Ηταν 6 Ιουλίου 1990 (πριν από 30 χρόνια) όταν η Αλίκη Βουγιουκλάκη έκανε την εμφάνισή της στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου με την τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη». Είχε δοκιμαστεί τέσσερα χρόνια πριν (1986), στο ίδιο θέατρο, με την κωμωδία του Αριστοφάνη «Λυσιστράτη», με γερή αρματωσιά: Σκηνοθεσία Αλέξης Σολομός, μουσική Μάνος Χατζιδάκις. Εκεί το ρίσκο δεν ήταν μεγάλο – τόσοι και τόσοι τα τελευταία χρόνια έχουν αλώσει το επιδαύριο θέατρο με Αριστοφάνη.
Η «Αντιγόνη» είχε απαιτήσεις που δεν αναγνώριζαν, επαΐοντες και μη, σε μια σταρ που είχε επιβληθεί, επί τρεις και πλέον δεκαετίες, στο λεγόμενο λαϊκό κοινό με ανάλαφρους ρόλους, μολονότι, και στην περίπτωση της «Αντιγόνης», είχε τη σκηνοθετική ενίσχυση του Μίνου Βολανάκη και τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Αποτέλεσμα: το κοινό (της) την αποθέωσε, η κριτική την «έθαψε»… (Μεταξύ άλλων και ο Θόδωρος Κρητικός της «Ελευθεροτυπίας», στην κριτική του με τίτλο: «Νιάου νιάου η Αντιγονούλα…».)
Αλλά ας μην προχωρήσω περισσότερο. Τα λέει καλύτερα ο δημοσιογράφος-ερευνητής Βασίλης Καββαθάς στο νέο του βιβλίο-λεύκωμα 280 σελίδων, μετά φωτογραφιών, «Αλικία». Και πιο μέσα: «Αλίκη Το “γιούχα” της Επιδαύρου», στη σειρά «Βίος Επιδαύριος» (έχουν προηγηθεί τα βιβλία-λευκώματα «Ειρήνη» -πρόκειται για την Ειρήνη Παπά- και «Μόραλης» -και έπονται κι άλλα…).
Επειδή ωστόσο είναι αδύνατο να γίνει μια διεξοδική παρουσίαση του εν λόγω λευκώματος (που αποτελεί, θα τολμούσα να προσθέσω, και την ανατομία μιας εποχής) στην παρούσα σελίδα, θα παραθέσω μερικά αποσπάσματα για το «φαινόμενο» Βουγιουκλάκη, που, μολονότι έχει φύγει από τη ζωή τον Ιούλιο του 1996, τη θυμίζει και στους νεότερους η επαναλαμβανόμενη από την τηλεόραση προβολή των ταινιών στις οποίες πρωταγωνιστούσε:
Το «Βατερλό»
■ «Δεν χωράει αμφιβολία ότι υπήρξε “η κότα που έκανε τα χρυσά αυγά” κατά το κοινώς λεγόμενο, το “πουλέν” των μεταπολεμικών παραγωγών, σκηνοθετών, κινηματογραφιστών, της αρπαχτής που χτύπησαν φλέβα χρυσού, “αξιοποίησαν” – εκμεταλλεύτηκαν τα πάντα γύρω από αυτήν. Και την κατέστησαν, με τη δύναμη του φακού, κυρίαρχη του παιχνιδιού.
Βασιζόμενοι κυρίως στην ώσμωση ειδώλου – κοινού, που δημιουργούσε το ταμπεραμέντο της με κρεσέντο υποκριτικό, την περιβόητη “αλικία” της, την παιδικότητά της, την τσαχπινιά της – με την οποία έπιαναν, όπως έλεγαν, τον σφυγμό του κόσμου που ψοφάει για τέτοια. Κι αυτό γινότανε κατά κόρον με αλλεπάλληλες κινηματογραφικές “βουγιουκλακικές” παραγωγές με το πρόσχημα του… - Τι να κάνουμε; Αυτά θέλει ο κόσμος…».
