Η στρατηγική της θέση δεν είναι ο μόνος λόγος που ανέδειξε την Πάτρα στο δυναμικότερο οικονομικό κέντρο της Δυτικής Ελλάδας και σε βασική πύλη της χώρας προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Κατά τη μυθολογία, οφείλει το όνομά της στον Πατρέα, έναν Αχαιό από τη Σπάρτη που εγκατέλειψε τα πάτρια εδάφη όταν η περιοχή κατακτήθηκε από τους Δωριείς.
Βρήκε καταφύγιο, μαζί με την ομάδα του, στην περιοχή της Αρόης και δημιούργησε ένα δυναμικό κέντρο συνενώνοντας επτά προϊστορικούς οικισμούς.
Η Πάτρα το 280 π.Χ. πρωτοστάτησε στη συγκρότηση της Αχαϊκής Συμπολιτείας, που λειτουργούσε με βάση τις αρχές της ισότητας και της δημοκρατίας.
Γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, αλλά παραγκωνίστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1461 και στα χώματά της έγινε πέντε χρόνια μετά η πρώτη επαναστατική κίνηση εναντίον των κατακτητών.
Απελευθερώθηκε το 1828 από τα στρατεύματα του Γάλλου Νικολά Ζοζέφ Μεζόν.
Η αρχαία πόλη απλωνόταν μεταξύ των ποταμών Γλαύκου και Χάραδρου, ενώ είχε καλυμμένα τα νώτα της από τους ορεινούς σχηματισμούς του Παναχαϊκού.
Η σημερινή πολεοδομική διαμόρφωση ήταν μια ακόμη πρωτοβουλία του παραγνωρισμένου πρώτου κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια.
Χάρη στο λιμάνι της και την παραγωγή της σταφίδας αναδείχθηκε σε σημαντικό κέντρο του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Εδώ εμφανίστηκε η πρώτη γραμμή τραμ και με την αξιοποίηση των νερών του Γλαύκου λειτούργησε το πρώτο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της χώρας.
Το καρναβάλι
Τα ίχνη της καρναβαλικής παράδοσης διαχέονται ανάμεσα στα διονυσιακά έθιμα για την υποδοχή της άνοιξης και τη δυτική κουλτούρα που πάντα ήταν εμφανής στην πόλη.
Το βέβαιο είναι ότι το πρώτο αποκριάτικο γλέντι οργανώθηκε το 1828 στο σπίτι του στρατηγού Μεζόν και ότι πενήντα χρόνια μετά, τα πρώτα καρναβαλικά άρματα διασχίζουν τους κεντρικούς δρόμους.
Οι γιορτές, που ξεκινούν από τις 17 Ιανουαρίου, απέκτησαν πάνδημο χαρακτήρα στις αρχές του 20ού αιώνα και δεν ακυρώθηκαν ούτε σε δύσκολες εποχές, όπως οι πόλεμοι και τα στρατιωτικά πραξικοπήματα.
Το 1919, λίγο μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Πάτρα ήταν η μόνη πόλη όπου οι κυβερνώντες επέτρεψαν τη χρήση μάσκας.
Το 1936, στον απόηχο του κινήματος Πλαστήρα, κάηκε ο Καρνάβαλος της προηγούμενης χρονιάς!
Στην Πάτρα, στις 13 Ιανουαρίου 1859, γεννήθηκε ο Κωστής Παλαμάς, κορυφαίος ποιητής και ανανεωτής της σύγχρονης λογοτεχνίας.
Μαζί με τους Νίκο Καμπά και Γεώργιο Δροσίνη ίδρυσαν τη δεκαετία του 1880 την «αθηναϊκή σχολή», η οποία προς τιμήν του ονομάζεται και «παλαμαϊκή» και πρωταγωνίστησε στους αγώνες για την καθιέρωσε της δημοτικής γλώσσας.
Σε εποχές δύσκολες δήλωνε «μαλλιαρός», διαχωρίζοντας τη θέση του από υπέρμαχους της ακραίας καθαρεύουσας.
Ηταν μόλις έξι χρόνων όταν έχασε την πολυαγαπημένη μητέρα του, ενώ σαράντα ημέρες αργότερα ορφάνεψε και από πατέρα.
Δύο γεγονότα που σημάδεψαν την παιδική ψυχή του και συνεχίστηκαν στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν στο Μεσολόγγι, στο σπίτι του θείου του Δημήτρη Παλαμά, όπου έζησε μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του ώς το 1875, οπότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή.
Η κηδεία του ποιητή στις 27 Φεβρουαρίου 1943 μετατράπηκε σε εθνικό προσκύνημα, αφού χιλιάδες Αθηναίοι αψήφησαν τους Γερμανούς και τον συνόδεψαν ώς την τελευταία του κατοικία, στο Α' Νεκροταφείο, ψάλλοντας τον Εθνικό Υμνο.
