσεων, η κόντρα αυξανόταν διαρκώς -και κατακόρυφα, όταν πια μπήκαν στη μέση τα τηλεοπτικά δικαιώματα και η μάχη για την πρωτοκαθεδρία στο εξωτερικό στις χρυσοφόρες αγορές της Απω Ανατολής.

Στα τέλη του 20ού και τις αρχές του 21ου αιώνα, η ένταση ήταν πλέον απίστευτη, με τον εριστικό πρόεδρο της Μπαρτσελόνα Τζουάν Γκασπάρτ να παρουσιάζει κάθε clásico σαν αγώνα απελευθέρωσης της Καταλoνίας από την Ισπανία και τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Ρεάλ Μαδρίτης να κάνει το colpo grosso «κλέβοντας» τον Λουίς Φίγκο από τους «μπλαουγράνα».

Τώρα πια, απλώς δεν πέφτουν γουρουνοκεφαλές μέσα στο γήπεδο. Ομως ένταση υπάρχει και τη νιώθει κυρίως ο εκάστοτε διαιτητής του clásico, ενός αγώνα με ξεχωριστή μαγεία. Ακόμα και αν το αποτέλεσμα της αποψινής αναμέτρησης στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου» δεν αποβεί καθοριστικό για την έκβαση της φετινής Λίγκας, είναι ένα 90λεπτο που παρακολουθείται με κομμένη την ανάσα. Γιατί αυτό υπαγορεύει η ιστορία του...