■ «Κανένας δεν είπε “τι ηθοποιό χάσαμε”, όπως συνέβη με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και την Ελλη Λαμπέτη. Κανείς δεν έκλαψε την ηθοποιό Αλίκη – έκλαψε γιατί έχασε το “οικόσιτό” του, τη “γάτα” του! (Oλα αυτά τα χρόνια δεν άκουσα κάποιον να την αποτιμά σαν καλλιτέχνιδα – με εξαίρεση τους υμνωδούς της, που μεταφέρουν στο χαρτί εντυπώσεις δοξαστικές άλλου είδους. Ηχούν βέβαια όλα τα “μπονατσικά” ντενεκεδένια υπερθετικά του τύπου… “Αλικάρα μου, να μου ζήσεις χίλια χρόνια!” κ.λπ.)».
■ «Στο σημείο αυτό ανιχνεύω ξανά την απορία (…“ψάλτου βηξ”) για το πόνημά μου. Προσθέτω λοιπόν δυο λόγια ακόμα, συνοπτικά, γι’ αυτούς που απορούν – και εξίστανται – πώς ενέδωσα στον πειρασμό να συμπεριλάβω στη σειρά ”Βίος Επιδαύριος” και την Αλίκη Βουγιουκλάκη – και μάλιστα σε τέτοια έκταση – απαντώ:
Πρώτον: Επειδή ζήλωσε δόξαν Επιδαύρια – και κατά τα γνωστά δεν έλαβε την παρουσία της εκεί ως “Βατερλώ” της – ως ΥΒΡΙΝ – αλλά… αυθαδίασε στις αιτιάσεις μιας κριτικής “ταφής”.
Δεύτερον: Καθ’ ότι επί δεκαετίες “διέπρεπε” ως εθνική σταρ… ήταν δηλαδή μια χαριτόβρυτη – εσαεί νεαρά ηθοποιός – που ήθελε, σώνει και καλά, να ξεφύγει από το “είναι” της και να παίξει τραγωδία»…
♦
Τα Ιουλιανά του 1965, που έστρωσαν τον δρόμο στη χούντα του 1967, ιστορεί ο Φώντας Λάδης στην επανέκδοση του εξαντλημένου βιβλίου του «Ιουλιανά 1965 – 100 μέρες που συγκλόνισαν την Ελλάδα» (εκδ. Μετρονόμος). Ενα βιβλίο 180 σελίδων, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα. Για όσους θυμούνται ή θέλουν να μάθουν.
Αν ήμουν αθλητικογράφος, θα ήθελα να είχα δουλέψει δίπλα στον Χάρη Λυμπερόπουλο και τον Ανδρέα Μπόμη. «Κοντά στον αιώνα – συνομιλώντας με τον πατέρα μου» (εκδ. Πατάκη), το βιβλίο της συναδέλφου δημοσιογράφου Κατερίνας Λυμπεροπούλου, κόρης του πρώτου (σ’ αυτήν ιστορεί τα του βίου του ο Λυμπερόπουλος), ο οποίος δεν υπήρξε μόνο αθλητικογράφος, αλλά δρων πρωταθλητής στο πένταθλο και στο άλμα εις μήκος. Και πάντα κομψός – άρχοντας.
Οσο για τον εξαίρετο Μπόμη, που «έφυγε» πριν από ενάμιση χρόνο, καταγράφει πολλά κι ενδιαφέροντα ο ίδιος στα βιβλία που άφησε. (Να προσθέσω και τον -ζωή να ‘χει- υπέροχο Γιάννη Διακογιάννη, συγκάτοικο κάποιο καιρό στην «Ελευθεροτυπία»).
Στους ριγμένους, ως στιχουργός, και ο Μιχάλης Μπουρμπούλης, του οποίου οι στίχοι που έγιναν τραγούδια είναι περισσότερο γνωστοί από τον ίδιο. Αρκεί να αναφέρω τα «Λαϊκά Προάστια», που έχει μελοποιήσει ο Ηλίας Ανδριόπουλος και τραγουδά η Σωτηρία Μπέλλου. Εκτενές αφιέρωμα στην προσφορά του, στο νέο τεύχος του περιοδικού «Μετρονόμος». Στο ίδιο, μεταξύ άλλων, οι άνθρωποι του τραγουδιού που «έφυγαν» πρόσφατα, με τίτλο «Η απώλεια που έγινε συνήθεια».
ΚΑΙ… Πέντε μόνο προσευχές την ημέρα στην Αγια-Σοφιά που έγινε τζαμί; Ολη την ημέρα πρέπει να μακαρίζουν αυτούς που ανέχονται τα καμώματα (και όχι μόνο το εν λόγω) του νέου σουλτάνου...
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας