Η «Εφημερίδα των Συντακτών»: ένα μοναδικό εγχείρημα

Η εφημερίδα μας μπαίνει στον έβδομο χρόνο της ζωής της, λειτουργώντας σε ένα περιβάλλον με τα πιο αντιφατικά στοιχεία, που προκαλούν τα πιο ποικίλα συναισθήματα. Ανησυχία για τις άπειρες δυσκολίες, αλλά και αισιοδοξία με τη συμπαράσταση που βρίσκουμε από την κοινωνία.

Για λόγους επετειακούς, θα μπορούσα να αρκεστώ στα εκατοντάδες ενθαρρυντικά μηνύματα των αναγνωστών μας που συνεχίζουν να στέλνουν τις ευχές τους (θα δημοσιευτούν στο φύλλο της Δευτέρας 5 Νοεμβρίου). Ομως οι αναγνώστες μας πρέπει να ξέρουν όλες τις πλευρές της πραγματικότητας, να έχουν συνολική εικόνα της κατάστασης.

Οι συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζει η εφημερίδα μας είναι ολοένα και δυσκολότερες. Οι κυκλοφορίες όλων των εφημερίδων βρίσκονται σε συνεχή πτωτική τάση. Και η δική μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι αιτίες ανάγονται είτε στη στροφή του κόσμου -ιδιαίτερα των νέων- στο Διαδίκτυο και τα λεγόμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε στην κρίση και τις οικονομικές συνέπειές της είτε στη συσσωρευμένη ανυποληψία του πολιτικού προσωπικού και των κομμάτων, που συνοδεύεται σχεδόν πάντα με την ανυποληψία των μέσων ενημέρωσης.

Συνακόλουθη της πτώσης των κυκλοφοριών είναι η λιγότερη διαφήμιση που κατευθύνεται στον έντυπο Τύπο. Μια εξίσου σημαντική παθογένεια είναι ότι δεν υπάρχει κανένας αποδεκτός από όλους, αξιόπιστος μηχανισμός ελέγχου και καταγραφής της κυκλοφορίας όλων των εφημερίδων, ώστε να γνωρίζουν όλοι τις πραγματικές κυκλοφορίες όλων. Ο περίφημος γραμμωτός κώδικας (barcode) που πρέπει να υπάρχει σε κάθε φύλλο και αποτελούσε αίτημά μας εδώ και καιρό, ψηφίστηκε, αλλά δεν έχει γίνει πράξη.

Κινδυνεύει η ελευθερία του Τύπου

Κορυφαίο πρόβλημα είναι ότι όλες οι εφημερίδες είναι υποχρεωμένες να εμπιστεύονται τη διακίνησή τους στο ένα και μοναδικό πρακτορείο διανομής που υπάρχει πλέον στην Ελλάδα, το οποίο, λειτουργώντας σχεδόν μονοπωλιακά, επιχειρεί να αλλάξει προς όφελός του και μονομερώς τους όρους συνεργασίας με τις εφημερίδες με τις οποίες ανταγωνίζονται τα έντυπα του βασικού μετόχου του.

Η επιχειρούμενη αυτή μεταβολή των όρων συνεργασίας αποτελεί σοβαρότατη απειλή για την ελευθερία του Τύπου και τη δημοκρατία στη χώρα μας. Αλίμονο αν η διακίνηση των ιδεών και η πολιτική αντιπαράθεση εξαρτώνται από τους όρους που θέτει ένας ιδιοκτήτης μέσων ενημέρωσης.

Συναφές ζήτημα για όλες τις εφημερίδες είναι επίσης ότι περιορίζονται συνεχώς τα σημεία πώλησης εντύπων σε ολόκληρη τη χώρα, με αποτέλεσμα να έχουν μείνει σχεδόν τα μισά απ’ ό,τι πριν από λίγα χρόνια και χιλιάδες αναγνώστες μας να μένουν χωρίς εφημερίδες σε τεράστιες περιοχές της περιφέρειας, αλλά και σε μεγάλα τμήματα της Αθήνας και του Πειραιά.

Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός, ιδιαίτερα για εφημερίδες όπως η δική μας, που δεν έχει επιχειρηματία ή εφοπλιστή ως ιδιοκτήτη και στηρίζεται μόνο στην κυκλοφορία της. Η κατάσταση επιδεινώνεται περισσότερο, καθώς καμιά υποστήριξη δεν έχει δοθεί στον έντυπο Τύπο από την πολιτεία, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν εδώ και καιρό συγκεκριμένες προτάσεις -και από εμάς- και δημόσια δέσμευση από τον αρμόδιο υπουργό ότι θα υπάρξουν μέτρα ενίσχυσης.

Σε αυτό το αντίξοο περιβάλλον έρχεται να προστεθεί η υπονόμευση του κύρους και της αξιοπιστίας των εντύπων από τις ψευδείς ειδήσεις (τα περιβόητα fake news), που κατασκευάζονται και διαδίδονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και δυστυχώς γίνονται πιστευτές από μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης. Το φαινόμενο αυτό χάρη στις ταχύτατες τεχνολογικές αλλαγές επεκτείνεται ήδη στα λεγόμενα «deepfakes» τα οποία αφορούν την εικόνα και τα βίντεο.

Οι αλγόριθμοι, οι οποίοι, όπως ήδη ξέρουμε καλά, διαλέγουν για το κοινό τι να βλέπει, τι να ακούει και συνεπώς τι να πιστεύει, τώρα χαρτογραφούν τις εκφράσεις του προσώπου και μιμούνται τη φωνή με ακρίβεια.

Το αποτέλεσμα είναι ότι είναι δυνατή πλέον η μαζική χειραγώγηση μέσω του Διαδικτύου, καθώς μπορούν να εμφανίζονται σκηνές, για παράδειγμα, από μια οποιαδήποτε ταινία, με τα πρόσωπα και τη φωνή των άγνωστων πρωταγωνιστών να έχουν αντικατασταθεί στην εντέλεια από άσχετα, βέβαια, με τα διαδραματιζόμενα, αλλά υπαρκτά πρόσωπα της δημόσιας ζωής...

Οι ψευδείς ειδήσεις και η μαζική παραπλάνηση των πολιτών απλώνονται κυρίως με τα διαδικτυακά μέσα, αλλά έχουν πρώτο στόχο και θύμα τον έντυπο Τύπο που επιμένει να τηρεί αρχές δεοντολογίας και αξίες, όπως η «Εφ.Συν.».

Γιατί έσπασε τον κανόνα

Στην περίπτωσή μας προστίθεται ένας πρωτοφανής σε αγριότητα και άρτια συντονισμένος πόλεμος μεγάλου τμήματος του κατεστημένου Τύπου εναντίον μας, γιατί είμαστε μια μοναδική περίπτωση εφημερίδας, η οποία έσπασε τον κανόνα και αποτελεί ξεχωριστό είδος: μια ανεξάρτητη, συνεταιριστική εφημερίδα, που δεν μοιάζει με καμία άλλη και, το χειρότερο για αρκετούς, που αντέχει και κυκλοφορεί ήδη επί έξι συνεχή χρόνια. Πάνω απ’ όλα όμως, αυτή η εφημερίδα δεν έκρυψε ποτέ τον προσανατολισμό της και παραμένει πιστή σε αυτόν. Αυτό είναι το κορυφαίο που δεν μπορούν πολλοί να το ανεχθούν.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στάση που υιοθετούν απέναντί μας εφημερίδες με δημοκρατική ή συντηρητική παράδοση - ανεξάρτητα από τη σημερινή θέση τους ως απλών φερέφωνων των ιδιοκτητών τους.

Στα κύρια άρθρα τους ή σε κείμενα διευθυντών ή αρθρογράφων τους, που θεωρούνται και σημαντικοί, όταν επιχειρούν να μας κρίνουν ή να μας κατακρίνουν -αναφαίρετο δικαίωμά τους βέβαια- επικαλούνται τους τίτλους μας, τα πρωτοσέλιδά μας, το κύριο άρθρο μας, παραθέτουν ακόμη και λέξεις ή φράσεις από αυτά εντός εισαγωγικών, αλλά... δεν αναφέρουν καθόλου το όνομα της εφημερίδας μας ή βάζουν κάποια αρχικά δίπλα, νομίζοντας έτσι -οι κακόμοιροι- ότι μας κατατροπώνουν!

Γιατί το κάνουν αυτό; Είναι απλό: φοβούνται να αναφέρουν το όνομά μας γιατί η σύγκριση είναι συντριπτική σε βάρος τους. Εχουν υπηρετήσει πειθήνια –και συνεχίζουν να υπηρετούν– αλλεπάλληλες κυβερνήσεις και κόμματα, έχουν εκτελέσει εξίσου πειθήνια τις εντολές των εκάστοτε αφεντικών τους να υμνούν ή να καταγγέλλουν εναλλάξ πρόσωπα, κόμματα και κυβερνήσεις!

