Ενα έργο αντάξιο του Καζαντζίδη

Ο ελληνικός κινηματογράφος, είναι αλήθεια, δεν έχει μεγάλη παράδοση στις ταινίες-βιογραφίες όπως στο εξωτερικό. Τελευταία όμως, εμπρός στην αγωνία για περισσότερα εισιτήρια και για την επιβίωση και ανάπτυξη του ελληνικού σινεμά, μπήκε στον χορό και αυτή η κατηγορία ταινιών. Αλίμονο, η πείρα δεν είναι ποτέ έμφυτη. Σίγουρα οι βιογραφικές ταινίες χρειάζονται άριστη γνώση των βιογραφούμενων αυτών των οποίων η ζωή και το έργο είναι το θέμα τους, αλλά και πρέπει να προσέξεις το πώς θα τα μεταφέρεις αυτά στη μεγάλη οθόνη χωρίς να γίνει μια βιογραφική ταινία-ντοκιμαντέρ και, κακά τα ψέματα, στο τέλος πληκτική με τη συνεχή και ασταμάτητη παράθεση ιστορικών στοιχείων. Από την άλλη, βέβαια, μπορεί οι δημιουργοί στη συγκεκριμένη περίπτωση να παραλλάξουν κάποια γεγονότα ή και να ενεργήσουν ανεξάρτητα από την ιστορική αλήθεια για το καλό της ίδιας της ταινίας.

Ολα αυτά, όμως, προϋποθέτουν και γνώση και πείρα και ένστικτο και ταλέντο και πολλά άλλα. Το συγκεκριμένο είδος ταινιών περπατάει σε τεντωμένο σκοινί και πρέπει να κινηθεί σοφά ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία.

Ο Στέλιος Καζαντζίδης είναι από όλες τις απόψεις ένα μυθικό πρόσωπο.

Ο λόγος για την ταινία που είναι αφιερωμένη στη ζωή του ή, τέλος πάντων, σ’ ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής και της καριέρας του.

Για να γυρίσεις μια ταινία για τον Καζαντζίδη πρέπει κατ’ αρχάς να έχεις τον σωστό άνθρωπο να παίξει τον Καζαντζίδη αλλιώς... βράσ’ τα Χαράλαμπε... Αλλά εδώ είχαν Καζαντζίδη. Ο Χρήστος Μάστορας τα κατάφερε και βγήκε νικητής στο πραγματικά πολύ δύσκολο εγχείρημα να παίξει τον απολύτως μυθικό Ελληνα τραγουδιστή. Και μπόρεσε να τραγουδήσει τα τραγούδια του Καζαντζίδη, χωρίς ούτε να εκτεθεί ο ίδιος, ούτε να προδώσει τα ίδια τα τραγούδια και τον πρώτο ερμηνευτή τους. Μιμήθηκε, αλλά με μέτρο, τον τρόπο εκφοράς του λόγου και κάποιες ερμηνευτικές ιδιαιτερότητες του θρυλικού ερμηνευτή, χωρίς όμως να τα βάλει στον στενό κορσέ της μίμησης, κάτι που είχε την εξυπνάδα να κάνει και όσον αφορά την ερμηνεία του σαν ηθοποιός. Είναι φανερό πως δούλεψε πολύ μελετώντας τον Καζαντζίδη, την εικόνα και τη συμπεριφορά του. Και η αλήθεια είναι πως, επειδή δεν είναι ηθοποιός, αυτή η προσπάθεια φαίνεται, γιατί ακόμα δεν έχει φτάσει στο επίπεδο η προσπάθεια να διοχετευθεί στην ερμηνεία του, χωρίς να φαίνεται. Ομως, ίσως γι’ αυτό είναι και τόσο εκτιμητέα αυτή η προσπάθεια.

Οταν, όμως, αρχίζει να ερμηνεύει, χωρίς να μιλάει και χωρίς στην ουσία να χειρονομεί, χρησιμοποιώντας μόνο τις κινήσεις των μυών του προσώπου του και τα συναισθήματα που προκαλεί αυτό, τότε είναι πραγματικά σπουδαίος. Ειδικά στη σκηνή που φεύγει μετά τον χωρισμό του με τη Μαρινέλλα, στον τρόπο που αντιδρά με το κλάμα και το τσιγάρο... Εκεί φαίνεται η δουλειά και του Μάστορα αλλά κυρίως του Τσεμπερόπουλου, αφού εκεί ο ήρωας γίνεται επιτέλους ενήλικος και άντρας, από το κακομαθημένο εν πολλοίς αγόρι που είναι μέχρι εκείνη τη στιγμή. Γιατί τότε βιώνει τις συνέπειες των πράξεων και των συναισθημάτων του. Σε αυτό το σημείο θυμήθηκα και το περίφημο τραγούδι που είχε πει ο Καζαντζίδης: «Κι όμως, κυρία μου, κι οι άντρες κλαίνε»...

