Δημοσιογραφία μιας άλλης εποχής

Δεν έλαχε, στην περίοδο της δημοσιογραφικής μου διαδρομής, να εργαστώ υπό τη διεύθυνση του Κώστα Νίτσου, ενός από τα μυθικά δημοσιογραφικά πρόσωπα της δουλειάς μας. Συνέβη όμως να τον γνωρίσω το 1978 ως διευθυντή της βραχύβιας «Πρωινής Ελευθεροτυπίας» – βραχύβιας, μολονότι διέθετε εξαιρετικούς συντάκτες και συνεργάτες, με επικεφαλής τον Κώστα Νίτσο, αλλά χτυπούσε κυκλοφοριακά την απογευματινή αδελφή της, «Ελευθεροτυπία», πράγμα που οδήγησε τον εκδότη της Κίτσο Τεγόπουλο να την κλείσει.

Μέχρι τότε, ωστόσο, ο Κώστας Νίτσος είχε διανύσει μια λαμπρή δημοσιογραφική διαδρομή: διευθυντής επί μία και πλέον εικοσαετία των «Νέων», που κατέστησε μία από τις ισχυρότερες εφημερίδες. Διευθυντής (αφού «αποστρατεύτηκε» από τα «Νέα») του μοναδικού φύλλου της εφημερίδας «Αδέσμευτη Γνώμη» της ΕΣΗΕΑ, στη μεγάλη απεργία των δημοσιογράφων, τον Μάιο του 1975, που υποχρέωσε το -τότε- πανίσχυρο εκδοτικό κατεστημένο να ενδώσει στα δίκαια αιτήματα των δημοσιογράφων. Διευθυντής, όπως προανέφερα, εν συνεχεία, της «Πρωινής Ελευθεροτυπίας». Διευθυντής, για μικρό χρονικό διάσημα, το 1981, του Εθνικού Θεάτρου.

Πρότυπο

Για τους δημοσιογράφους τους ασχολούμενους με τα καλλιτεχνικά, όπως ελόγου μου, η δεύτερη σελίδα των «Νέων», που φρόντιζε ο ίδιος ο Νίτσος, ήταν από τα πρότυπά μας. Από κοντά και το περιοδικό «Θέατρο» (συλλεκτικό πλέον), που έβγαζε ο ίδιος, όπου και οι περίφημοι «Αστερίσκοι» του, που κυκλοφόρησαν το 1996 σε δύο τόμους απ’ τις εκδόσεις «Καστανιώτη». (Με εκδότη τον ίδιο τον Νίτσο κυκλοφόρησαν το 1990 σε τέσσερις τόμους τα θεατρικά άπαντα του Γιάννη Ρίτσου, με τον οποίο συνδεόταν με φιλία).

Ο Κώστας Νίτσος έφυγε από τη ζωή στις 29 Νοεμβρίου 2015, πριν από πέντε χρόνια (εξ ου και η παρούσα μνεία) στα 95 του, διατηρώντας αδιάπτωτα το πνεύμα και τη μνήμη του, ενώ καθημερινά σχεδόν βρισκόταν στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ. Εκεί και η έδρα του Πανελλήνιου Συνδέσμου Δημοσιογράφων Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης, του οποίου, όντας αγωνιστής και ο ίδιος, ήταν πρόεδρος. Οπου ο λόγος και οι παρεμβάσεις για τη λειτουργία του σωματείου μετρούσαν. Να προσθέσω και τον άψογο γραφικό του χαρακτήρα και το χιούμορ. Προέκυπταν βέβαια διάφορα προβλήματα υγείας, τα οποία όμως αντιμετώπιζε, με άοκνο συμπαραστάτη τη σύζυγό του Εφη Ροδίτη (αξέχαστη στον ρόλο της μουγκής Κατρίν, στο έργο του Μπρεχτ «Μάνα Κουράγιο», με πρωταγωνίστρια τη μοναδική Κατίνα Παξινού).

Από τις τελευταίες χαρές του ήταν η τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε η ΕΣΗΕΑ και το Μορφωτικό της Ιδρυμα. Οπου, μαζί με την αγάπη και τις ευχαριστίες για τον -ενεργό πάντα- πρωτοπόρο δημοσιογράφο, αγωνιστή και δάσκαλο που εισέπραξε, του απονεμήθηκε η ύψιστη δημοσιογραφική διάκριση, το μετάλλιο του Ξενοφώντος (του πρώτου δημοσιογράφου της αρχαιότητας).

