Δύο ταινίες έγκλειστων δημιουργών σε πανελλήνια πρεμιέρα

Το παράθυρο που άνοιξε ο Αντώνης Κόκκινος ανάμεσα στους κρατούμενους των Φυλακών Κορυδαλλού και τον έξω κόσμο διά της 7ης τέχνης, παραμένει ορθάνοιχτο και άνεμος κινηματογραφικής φρεσκάδας εισβάλλει από τον κόσμο των εγκλείστων. Το ντοκιμαντέρ «Οι γάτες του Κορυδαλλού» και η ταινία μυθοπλασίας «Τα πάντα ρει» είναι δύο εξαιρετικές παραγωγές μικρού μήκους που θα τις ζήλευαν πολλοί επαγγελματίες.

Το μεγάλο πλεονέκτημα, εκτός από την επαγγελματική αρτιότητα, είναι ότι άνθρωποι που δεν είχαν ουδέποτε στη ζωή τους ασχοληθεί με το σινεμά, κοινωνικά αποκλεισμένοι στην παρούσα φάση της ζωής τους, δημιουργούν ιστορίες με φαντασία, ήρωες με αυθεντικότητα και μας στέλνουν πνοή ζωής. Οι κρατούμενοι μας ανοίγουν την πόρτα του κελιού τους, τις σιδερένιες πόρτες της φυλακής και μας θυμίζουν εκείνο το πολύ παλιό, ότι τα λουλούδια ανθίζουν, αρκεί να υπάρχει μια αχτίδα ήλιου.

Οι ταινίες «Οι γάτες του Κορυδαλλού» και «Τα πάντα ρει» γυρίστηκαν εξ ολοκλήρου στους χώρους των φυλακών αποκλειστικά από τους 50 άντρες που συμμετείχαν στο κινηματογραφικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα ’21-22 που ολοκληρώθηκε σε δύο εξάμηνα στα οποία συμμετείχαν ομάδες των 25 ατόμων. Εισηγητής και υπεύθυνος είναι ο σκηνοθέτης Αντώνης Κόκκινος.

Εισηγήθηκε το πρόγραμμα στο υπουργείο Πολιτισμού και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πανελλαδικά το 2017 στις αντρικές Φυλακές Κορυδαλλού. Μετά την αναγκαστική παύση την περίοδο της πανδημίας το κινηματογραφικό πρόγραμμα επανήλθε, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε αντίστοιχο και στις γυναικείες Φυλακές του Ελαιώνα. Οι ταινίες προβλήθηκαν χθες σε πανελλήνια πρώτη, στη μικρή αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας στις Φυλακές Κορυδαλλού.

Και μας εξέπληξαν εξίσου ευχάριστα, όσο και οι δύο προηγούμενες, «Το Χριστινάκι» και ο «Θανατοποινίτης», που είχαν παραχθεί την περίοδο 2017-2018 στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος. Είναι εντυπωσιακό ότι εκείνες οι δύο παραγωγές δεν ευτύχησαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα ενός από τα τόσα κινηματογραφικά φεστιβάλ της χώρας, να προβληθούν από κάποιο τηλεοπτικό κανάλι ή να προωθηθούν από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

Οσοι πάντως παρακολούθησαν χθες την προβολή ενθουσιάστηκαν και χειροκρότησαν με πάθος. Η εκδήλωση για λίγους έγινε παρουσία όλων των συμμετεχόντων οι οποίοι στο τέλος έλαβαν διπλώματα πιστοποίησης παρακολούθησης του προγράμματος. Οπως υποστήριξε ο Αντώνης Κόκκινος, και αυτή τη φορά, «η συντριπτική πλειοψηφία τους μπορεί να δουλέψει σε κινηματογραφική παραγωγή».

Ο Αντόνιο, η Πατσίτα, ο Κίτσος, η Ζιζή, η Ρόζα, ο Χόρχε, ασπρόμαυρες, παρδαλές, τιγρέ, φουντωτές, ναζιάρες, απρόσιτες, διαφορετικών ηλικιών είναι οι «Γάτες του Κορυδαλλού» που πρωταγωνιστούν στο ντοκιμαντέρ σε σκηνοθεσία Ηλία Σούλη. Οι περισσότερες γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έζησαν στη φυλακή. Ζουν στον κήπο, μετακινούνται με άνεση από πτέρυγα σε πτέρυγα, βρίσκουν καταφύγιο στα κελιά για φαγητό, περίθαλψη, παιχνίδι, ύπνο στα ζεστά σκεπάσματα αλλά και για να γεννήσουν τα μικρά τους κάποιες που έχουν αναπτύξει μεγάλη οικειότητα.

Οι κρατούμενοι είναι εκείνοι που περιποιούνται τα ζώα, που φροντίζουν από το φαγητό τους -«κοιτάζουμε να είναι καλής ποιότητας»- μέχρι τα απαραίτητα φάρμακα για τις περιπέτειες υγείας και τα ματάκια των νεογέννητων που δεν ανοίγουν, αλλά και για να τους βρουν ένα σπίτι και να φύγουν από τον Κορυδαλλό. «Τα ζώα πρέπει να μάθεις να τα ακούς. Αλλιώς σου νιαουρίζει όταν πεινάει, αλλιώς όταν θέλει χάδι ή όταν είναι άρρωστο».

Η σχέση που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα καταγράφεται στην κάμερα που μπαίνει στα κελιά με τα μικρά παράθυρα, στους εσωτερικούς κοινόχρηστους χώρους αλλά και στον ωραίο κήπο με τις μπανανιές, τα μικρά παγόνια, τα πουλερικά και τις γάτες. Στο ντοκιμαντέρ εμφανίζονται οι: Κώστας Χαντζής/Haxho Olsini «Ορφέας», Κώστας Μποκιγάννης, Μπίλα Ιονίντ.

«Αν ήμουν γάτα, θα ήθελα να είμαι στον Κορυδαλλό, υπάρχει τόση φροντίδα και αγάπη» είπε η πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου, η οποία υποστηρίζει το πρόγραμμα και βρέθηκε στην προβολή μαζί με τους δύο εισαγγελείς φυλακών, Θωμαΐδα Εμμανουηλίδου και Νίκο Φιστόπουλο, που επίσης ενθουσιάστηκαν με τις ταινίες. «Τι να πω, το έργο είναι πέρα από κάθε προσδοκία, με επαγγελματική αρτιότητα, πρέπει να βγει στο εξωτερικό, σε διεθνή fora» ήταν το σχόλιο της κ. Δημητρίου μετά την προβολή των ταινιών. «Γνωρίζω τον Αντώνη Κόκκινο και το πάθος που έχει γι’ αυτό που κάνει. Ας τον χρηματοδοτήσει η πολιτεία, ας τον βοηθήσει, ας υπάρξουν χορηγίες, αξίζει τον κόπο», συμπλήρωσε.

Είναι κρίμα πάντως γιατί οι «Γάτες του Κορυδαλλού» κατατέθηκαν στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας και απορρίφθηκαν. Αναρωτιόμαστε με ποιο σκεπτικό. Θα περίμενε κανείς το Φεστιβάλ να αγκαλιάσει τέτοιες ταινίες, όταν μάλιστα δεν υπολείπονται σε επαγγελματική αρτιότητα.

Το «Τα πάντα ρει» αφηγείται μια ιστορία ενδοφυλακής, με πρωταγωνιστή έναν κρατούμενο που επανέρχεται στη φυλακή και αναλαμβάνει την αρχηγία στην πτέρυγα. Ο «σκληρός», που έχει φυλαχτό την τρυφερή ζωγραφιά της κόρης του. Την παιδική εικόνα που απεικονίζει την οικογένεια και τρεις πελώριες καρδιές. Ο ισχυρός, που εισέρχεται στο μικρό παρεκκλήσι των φυλακών για να αποθέσει την κραυγή απελπισίας κι ας κινούνται οι άλλοι γύρω του με υποταγή. Η ευχή όλων στο τραπέζι των γενεθλίων «και του χρόνου σπίτια μας».

Εξαιρετικές ερμηνείες και μια ολοκληρωμένη παραγωγή σε σενάριο που γράφτηκε από μια ομάδα που το δούλεψε ξανά και ξανά. Η σκηνοθεσία είναι του Νίκου Μαλάι, ο οποίος ερμηνεύει κι έναν από τους ρόλους, μαζί με τον Κώστα Φαρμακίδη, ενώ τον ήρωα ενσαρκώνει υποδειγματικά ο Νικόλας Γκαβανόζης που πλαισιώνεται από άλλους εξαιρετικούς ηθοποιούς.

Να σημειωθεί ότι και στις δύο ταινίες τα πάντα κάνουν οι κρατούμενοι. Σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία, ήχο, πρωταγωνιστικούς ρόλους, παραγωγή, βοηθοί κοκ.

Το εργαστήριο γίνεται με απόλυτο επαγγελματισμό από τον Αντώνη Κόκκινο και τους συνεργάτες του, τον Νίκο Βασιλόπουλο στη φωτογραφία και τον Γιώργο Καρτάλο στον ήχο. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού με υπεύθυνη την Ελένη Τουμπανάκη και με τη συμπαράσταση της διευθύντριας του Καταστήματος Κράτησης, τη Μαρία Στέφη, που δήλωσε συγκινημένη.

«Το υπουργείο Πολιτισμού και το δικό μας υπουργείο, οι εισαγγελείς, είμαστε όλοι μαζί σας», είπε. Ενώ η υπεύθυνη Κοινωνικών Υπηρεσιών των φυλακών, Σοφία Ασημακοπούλου, μίλησε για το πρόγραμμα που «καλλιεργεί επαγγελματικές δεξιότητες και συμβάλλει στην επανένταξη των αποφυλακισμένων και στην εργασία τους στον οπτικοακουστικό χώρο».

Ευαισθησία

Από την πλευρά του ο Αντώνης Κόκκινος δήλωσε στην «Εφ.Συν.»: «Το πρόγραμμα είναι ό,τι σημαντικότερο έχω κάνει στη ζωή μου. Θεωρώ ότι το πιο σπουδαίο είναι πως αυτοί οι άνθρωποι, κρατούμενοι, ισοβίτες έβγαλαν την ευαισθησία τους, αποτύπωσαν τη ματιά τους, αφηγήθηκαν ιστορίες και απέδειξαν ότι δεν είναι αυτό που μπορεί να πιστεύει ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας.

Αν είχαν ίσες ευκαιρίες να κάνουν σινεμά, θα μπορούσαν να κάνουν εξαιρετικό γιατί έχουν εμπειρίες, έχουν ιστορίες να αφηγηθούν. Για την καλλιτεχνική αξία των ταινιών δεν μπορώ να εκφράσω γνώμη γιατί εμπλέκομαι συναισθηματικά με όλο το εγχείρημα. Θεωρώ όμως πως με δεδομένη την ταυτότητα των δημιουργών τους αλλά και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ολοκληρώθηκαν, αυτές οι ταινίες θα αποτελέσουν ενδιαφέρον υλικό για τους ιστορικούς του κινηματογράφου στο παρόν και κυρίως στο μέλλον».