Η αλήθεια είναι πως ο Τσεμπερόπουλος, πέρα από την εξαιρετική σκηνοθεσία του, που δίνει υπόσταση στο φιλμ, με δική του πρωτοβουλία φτιάχνει κάποιες σκηνές και κάποια πλάνα που δεν βασίζονται στο σενάριο, γιατί εδώ που τα λέμε το σενάριο έχει αρκετά προβλήματα. Η Κατερίνα Μπέη, όταν κάνει βιογραφική ταινία, παραθέτει πολλά στοιχεία ανάκατα που αντί να φωτίσουν την εποχή και το πρόσωπο, αντίθετα μπερδεύουν. Εδώ όμως είχε έναν εξαιρετικό σκηνοθέτη που κάλυψε τα κενά του σεναρίου και ανέδειξε τα προτερήματά του. Συγχρόνως δε, κατόρθωσε να δώσει και την ατμόσφαιρα της εποχής και του χώρου όπου εξελίσσεται το θέμα του, αλλά και την ψυχολογία των ηρώων που λίγο πολύ όλοι τους έχουν περάσει στην ιστορία.

Ισως, μετά τον Μάστορα-Καζαντζίδη, η πιο σημαντική και δύσκολη δουλειά που έκανε ήταν με την Αγορίτσα Οικονόμου που κατόρθωσε, με τη βοήθεια και του ταλέντου της φυσικά, να την κάνει να δώσει μια ερμηνεία σε διπλό επίπεδο: στο πρώτο τη δικαιώνει ως μάνα, αλλά στο δεύτερο βγάζει και όλα τα αρνητικά στοιχεία της κυρα-Γεσθημανής. Το ίδιο έγινε και με τους υπόλοιπους ηθοποιούς που, ακόμα κι αν το σενάριο δεν τους τροφοδοτούσε με πράγματα που θα τους βοηθούσαν στη δημιουργία των ρόλων τους, τους έκανε εκείνος να τους ολοκληρώσουν. Εδώ όμως πρέπει να πούμε για τον Μάκη Γαζή, έμπειρο στο να κάνει κάστινγκ ταινιών ελληνικών και ξένων που, απ’ ό,τι έμαθα, έδωσε πολύτιμες λύσεις με τις προτάσεις του για ηθοποιούς στους κατάλληλους ρόλους – με κορυφαία βέβαια στιγμή του την πρότασή του για τον Χρήστο Μάστορα στον ρόλο του Καζαντζίδη. Πολύτιμος βοηθός σε όλο αυτό βεβαίως ο Γιάννης Δρακουλαράκος που, με τη διεύθυνση της φωτογραφίας του, δίνει την εποχή, τα συναισθήματα, το φως αλλά και τη σκοτεινιά.

Ολοι οι συντελεστές είναι ένας και ένας όπως και όλοι οι ηθοποιοί. Γενικά, η παραγωγή (και όταν λέμε παραγωγή δεν λέμε για το πόσα λεφτά πέσαν στην ταινία, αλλά για το πώς πέσαν αυτά τα λεφτά) είναι εξαιρετική.

Ακομα και το φινάλε, όταν ξαφνικά ο αληθινός Καζαντζίδης ξεπηδά στην οθόνη, δίνοντας τον χαρακτήρα του αυθεντικού μέσα από τη δημιουργικότητα της μυθοπλασίας, κατορθώνει να μην εκθέσει τους ερμηνευτές που έχουμε δει μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Ο Χρήστος Μάστορας μας απέδειξε πως αν το προσπαθήσει έχει μέλλον σε αυτόν τον καινούργιο χώρο που ανοίγεται μπροστά του. Ο Γιώργος Τσεμπερόπουλος μας αποδεικνύει πως ένας πραγματικός δημιουργός μπορεί να κάνει ακόμα και μια ταινία «παραγγελία» απολύτως δική του καταθέτοντας, εκτός από το ταλέντο του, την προσωπικότητα και την ευαισθησία του...

Είναι μια ταινία αντάξια του Στέλιου Καζαντζίδη; Ασφαλώς, όσο δύσκολο κι αν ήταν.