Ενας Απάτσι παραγωγός και αυτός που δεν χειροκρότησε τον «Χρυσό Αλέξανδρο»

Ηταν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ το φετινό, 27ο, στη Θεσσαλονίκη. Για πολλούς λόγους, άλλοτε καλούς, άλλοτε καλύτερους και άλλοτε αναμενόμενους (δηλαδή, όχι και τόσο καλούς...). Συνολικά προβλήθηκαν 261 μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες τεκμηρίωσης, τόσο στις αίθουσες όσο και διαδικτυακά, στο δεκαήμερο 6-16/3. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται 72 παγκόσμιες, 40 διεθνείς και 11 ευρωπαϊκές πρεμιέρες (σ.σ. αν και μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση πως 15 ελληνικά ντοκιμαντέρ έκαναν παγκόσμια πρεμιέρα μόνο στην πλατφόρμα). Οι θεματικές ήταν ποικίλες, συνήθως σε σχέση με τα σύγχρονα προβλήματα (πόλεμος, διαφορετικότητα, δικαιώματα, διεκδικήσεις κ.ά.) καθώς και για την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), στην οποία η διοργάνωση είχε αφιέρωμα, ανεπιτυχές ωστόσο καθώς οι ταινίες που έγιναν με τη βοήθεια ΑΙ ή με αυτήν ως θέμα απογοήτευσαν στην πλειονότητά τους.

Πάντως, με μια τέτοια πληθώρα ταινιών ήταν αδύνατον να μη βρεθούν δεκάδες καλές ταινίες. Πολλά είναι και τα βραβεία που δίνονται εν τέλει - κάτι για το οποίο έχουμε μιλήσει και στο παρελθόν, καθώς παραείναι πολλές οι κατηγορίες, αρκετές δίχως κανέναν λόγο ύπαρξης. Τα βραβεία δόθηκαν χθες το μεσημέρι (στην τελετή λήξης προβάλλεται πλέον μόνο η ταινία λήξης, καθώς είναι τόσες οι βραβεύσεις που θα ήταν πολύωρη διαφορετικά - ακόμα ένας λόγος να μειωθούν τα βραβεία) και είχαν και αυτά τις δικές τους στιγμές δόξας, αλλά και απογοήτευσης:

■ Τρεις ταινίες βραβεύτηκαν με τους Χρυσούς Αλέξανδρους των διαγωνιστικών τμημάτων: Τον Χρυσό Αλέξανδρο του Διεθνούς Διαγωνιστικού απέσπασε το ντοκιμαντέρ «Συνύπαρξη, λέμε τώρα!» (Coexistence, My Ass!) της Αμπερ Φάρες, το οποίο μπαίνει αυτόματα στη λίστα προεπιλογής για το επόμενο Βραβείο Οσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ. Η ταινία ακολουθεί τη Νόαμ Ελιάσι, κόρη ειρηνιστών -πατέρας από την Ιερουσαλήμ, μητέρα περσικής καταγωγής-, που έζησε στην «Oαση της Ειρήνης», τη μόνη συνειδητά ενοποιημένη πόλη ανάμεσα στον εβραϊκό και τον αραβικό πληθυσμό του Ισραήλ. Ηταν έναν υπέροχο φιλμ, αν και είχε έντονο συναγωνισμό με πολύ καλές ταινίες. Σαν παραδόθηκε το βραβείο κοιτάξαμε το κοινό και παρατηρήσαμε πως ο βουλευτής της Ν.Δ. Θοδωρής Ρουσόπουλος (καλεσμένος του φεστιβάλ για να δώσει κάποιο βραβείο) ήταν από τους ελάχιστους που δεν χειροκροτούσε. Εκτός κι αν το έκανε για τα δύο δευτερόλεπτα που μας πήρε να τον δούμε - βλέπεις, ήταν μια ταινία που εκθειάζει το γεγονός πως για να υπάρχει συνύπαρξη μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης θα πρέπει να υπάρχει ισότητα... δύσκολες λέξεις για την κυβέρνηση, το κατανοούμε.