«Το σπίτι που γεννήθηκα κι ας το πατούν οι ξένοι/στοιχειό είναι και με προσκαλεί, ψυχή και με προσμένει», περιγράφει στον προσφιλή του δεκαπεντασύλλαβο ο ποιητής για το κτίριο στην οδό Κορίνθου, κοντά στη διασταύρωση με την Κολοκοτρώνη, όπου ήρθε στη ζωή ο γιος τού μεσολογγίτικης καταγωγής πρωτοδίκη Πατρών Μιχαήλ Παλαμά.
Την προϊστορία του σπιτιού αποκαλύπτει με γλαφυρότητα ο Χρήστος, πρωτότοκος γιος της οικογένειας, που αναφέρει ότι ώς το 1857 ήταν κατοικία του Ιταλού καθηγητή μουσικής Φ. Σεράο.
Είχε έρθει πρόσφυγας από τη χώρα του και εγκαταστάθηκε στην Πάτρα όπου γνώρισε την μετέπειτα σύζυγό του Παυλίνα Μπορέλι.
Ετσι, στο διώροφο αστικό σπίτι είδε το φως άλλη μία διασημότητα, η κόρη του ζευγαριού, Ματθίλδη Σεράο, που διέπρεψε στην Ιταλία με το συγγραφικό της έργο.
Η οικογένεια Παλαμά νοίκιασε το σπίτι τον Οκτώβριο του 1857.
Ηταν «εσφηνωμένον μεταξύ δύο καλυτέρων του οικοδομών της οδού», όπως αναφέρει ο Χρήστος Παλαμάς σε ιδιόχειρο κείμενο του 1918 και προσθέτει:
«Αν και ήναι περιποιημένον εξωτερικώς, χρωματισμένο και φκιασιδωμένο, φαίνεται ταπεινώτερον των εκατέρωθεν γειτονικών αυτού».
Ακατοίκητο
Μπορεί να ήθελαν να το ξεφορτωθούν, αλλά πόνταραν στην ιστορία του και ζητούσαν 1,6 εκατ. ευρώ, ποσό πολλαπλάσιο με βάση την εμπορική τιμή του.
Ο δήμος αδυνατούσε να εξασφαλίσει το ποσό και προσπάθησε να το ανταλλάξει με άλλα ακίνητα που διαθέτει.
Συνάντησε όμως την άρνηση των κληρονόμων, που επέμεναν σε μετρητά. Κατάφερε να διασφαλίσει μόνον 500.000 ευρώ από το «Πράσινο Ταμείο», ενώ η καμπάνια του Συλλόγου Πατρινών Καλλιτεχνών απέφερε άλλα 55.000 ευρώ.
Η σωτηρία ήρθε από τις ΗΠΑ, αφού το διατηρητέο ακίνητο αγόρασε στα τέλη του 2014 ο ομογενής επιχειρηματίας Θανάσης Στεφανόπουλος και το παραχώρησε στον σύλλογο για να γίνει μουσείο.
⒈ Αφιερωμένο
Το νέο μουσείο της Πάτρας θα φέρει το όνομα του Κωστή Παλαμά και είναι αφιερωμένο στον πολιτισμό και τον ολυμπισμό, αφού ο ποιητής έχει συνθέσει τον Ολυμπιακό Υμνο: ξεκινά με το «Αρχαίο πνεύμα αθάνατο», που αποτελεί το διαχρονικό μήνυμα της αγαστής συνύπαρξης του πνεύματος και του σώματος, της ειρήνης, της ισότητας και της ανθρωπιάς.
⒉ Δωμάτιο με θέα
Το δωμάτιο όπου γεννήθηκε ο ποιητής βρίσκεται στον όροφο και από το παράθυρό του αγνάντευε το λιμάνι και τη σημερινή πλατεία Ολγας. Οι εργασίες ανακαίνισης βρίσκονται στο τελικό στάδιο και σύντομα θα επαληθευτεί η αποστροφή του Παλαμά, που προφητικά έγραφε: «Το σπίτι, ας του νόθεψαν το σχήμα και το χρώμα/ανόθευτο και αχάλαστο και με προσμένει ακόμα».
⒊ Πρόταση
Πριν από λίγες ημέρες μέλη της Εταιρείας Λογοτεχνών και της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών «Κωστής Παλαμάς» κατέθεσαν στο δημοτικό συμβούλιο της Πάτρας αίτημα να δοθεί το όνομα του ποιητή στη σημερινή οδό Κορίνθου ή έστω στο τμήμα της που βρίσκεται μπροστά από νέο μουσείο. Η αγάπη των Πατρινών για τον ποιητή τους αποδεικνύεται και από την προσφορά αντικειμένων που του ανήκαν ή βρίσκονταν στο σπίτι του, όπως ένα πιάνο του 1883 και δύο πολυθρόνες.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας