Ερωτήματα για τις δραστηριότητες της ΑΕΠΙ

Η δουλειά της «δεσπόζουσας» ΑΕΠΙ είναι, επιγραμματικά, να συγκεντρώνει χρήματα από τους χρήστες (συναυλίες, ραδιόφωνα, τηλεόραση, μαγαζιά κ.λπ.) και να τα αποδίδει στους δημιουργούς. Ο νόμος που διέπει τη λειτουργία της είναι ο 2121/1992, της Μελίνας Μερκούρη, που διαχωρίζει τα πνευματικά από τα συγγενικά δικαιώματα.

Τα πνευματικά είναι αυτά που εισπράττει η ΑΕΠΙ ως Ανώνυμη Εταιρεία για τους δημιουργούς (συνθέτες, στιχουργούς, κληρονόμους και εκδότες μουσικής), ενώ τα συγγενικά είναι εκείνα των τραγουδιστών, των μουσικών και των παραγωγών (ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για την είσπραξη της εύλογης και ενιαίας αμοιβής αυτών λέγεται GEA και λειτουργεί -προσέξτε τη διαφορά- ως Αστικός μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός).

Ερχεται τώρα όμως η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης, μια οδηγία που πρέπει να ενσωματωθεί στη νομοθεσία του κάθε κράτους.

Αναφερόμαστε στο νομοσχέδιο που σύντομα, σύμφωνα με πληροφορίες, θα κατατεθεί στη Βουλή. Στην ευρωπαϊκή οδηγία που δίνει το ελεύθερο στον κάθε οργανισμό να είναι ΑΟΔ (Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης) ή ΟΣΔ (Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης), ο Ελληνας νομοθέτης θέλει να προσθέσει ένα συγκεκριμένο εδάφιο, ειδικά για την ΑΕΠΙ.

Οποιος κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά (όπως η ΑΕΠΙ) πρέπει να μετατραπεί υποχρεωτικά σε ΟΣΔ. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει και με το «ένα μέλος-μία ψήφος» που ισχύει στους ΟΣΔ, αν το αλλάξουν ώστε κάποιοι να έχουν περισσότερες ψήφους αναλόγως της βαρύτητας του ρεπερτορίου.

Αυτό ευνοεί τους λεγόμενους εκδότες της μουσικής, εκείνους δηλαδή στους οποίους οι καλλιτέχνες έχουν εκχωρήσει τα δικαιώματά τους (συμβαίνει κατά κόρον στο εξωτερικό, ο Μάικλ Τζάκσον, ας πούμε, είχε αγοράσει τα δικαιώματα των Beatles). Φοβούνται οι Ελληνες καλλιτέχνες μήπως οι εκδότες (μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία π.χ.) με ευρύ ρεπερτόριο, άρα και περισσότερες ψήφους, κάνουν ό,τι θέλουν στο μέλλον.

Γι' αυτό και ζητούν να μπει μια ποσόστωση, να μην μπορούν οι εκδότες να έχουν ποσοστό μεγαλύτερο από 10%.

«Δεν προστατευόμαστε»

Οι Ελληνες δημιουργοί, όπως μας λένε οι ίδιοι, ανησυχούν και για την αλλαγή του τρόπου είσπραξης των δικαιωμάτων τους, θεωρούν πως δεν προστατεύονται και πως ο νόμος (όπως είχε έρθει αρχικά, τουλάχιστον) δίνει «τα κλειδιά των πνευματικών δικαιωμάτων με έμμεσο τρόπο στους μεγαλοεκδότες και είναι σαφώς υπέρ των χρηστών, των ξενοδοχειακών κι εμπορικών επιμελητηρίων».

Θεωρούν πως αν εισαχθεί η διαιτησία στο ζήτημα της είσπραξης των χρημάτων από τους χρήστες, θα βγουν χαμένοι οι ίδιοι οι δημιουργοί στο τέλος.

Το νομοσχέδιο όπως παρουσιάστηκε αρχικά εισάγει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις με τα επιμελητήρια (αν θα πληρώνουν δηλαδή και πόσα) και σε περίπτωση διαφωνίας προβλέπει να μπαίνει ως επιτροπή διαιτησίας ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Αν και πάλι δεν βρεθεί άκρη, τότε η υπόθεση θα πηγαίνει στο Εφετείο, πράγμα το οποίο σημαίνει πως για 1-2 χρόνια δεν θα πληρώνει κανένας κανέναν.

Ολοι σχεδόν οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης αντιδρούν για τη διαιτησία. Από το υπουργείο αφήνεται να διαρρεύσει πως ίσως αυτό αλλάξει και, για παράδειγμα, όταν (με κοινή απόφαση των ενδιαφερομένων) μια διαφορά πάρει τον δρόμο της διαιτησίας, να προβλέπεται στο επίμαχο διάστημα η καταβολή ενός ποσοστού της αμοιβής στον δημιουργό.

Μία άλλη σημαντική παράμετρος είναι η τεκμηρίωση ρεπερτορίου που αποτελεί στην πραγματικότητα όλη την ιστορία της ελληνικής μουσικής/τραγουδιού τεκμηριωμένη από το 1896 έως σήμερα. Από το 1927/30 που δημιουργήθηκε η ΑΕΠΙ έως σήμερα, το αρχείο της τεκμηρίωσης του ρεπερτορίου, που αποτελεί την κατ' εξοχήν ιστορία της ελληνικής μουσικής και των τραγουδιών, το διαχειρίζεται αποκλειστικά η εταιρεία.

Εχει προκύψει από δηλώσεις των δημιουργών για καταχώριση της πνευματικής τους ιδιοκτησίας, έχει τεκμηριωθεί σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες τεκμηρίωσης (χωρίς αυτούς δεν μπορεί να λειτουργήσει κανένας Οργανισμός) και αποτελεί μέρος των υπηρεσιών που οφείλει να προσφέρει ένας Οργανισμός στα μέλη του για να μπορέσει να γίνει σωστά η διαχείριση.

Αυτή η τεκμηρίωση των ρεπερτορίων ανήκει στους δημιουργούς ως περιουσιακό στοιχείο αφού πλήρωσαν και πληρώνουν υψηλή προμήθεια για το συγκεκριμένο service και επιβάλλεται να είναι διαθέσιμο στους ίδιους με όλη την επιμέρους τεκμηρίωση και πληροφορία χρήσης εκάστου τίτλου.

Το ελληνικό Δημόσιο

Σε αυτή την τεκμηρίωση έχει σοβαρό έννομο συμφέρον το ελληνικό Δημόσιο για τα αδέσποτα, μη προστατευόμενα τραγούδια (παραδοσιακά τραγούδια, όσων έχει λήξει ο χρόνος προστασίας καθώς κι εκείνα για τα οποία δεν έχει ευρεθεί κληρονόμος).

Ως προς τα τελευταία, του άγνωστου κληρονόμου, τα δικαιώματα συνεχίζουν να εισπράττονται και μπαίνουν σε ειδικό λογαριασμό παραμένοντας εκεί (;) επί δεκαετίες, μέχρι να λήξει η προστασία τους. Αυτό, σύμφωνα με τον νόμο, αποτελεί σχολάζουσα κληρονομιά και ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο στο οποίο και πρέπει να αποδίδεται.

Το ποσόν που συγκεντρώνεται είναι άγνωστο. Το ερώτημα είναι πού ανήκει τελικά το τεκμηριωμένο επί ογδόντα και πλέον έτη ρεπερτόριο; Στην ΑΕΠΙ, στον δημιουργό ή στο κράτος ως προς τα κοινά τοις πάσι μη προστατευόμενα έργα; Και αν τώρα αυτά ζητηθούν από το κράτος για κάποιο κοινωφελή λόγο, για δημιουργία εθνικού μουσικού αρχείου λόγου χάριν, θα δοθούν;

Πάντως, στις οικονομικές αναλύσεις φαίνεται επισήμως πως κάποια χρήματα, διόλου λίγα, δικαιολογούνται ως έξοδα αρχείου. Πού απορροφώνται αυτά τα κονδύλια, μια και το αρχείο εδώ και χρόνια δεν εμπλουτίζεται με νέο υλικό, είναι ένα ζήτημα.

Σύμφωνα με πληροφορίες στο παρελθόν είχε γίνει μια μεγάλη αγορά μιας συλλογής από την Αμερική, αλλά έκτοτε κλειδώθηκε στο υπόγειο και δεν είναι προσβάσιμη. Ενα μέρος του αρχείου προέρχεται από δωρεές μελών, όπως και κάποιες αγορές δίσκων και ηχογραφημάτων που έγιναν προ πολλών ετών.

Επίσης, συγκεντρώθηκαν προσωπικά αντικείμενα δημιουργών για θέσπιση μουσείου τα οποία φυλάσσονται στο εν λόγω υπόγειο και αποτελούν περιουσία της ΑΕΠΙ. Το υλικό των δωρεών με σκοπό την έκθεση σε μουσείο, αφού ουδέποτε έγινε μουσείο, πού ανήκει;

Ενα ιδιαίτερα σκοτεινό κεφάλαιο στη διαδρομή της ΑΕΠΙ είναι ο τρόπος διανομής των ποσοστών, το αν διανέμονται δίκαια και φυσικά το αν διανέμονται όλα όσα εισπράττονται από τους χρήστες πλην του ποσοστού της εταιρείας και των δαπανών της.

Το βέβαιο είναι ότι, σύμφωνα και με τους ισολογισμούς (όσους έχουν δημοσιευτεί) αλλά και τις παρατηρήσεις του ορκωτού λογιστή, πολλά ποσά φέρονται να είναι διαθέσιμα, ενώ άλλα φέρονται να έχουν απλά προϋπολογιστεί ως εισπράξεις.

Παρέμβαση δημιουργών κατά της μεταφοράς ΑΕΠΙ στην Κύπρο

Αδιανόητο τα δικαιώματα της ελληνικής μουσικής να μεταφέρονται ερήμην μας εκτός Ελλάδος

Τις ενστάσεις του εκφράζει για την «εν κρυπτώ» και «ερήμην των δημιουργών» μεταφορά εκτός Ελλάδος με επιστολή του στην «Εφ.Συν.» ο Σύλλογος Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας «Μέτρον» που είναι μέλος της ΑΕΠΙ

Επιστολή προς την «Εφ.Συν.» έστειλε χθες το βράδυ ο Σύλλογος Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδας «Μέτρον» (μέλος της ΑΕΠΙ) με ενστάσεις για την «εν κρυπτώ» και «ερήμην των δημιουργών» μεταφορά της ΑΕΠΙ στην Κύπρο.

Κατάπληκτοι διαβάσαμε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» της περασμένης εβδομάδας ότι η ΑΕΠΙ αποφάσισε τη λήξη της λειτουργίας της στην Ελλάδα και τη συνέχιση αυτής στην Κύπρο με την επωνυμία ΑΕΠΙ ΛΙΜΙΤΕΔ! Στα κρυφά, ερήμην των δημιουργών, τα δικαιώματα των οποίων διαχειρίζεται και χωρίς να μας ενημερώσει στοιχειωδώς. Είναι αδιανόητο τα δικαιώματα της ελληνικής μουσικής να μεταφέρονται εκτός Ελλάδας και να τα διαχειρίζεται πλέον μία κυπριακή εταιρεία εκτός ελληνικού δικαίου.

Είναι ολοφάνερο ότι η ενέργεια αυτή της ΑΕΠΙ συμβαίνει ώστε να αποφύγει την εφαρμογή του ελληνικού νόμου που ελπίζουμε σύντομα να έρθει προς ψήφιση στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο νέος νόμος για πρώτη φορά επιχειρεί να βάλει τάξη στη συλλογική διαχείριση στην Ελλάδα και να εξορθολογίσει-εξυγιάνει τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης (ΟΣΔ).

Καλούμε τον υπουργό να συμπεριλάβει στο νέο νομοσχέδιο διατάξεις που να ακυρώνουν το ενδεχόμενο καταστρατήγησής του, με τη μεταφορά της έδρας της ΑΕΠΙ στην Κύπρο.

Θεωρούμε θετικές τις διατάξεις του νομοσχεδίου (όπως αυτό αναρτήθηκε στη διαβούλευση) που επιβάλλουν διαφάνεια, λογοδοσία, εποπτεία και έλεγχο στη λειτουργία των ΟΣΔ και που επιβάλλουν τη συμμετοχή των δημιουργών στη λήψη των αποφάσεων. Εξαιρετικά σημαντική είναι η διάταξη που υποχρεώνει τους ΑΟΔ με δεσπόζουσα θέση, όπως είναι η ΑΕΠΙ, να λειτουργούν με τη μορφή ΟΣΔ και με όλες τις παραπάνω υποχρεώσεις.

Επίσης θετική είναι η διάταξη που παρέχει τη δυνατότητα διορισμού επιτρόπου σε ΟΣΔ που έχουν οικονομικά ή διαχειριστικά προβλήματα. Είναι ένα ύστατο μέτρο, το οποίο μπορεί όμως να αποτρέψει τυχόν κενό στην αγορά που θα είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα όχι μόνο για το σύνολο των δημιουργών αλλά και για το σύνολο των χρηστών. Θετική είναι επίσης η διάταξη για την καταπολέμηση της διαδικτυακής πειρατείας. Τέλος, εξαιρετικά σημαντική είναι η διάταξη για την εύλογη αμοιβή σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Ομως θεωρούμε αρνητική και ενδεχομένως εξαιρετικά επιζήμια τη διάταξη για τη διαιτησία στη δημόσια εκτέλεση, η οποία είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα και ενδέχεται να φέρει μεγάλη αναστάτωση στην αγορά και άρνηση καταβολής δικαιωμάτων. Καλούμε τον υπουργό να την αφαιρέσει από το προς κατάθεση νομοσχέδιο. Επίσης θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη ώστε η συμμετοχή των μουσικών εκδοτών στα όργανα των ΟΣΔ να είναι περιορισμένη σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική και τις ιδιαίτερες ελληνικές συνθήκες.

Αναμένουμε από την ελληνική κυβέρνηση να φέρει σύντομα προς ψήφιση το σχέδιο νόμου και να διασφαλίσει τη συνέχιση της λειτουργίας της ΑΕΠΙ εντός της ελληνικής επικράτειας και στο πλαίσιο του νέου νόμου. Το ΜΕΤΡΟΝ θα τοποθετηθεί εκ νέου και επί του συνόλου του νόμου μόλις αυτός κατατεθεί στη Βουλή.

Μια επιστολή του Μίμη Πλέσσα

Η ΑΕΠΙ μάς έστειλε επιστολή του Μίμη Πλέσσα, την οποία ο συνθέτης έστειλε πρώτα προς αυτήν! Με σκοπό, όπως λέει η ΑΕΠΙ, να μας την κοινοποιήσει:

Αξιότιμοι Κύριοι προς αποκατάσταση της αλήθειας οφείλω να σας ενημερώσω πως στο δημοσίευμα της 14ης Ιουνίου 2016 με θέμα «Ποια είναι η Αυτοδιαχείριση» εσφαλμένα με αναφέρετε ως μέλος της Αυτοδιαχείρισης. Εγώ, ο Μίμης Πλέσσας, είμαι μέλος της ΑΕΠΙ από το 1952. Παρακαλώ όπως το παρόν δημοσιευτεί άμεσα στην εφημερίδα σας.

Μετά τιμής

Ο δημιουργός

Μίμης Πλέσσας

Απάντηση

Οποιος ανοίξει την ιστοσελίδα της Αυτοδιαχείρισης στον κατάλογο των μελών της θα διαπιστώσει την εξής καταγραφή: «Πλέσσας Μίμης (διά του Αντώνη Πλέσσα, δικαιούχου μέρους Ρεπερτορίου-Μηχανικά Δικαιώματα)».

Αυτό σημαίνει ότι ο σπουδαίος συνθέτης Μίμης Πλέσσας έχει εκχωρήσει εν ζωή το 40% των δικαιωμάτων όλου του ρεπερτορίου του στον γιο του Αντώνη, όπως αναφέρεται και στο άρθρο 3 της σύμβασης ανάθεσης που έχει υπογράψει ο τελευταίος με την Αυτοδιαχείριση.

Για λόγους συντομίας δεν αναφέρθηκαν όλες οι λεπτομέρειες, όπως δεν αναφέρθηκε και το αυτονόητο γεγονός ότι οι Νίκος Σκαλκώτας και Νίκος Μαμαγκάκης έχουν αποβιώσει και είναι μέλη της Αυτοδιαχείρισης διά των δικαιούχων κληρονόμων τους.