Αθλητισμός στην αυθεντική μορφή του

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία ήταν συναρπαστικό. Η ατμόσφαιρα στα γήπεδα του Σίδνεϊ, του Μπρισμπέιν και του Οκλαντ ήταν υπέροχη και εκατομμύρια φιλάθλων στην Ευρώπη και σε άλλα σημεία του κόσμου πανηγύριζαν κάθε ώρα της ημέρας. Αυτό δεν θα είχε συμβεί πριν από μερικά χρόνια -ένας αγώνας της φάσης των ομίλων δεν θα προσέλκυε τόσους ανθρώπους στη Γερμανία. Το γυναικείο ποδόσφαιρο έχει γίνει πιο γοητευτικό, επειδή είναι πλέον πολύ καλύτερο. Μπορεί ο καθένας να το απολαύσει, χωρίς να λέει «ναι, αλλά...».

Για πολύ καιρό απαγορευόταν ή ήταν πολύ δύσκολο για τις γυναίκες να παίζουν ποδόσφαιρο. Η Γερμανία προχώρησε στην άρση της σχετικής απαγόρευσης το 1970. Τώρα πια έχει κλείσει σημαντικά το χάσμα που εκείνη η διάκριση είχε προκαλέσει. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες παίζουν ποδόσφαιρο με μεγαλύτερη ένταση και είναι καλύτερα γυμνασμένες -από παιδική ή εφηβική ηλικία. Το παρατηρεί κανείς στις ντρίμπλες, τα τάκλιν και τα θεαματικά γκολ που πέτυχαν στο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο. Το τέρμα που πέτυχε η 18χρονη Λίντα Καϊσέδο κατά της Γερμανίας δύσκολα θα ξεχαστεί.

Η ομάδα της, η Κολομβία, δεν ήταν το μοναδικό αουτσάιντερ που ξεχώρισε. Η Τζαμάικα απέκλεισε τη Βραζιλία, οι Φιλιππίνες νίκησαν τη συνδιοργανώτρια Νέα Ζηλανδία, ο Παναμάς πέτυχε τρία γκολ κατά της Γαλλίας. Ολες οι ήπειροι εκπροσωπήθηκαν στη φάση των «16». Η Αφρική είχε τρεις ομάδες. Το γυναικείο ποδόσφαιρο έχει γίνει δημοφιλές παγκοσμίως.

Αυτή η ανάπτυξη πυροδότησε έναν άνευ προηγουμένου συναγωνισμό. Στους ημιτελικούς δεν προκρίθηκε καμία από τις πέντε χώρες που στο παρελθόν αναδείχτηκαν παγκόσμιες πρωταθλήτριες ή κατέκτησαν χρυσό μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι ΗΠΑ, συνήθης νικήτρια σε μεγάλες διοργανώσεις τα τελευταία 30 χρόνια, δεν μπορούν πλέον να στηρίζονται στα παλιά δυνατά σημεία τους. Η αμερικανική ομάδα κέρδισε μόνο ένα από τα τέσσερα παιχνίδια της στο Μουντιάλ και αποκλείστηκε στη φάση των «16».

Η ομάδα της πατρίδας μου έκανε τακτικά λάθη και ήταν ανοργάνωτη. Ο αποκλεισμός της στη φάση των ομίλων έμοιαζε παράλληλος με αυτό των Γερμανών αντρών στο Παγκόσμιο Κύπελλο του περασμένου χειμώνα. Οι ΗΠΑ και η Γερμανία, οι χώρες που κέρδισαν τα 6 από τα 8 προηγούμενα Μουντιάλ, πρέπει να ανανεωθούν άμεσα, ώστε να ανταποκριθούν στον νέο ανταγωνισμό.