Τον Χρυσό Αλέξανδρο του διαγωνιστικού τμήματος Newcomers κέρδισε το ντοκιμαντέρ «Πώς να χτίσεις μια βιβλιοθήκη» των Μάια Λέκοου και Κρίστοφερ Κινγκ, που πράγματι ήταν πολύ ενδιαφέρον (σ.σ. στο Ναϊρόμπι το 1/15 του πληθυσμού πάει στη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη, δηλαδή ένα εκατ. κάτοικοι, κάτι που ίσως δεν θα δούμε ποτέ να συμβαίνει στην Ελλάδα), ενώ ο Χρυσός Αλέξανδρος του διαγωνιστικού τμήματος >>Film Forward κατέληξε στην ταινία «Ατελείωτη Κούκι» των Σεθ Σκράιβερ και Πίτερ Σκράιβερ, κάτι που χαρήκαμε ιδιαίτερα καθώς, πέραν του περιεχομένου της ταινίας (για τα εγκλήματα εναντίον των αυτοχθόνων του Καναδά), είχε και εξαιρετική φόρμα, ανιμέισον.

■ Αντιστοίχως, Αργυρό Αλέξανδρο για το Διεθνές Διαγωνιστικό έλαβε το απίστευτο ντοκιμαντέρ «Λευτεριά στον Λέοναρντ Πελτιέ» των Τζέσι Σορτ Μπουλ και Ντέιβιντ Φρανς: στη Θεσσαλονίκη ήταν μάλιστα καλεσμένος και ο παραγωγός της ταινίας, ένας ιθαγενής Αμερικανός από τη φυλή των Απάτσι, ο πολύ γνωστός στο Χόλιγουντ, Bird Running Water. Ισως αυτός να ήταν ο λόγος που για πρώτη φορά σε 20 χρόνια είδαμε το κοινό να θέλει να φωτογραφηθεί με παραγωγό ταινίας! Ειδική Μνεία απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Παιδί της σκόνης» της Βερόνικα Μλιτσέβσκα, που συγκίνησε δεκάδες θεατές.

Ο Αργυρός Αλέξανδρος του διαγωνιστικού Newcomers απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Eδώ μιλάνε για λατρεία» του Βύρωνα Κριτζά, ενώ του διαγωνιστικού τμήματος >>Film Forward απονεμήθηκε στο «Εντωμεταξύ» της Κάθριν Γκαντ. Το ελληνικό ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη «Σμιλεμένες ψυχές» έλαβε αρκετά βραβεία (βραβείο ΕΡΤ, FIPRESCI σε ελληνικό ντοκιμαντέρ, Καλύτερης Ταινίας της Επιτροπής Νεότητας), ενώ το «Λο» του Θανάση Βασιλείου έλαβε το βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ (του πρώην Κέντρου Κινηματογράφου δηλαδή) και το βραβείο της ΠΕΚΚ απονεμήθηκε στο ντοκιμαντέρ «Επιστροφή στην πατρίδα» των Χρύσας Τζελέπη και Ακη Κερσανίδη. Δυστυχώς δεν έλαβε κανένα βραβείο η εξαιρετική ταινία του Δ. Κουτσιαμπασάκου «Τα τέρματα του Αυγούστου», που για αρκετούς από εμάς ήταν ένα αριστούργημα.

Για το τέλος, αφήνουμε μία ευχή και μία διαβεβαίωση: Στο φετινό φεστιβάλ προβλήθηκε η ταινία «Το θέλημα των άστρων» του Σλοβάκου Πίτερ Κερέκες. Ηταν να γίνει ολόκληρο αφιέρωμα στο έργο του, αλλά δυστυχώς η πρόταση αυτή δεν έγινε δεκτή από τον υπεύθυνο προγράμματος, Γ. Κρασσακόπουλο. Η ταινία αυτή ωστόσο, που παίχτηκε την πρώτη και την τελευταία μέρα του φεστιβάλ στους «Ανοιχτούς Ορίζοντες», ήταν αν όχι η καλύτερη, σίγουρα μία από τις καλύτερες ταινίες τεκμηρίωσης που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Μπορούμε να διαβεβαιώσουμε τις εταιρείες διανομής πως θα γεμίσουν όλες τις κινηματογραφικές αίθουσες αν αποφασίσουν να την προβάλουν στην Ελλάδα. Αυτή είναι η ευχή και η διαβεβαίωσή μας - τα υπόλοιπα, σε μελλοντική συνέντευξη με τον σκηνοθέτη.

Αναλυτικά όλα τα βραβεία με το σκεπτικό της κάθε επιτροπής εδώ.