Το αρχείο του

Ας σημειωθεί ότι φεύγοντας ο Νίτσος άφησε ένα τεράστιο και πολύτιμο αρχείο, που -εκτιμώ- θα φροντίσει η οικογένειά του. Θα ήταν η καλύτερη προσφορά στη μνήμη του, στη δημοσιογραφία και στον τόπο.

Και ας τελειώσω, κλείνοντας, μ’ ένα στιγμιότυπο (που έχω ξαναγράψει) - ενδεικτικό του πώς οι νέοι της γενιάς μου αναγνώριζαν τους πρεσβύτερους της δουλειάς μας, που ήξεραν και θαύμαζαν, όχι από την εικόνα τους, αλλά από τα γραφτά τους: Κι ήταν σ’ ένα πέρασμα από τις εγκαταστάσεις του συγκροτήματος Λαμπράκη στη Χρήστου Λαδά, οπότε συνάντησα τον συνάδελφο Βαγγέλη Ψυρράκη, καλλιτεχνικό συντάκτη, τότε, του «Βήματος». «Μου δείχνεις», του ζητάω, «ποιος είναι ο Νίτσος και ποιος ο Ψαθάς;» (χρονογράφος και θεατρικός συγγραφέας)». Ανεβαίνουμε σ’ έναν άλλο όροφο και μου δείχνει κάπου στο βάθος: «Εκεί είναι ο Νίτσος», βυθισμένος σ’ έναν όγκο χαρτιών, «κι εκεί ο Ψαθάς». Δεν τόλμησα να πλησιάσω περισσότερο - ήταν σαν να έβλεπα δυο δράκους….

■ Μια και ο λόγος για τον Νίτσο και για τη δημοσιογραφία, να θυμίσω ότι τον άλλο μήνα, ανήμερα Χριστούγεννα, συμπληρώνονται έξι χρόνια από τότε που έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή ο Σεραφείμ Φυντανίδης, διευθυντής -τρεις και πλέον δεκαετίες- των καλών χρόνων της ανεπανάληπτης «Ελευθεροτυπίας».

Στο πλαίσιο

Συνεισφορά έγκλειστου αναγνώστη: «Να δείτε πως όσο τραβάει ο κατ’ οίκον εγκλεισμός, στο τέλος θα τον συνηθίσουμε - αν, εννοείται, επιβιώσουμε και δεν σφαχτούμε μεταξύ μας. Ειδικότερα αν ο χώρος της συγκατοίκησης είναι μικρός και δεν συμπίπτουν γούστα και συνήθειες. Οπως και οι μάσκες, που τείνουν να γίνουν αξεσουάρ - πολύ περισσότερο για όσες, αλλά και για όσους έχουν λόγους να κρύβουν το πρόσωπό τους. Κατά τα άλλα, είναι και το ερώτημα που αφορά κυρίως “παραγωγικά” ζευγάρια: Ο εγκλεισμός θα φέρει διεύρυνση της οικογένειας ή διαζύγιο;».

Τι να γίνονται άραγε οι άνθρωποι, που σαν να μην έφτανε ο κορονοϊός, χτυπήθηκαν άγρια, πριν από λίγο καιρό, από πλημμύρες, καταιγίδες και σεισμό κι έγιναν ρημαδιό επιχειρήσεις, κτίρια και νοικοκυριά. Με τα κανάλια να απεικονίζουν τις καταστροφές και τους κυβερνώντες να υπόσχονται ότι θα φροντίσουν για την αποκατάσταση. Τελικά τι έχει γίνει; Προφανώς, για να έχουν φύγει τα κανάλια (που ψωμίζονται κυρίως με τα συφοριασμένα συμβάντα) και να μην ακούγεται τίποτα από κυβερνητική μεριά (που μεριμνά για το καλό μας), θα έχουν, ως εκ θαύματος, τακτοποιηθεί όλα…

Εν τω μεταξύ, καταστήματα και σπίτια άρχισαν να χρωματίζουν την κλεισούρα. Τα πρώτα, μήπως υπάρξει κάποιο λασκάρισμα στα μέτρα εν όψει εορτών και κινηθεί κομμάτι η αγορά. Τα δεύτερα, για να πέσει λίγο γιορταστικό χρώμα στα σπιτικά - ειδικότερα αν υπάρχουν παιδιά. Οσον αφορά την ευχή «Και του χρόνου!», καλό είναι να την αποφύγουμε.

ΚΑΙ… Επιτέλους, ο πρόεδρος των ΗΠΑ παραδέχτηκε την ήττα του (ή, πιο σωστά, έχασε τη μάχη, αλλά όχι και τον πόλεμο!). Θα λείψει, κυρίως στους γελοιογράφους.