Αυτός προκύπτει μέσα από τα παραδοσιακά -κάποτε αποκλειστικά αντρικά- ποδοσφαιρικά έθνη της Ευρώπης. Εκεί πλέον αποδίδει η επένδυση στο γυναικείο ποδόσφαιρο. Εδώ και μερικά χρόνια οι Αρσεναλ, Μπαρτσελόνα, Μάντσεστερ Σίτι, Παρί Σεν Ζερμέν, Τσέλσι, Ρεάλ Μαδρίτης, Αγιαξ ή ο δικός μου σύλλογος, η Μπάγερν Μονάχου, έχουν διαθέσει το δυνατό τους brand name και στις γυναίκες.

Την Κυριακή, πριν καν ξεκινήσει ο τελικός μεταξύ Αγγλίας και Ισπανίας, η Γερμανία γνώριζε ότι θα σταματούσε να είναι η μοναδική χώρα με παγκόσμιο τίτλο τόσο σε άντρες όσο σε γυναίκες. Η Αγγλία, πρωταθλήτρια Ευρώπης και σωματικά η πιο δυνατή ομάδα της διοργάνωσης, έχασε τελικά από την Ισπανία. Οι «ρόχας» εμφανίστηκαν σε Παγκόσμιο Κύπελλο μόλις για τρίτη φορά και κατέκτησαν τον τίτλο χάρη στο τυπικό παιχνίδι κατοχής και κυκλοφορίας που χαρακτηρίζει τη χώρα.

Η Ευρώπη είναι η θριαμβεύτρια του φετινού Μουντιάλ, καθώς σχεδόν όλες οι παίκτριες των κορυφαίων 4 ομάδων αγωνίζονται σε συλλόγους της «γηραιάς ηπείρου». Η έτερη νικήτρια του τουρνουά είναι η Αυστραλία. Οι «Ματίλντας» αγωνίστηκαν για τους συμπατριώτες τους, που ταυτίστηκαν με την ομάδα και της έδωσαν φτερά. Η ευφορία αυτή ήταν εμφανής. Το έζησα και εγώ το 2006 στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας.

Το Μουντιάλ είναι αθλητικό φεστιβάλ, αλλά και μια γιορτή με έντονο θεματικό υπόβαθρο. Οταν οι γυναίκες παίζουν ποδόσφαιρο, το θέμα είναι πάντα η ισότητα και οι ίσες ευκαιρίες. Αυτό είναι καλό. Στην Κίνα, το Βιετνάμ και το Μαρόκο, όπου τα δικαιώματα των γυναικών είναι ή ήταν περιορισμένα σε σχέση με την Ευρώπη, το θέμα αυτό είναι πιο υποσυνείδητο. Σε χώρες όμως που εγγυώνται την ελευθερία του Τύπου, οι ίσες αμοιβές με τους άντρες ή η συμβατότητα της οικογένειας και της εργασίας μπαίνουν σε ανοιχτή διαπραγμάτευση.

Τέτοιες συζητήσεις διεξάγονται πλέον υπό ευνοϊκότερες συνθήκες. Πολλοί ποδοσφαιριστές είναι ήδη πάμπλουτοι και έχουν αποστασιοποιηθεί από το γενικό κοινό, επιλέγοντας για παράδειγμα να παίξουν στη λίγκα της Σαουδικής Αραβίας. Οι περισσότερες παίκτριες, αντίθετα, βρίσκονται ψυχολογικά πιο κοντά στο κοινό, με το οποίο μοιράζονται τις ίδιες έγνοιες.

«Θα με ευχαριστούσε ιδιαίτερα αν οι ποδοσφαιρίστριες συγκεντρώνονταν στο άθλημά τους» δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή της στην Die Zeit η Σέλια Σάσιτς, η οποία οργανώνει το UEFA Euro 2024 στο πλευρό μου. Η ίδια, κορυφαία Ευρωπαία παίκτρια το 2015, εγκατέλειψε τα γήπεδα σε ηλικία 27 ετών. Ηθελε να κάνει οικογένεια.

Ακόμα και οι καλύτερες παίκτριες δεν μπορούν να μη σκέφτονται πώς θα εξασφαλίσουν τα προς το ζην στη διάρκεια της καριέρας τους. Παίρνουν ρίσκο όταν παίζουν ποδόσφαιρο χωρίς ασφάλιση για τα επόμενα χρόνια. Ομως υπάρχει πρόοδος. Η Γερμανίδα διεθνής Μέλανι Λόιπολτς πήρε το νεογέννητο βρέφος της μαζί της στην Αυστραλία. Με το παράδειγμά της έδειξε στους πάντες ότι η απόκτηση παιδιού και η καριέρα στα γήπεδα δεν έρχονται σε σύγκρουση, αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες σε ιδανικό πλαίσιο.

Μια νέα γενιά παικτριών θέτει τον ρυθμό, όμως δεν ξεχνάει τις πρωτοπόρες. Ηταν συγκινητική η εικόνα της Τζαμαϊκανής Χαντίζα Σο, που μετά τον αγώνα με τη Βραζιλία πήγε στη Μάρτα που αποχωρεί από την ενεργό δράση, Την πλησίασε και της έσφιξε το χέρι: «Της είπα ότι αποτελεί έμπνευση όχι μόνο για μένα, αλλά για πολλά κορίτσια στην Καραϊβική και σε ολόκληρο τον κόσμο» είπε αργότερα η Σο.

Αυτό που παρακολουθήσαμε στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία είναι αθλητισμός στην αυθεντική μορφή του. Ολες οι ομάδες ήθελαν να κερδίσουν, κυρίως όμως να συμμετάσχουν. Με το κράμα αυτό της αθλητικής ποιότητας και πνεύματος οι θεατές διασκέδασαν πραγματικά και απόλαυσαν την παρουσία τους στο γήπεδο.

Για εμάς τους Ευρωπαίους το γυναικείο Παγκόσμιο Κύπελλο πρέπει να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα για το αντρικό UEFA Euro 2024 του ερχόμενου καλοκαιριού. Ανθρωποι από διαφορετικές κουλτούρες θα συναντηθούν στη Γερμανία, θα ταξιδέψουν στη χώρα, θα πανηγυρίσουν μαζί και θα παρακολουθήσουν ποδόσφαιρο. Στη διαδρομή θα δείξουν πώς θέλουν να ζήσουν: ελεύθερα, μαζί, δημοκρατικά. Οι αθλητικές διοργανώσεις δημιουργούν ταυτότητα, αντιπροσωπεύουν τη συνοχή και την ανθεκτικότητα και βοηθούν την Ευρώπη και τους εταίρους της να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες εποχές. Αυτό έχει τεράστια αξία.

* Ο Φίλιπ Λαμ, Γερμανός πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής, αρχηγός της πρωταθλήτριας κόσμου 2014, είναι ο διευθυντής της Οργανωτικής Επιτροπής του EURO 2024 που θα φιλοξενήσει η χώρα του

Τα κείμενα του Φίλιπ Λαμ εμφανίζονται τακτικά στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Είναι μια παραγωγή σε συνεργασία με τον Oliver Fritsch του γερμανικού περιοδικού «Zeit Online» και δημοσιεύεται σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων: Gazeta Wyborcza (Πολωνία), Denník N (Σλοβακία), Guardian (Αγγλία), Sport (Τσεχία), La Repubblica (Ιταλία), Telesport (Κροατία), Politiken (Δανία), Voetbalmagazine (Βέλγιο), L’Équipe (Γαλλία), Delo (Σλοβενία), Tribuna (Ουκρανία & Λευκορωσία), Haaretz (Ισραήλ), Sports Daily (Ρωσία), El País (Ισπανία), Expresso (Πορτογαλία), Aftonbladet (Σουηδία), Makfudbal (Βόρεια Μακεδονία), Postimees (Εσθονία), Verdens Gang (Νορβηγία), 444 (Ουγγαρία), Irish Times (Ιρλανδία), Lead (Ρουμανία), Morgunblaðið (Ισλανδία), Sankt-Petersburgskie vedomosti (Ρωσία), Gazeta Sheshi (Κόσοβο), Times of Malta (Μάλτα), Ilta-Sanomat (Φινλανδία)