Είναι δυνατόν να αντέξουν τη σύγκριση με όσους είναι ανεξάρτητοι και υποστηρίζουν σταθερά αρχές και αξίες που δεν τις έχει επιβάλει κάποιος άλλος;

Ο «μεταμοντέρνος αντικομμουνισμός»

Αυτή η ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον μας δεν έχει στόχο μόνο τον ανεξάρτητο χαρακτήρα της εφημερίδας μας και της ιστοσελίδας μας. Είναι και οργανικό στοιχείο μιας εκστρατείας που έχει αρχίσει τα τελευταία περίπου τέσσερα χρόνια ενάντια στις ιδέες και τις αξίες της Αριστεράς, μιας εκστρατείας «μεταμοντέρνου αντικομμουνισμού» θα μπορούσα να την ονομάσω, που ξεδιπλώνεται συστηματικά με πρόσχημα τάχα την κριτική στην κυβέρνηση.

Ποτέ δεν συμπαρατάχθηκαν τόσο πολλοί και από διαφορετικές αφετηρίες -ανάμεσά τους και αρκετοί που ανένηψαν και είδαν «το φως το αληθινόν»- σε αυτή την εκστρατεία για να υπονομεύσουν και να απαξιώσουν την ιστορία, τις αρχές, τους αγώνες και τα επιτεύγματα της Αριστεράς σε αυτόν τον τόπο.

Στο στόχαστρό τους λοιπόν, και πολύ δικαιολογημένα, βρίσκεται η «Εφημερίδα των Συντακτών», γιατί εμπνέεται από την ιστορία και τις παραδόσεις της Αριστεράς σε όλες τις εκφάνσεις της και προσπαθεί να διατηρήσει ανοιχτό και να εμπλουτίσει τον δημόσιο διάλογο για την Αριστερά στον σημερινό κόσμο και την Ελλάδα, για τα κοινωνικά και οικολογικά κινήματα, για τις νέες αναζητήσεις και συγκλίσεις ανάμεσα σε δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις, κινήσεις της κοινωνίας των πολιτών, νέα πολιτικά υποκείμενα.

Αυτός ο συνεχής λυσσαλέος πόλεμος εναντίον μας αναδεικνύει μια μεγάλη αλήθεια: η εφημερίδα μας είναι η μοναδική καθημερινή εφημερίδα σήμερα στην Ελλάδα που συντηρεί έναν ζωντανό δημόσιο διάλογο, χωρίς καμιά λογοκρισία, ανάμεσα στις πιο διαφορετικές εκφράσεις ενός ευρύτατου φάσματος από την άκρα Αριστερά μέχρι τη φιλελεύθερη Δεξιά - με πλήρως αποκλεισμένους τον φασισμό, τον ναζισμό και τον ρατσισμό.

Οαση ανεξαρτησίας και προβληματισμού

Η «Εφ.Συν.» είναι μοναδικό φαινόμενο πλουραλισμού και πολυφωνίας, ανεξάρτητης σκέψης και προβληματισμού. Στις σελίδες της φιλοξενούνται απόψεις και γνώμες που ανοίγουν νέους δρόμους. Αρθρα συντακτών μας και εκατοντάδων εκλεκτών συνεργατών ανιχνεύουν νέα ρεύματα και τάσεις, τολμούν να προτείνουν νέες ιδέες, ασκούν γόνιμη κριτική, αρνούνται να επαναλαμβάνουν εμμονικά τα ίδια ισοπεδωτικά στερεότυπα ή παραλλαγές των απόψεων των κάθε είδους «πικραμένων» με δήθεν ανατρεπτικό περιτύλιγμα και μοναδικό στόχο κάθε αριστερή ή προοδευτική θέση.

Η εποχή μας, εποχή αβεβαιότητας και σύγχυσης, απαιτεί νέες ιδέες και προτάσεις για να ανταποκριθούμε στις αγωνίες, στα ερωτήματα και στις προσδοκίες του κόσμου.

Εχουμε προσδιορίσει με σαφήνεια ότι για μας όποιος κυβερνά ή αντιπολιτεύεται με αναφορά στην Αριστερά, κρίνεται από τη στάση του και τα έργα του και εξασφαλίζει μεγαλύτερη ή μικρότερη υποστήριξη με βάση τη συνολική εκτίμηση των συνθηκών και της συγκυρίας. Οσοι από καθέδρας -και εκ του ασφαλούς- προσπαθούν καθημερινά να εμφανίζονται ως τιμητές των πάντων, μπορούν να ικανοποιούνται με τη γραφικότητά τους.

Η εφημερίδα μας αντιλαμβάνεται το βάρος της ευθύνης της, ιδιαίτερα στη σημερινή δύσκολη συγκυρία. Αναμφίβολα δεν διεκδικούμε το αλάνθαστο, ούτε ισχυριζόμαστε ότι έχουμε αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητές μας. Ομως συνεχίζουμε να παλεύουμε, να δοκιμάζουμε τις δυνάμεις μας, να πειραματιζόμαστε. Δεν επαναπαυόμαστε, δεν εφησυχάζουμε, θα παραμερίσουμε κάθε εμπόδιο.

Πάνω απ’ όλα όμως είμαστε αποφασισμένοι να περιφρουρήσουμε την ανεξαρτησία μας. Γι’ αυτό και δεν διστάσαμε ούτε λεπτό να απαντήσουμε σταθερά και αποφασιστικά στις συκοφαντίες που διατυπώθηκαν εναντίον μας από υπουργό της κυβέρνησης. Δεν φοβηθήκαμε, ούτε και πρόκειται να φοβηθούμε κανέναν, όποιο αξίωμα και αν έχει, επειδή μας καταγγέλλει για «εκτέλεση συμβολαίων» και «μυστική χρηματοδότηση».

Δεν υπολογίσαμε κανένα κόστος -κυκλοφοριακό ή πολιτικό- και απαντήσαμε ευθέως στη συκοφαντία.

Είδαμε ξεκάθαρα ποιοι έσπευσαν -και ήταν πολλοί- να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους και ποιοι -ελάχιστοι- έκαναν πως δεν ξέρουν, δεν άκουσαν, δεν είδαν, δεν τόλμησαν να γράψουν μια αράδα, να πουν δυο λόγια...

Ομως οι αναγνώστες μας είδαν την άμεση, έμπρακτη απόδειξη της ανεξαρτησίας μας και ανταποκρίθηκαν αμέσως. Τους ευχαριστούμε ολόθερμα και γι’ αυτό.

Εκκληση στους αναγνώστες

Η σχέση με τους αναγνώστες μας -τους μοναδικούς εργοδότες μας- είναι σχέση υπαρξιακή γιατί δοκιμάστηκε και άντεξε. Μόλις πέρσι χιλιάδες αναγνώστες μας ανταποκρίθηκαν στην πολύπλευρη έρευνά μας, εκφράζοντας τις προτάσεις τους. Και φέτος μας έστειλαν τις ευχές τους και τις παρατηρήσεις τους. Οι αναγνώστες στέλνουν μηνύματα, επιστολές, τηλεφωνούν, μας επισκέπτονται. Ξένοι δημοσιογράφοι ή διπλωμάτες έρχονται για να συζητήσουν μαζί μας. Η «Εφημερίδα των Συντακτών» έχει γίνει επανειλημμένα αντικείμενο ερευνών από Πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα. Είναι πλέον μια έγκυρη, αξιόπιστη πηγή αναφοράς.

Αυτή η στενή σχέση με τους αναγνώστες μας στηρίζεται εκτός από όλα τα άλλα και στην ειλικρίνεια. Και η ειλικρίνεια μας αναγκάζει να τους απευθύνουμε ευθέως μια έκκληση. Η εφημερίδα μας πρέπει να αυξήσει την κυκλοφορία της γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί η επιβίωσή της.

Είναι ανάγκη να αυξηθεί η κυκλοφορία του καθημερινού φύλλου, αλλά και η κυκλοφορία του φύλλου του Σαββατοκύριακου. Ιδανικός στόχος και επιθυμία μας είναι όσοι αγοράζετε την έκδοση του Σαββατοκύριακου να επεκτείνετε αυτή τη χρήσιμη για σας και ευεργετική για μας συνήθεια σε όλες τις μέρες της εβδομάδας.

Αν βρίσκεστε μακριά από σημεία πώλησης κάντε μια συνδρομή στην έντυπη ή στην ηλεκτρονική «Εφ.Συν.».

Και βέβαια θέλουμε να αυξηθεί η επισκεψιμότητα της ιστοσελίδας μας, η οποία είναι το αναντικατάστατο συμπλήρωμα της έντυπης έκδοσης.

Ο έβδομος χρόνος της εφημερίδας μας εξαρτάται κυριολεκτικά από τους αναγνώστες μας. Είμαστε βέβαιοι για την ανταπόκρισή σας.