«Σκοπός της Τέχνης είναι να εξηγήσει στον ίδιο τον καλλιτέχνη και στους γύρω του γιατί ζει ο άνθρωπος, ποιο είναι το νόημα της ύπαρξής του. Να εξηγήσει στους ανθρώπους για ποιους λόγους εμφανίστηκαν σ’ αυτόν τον πλανήτη, ή τουλάχιστον να τους θέσει το ερώτημα...» έγραφε ο Αντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι.
Με ψυχική μεγαλοσύνη και πνευματική ιδιοφυΐα ο Ρώσος σκηνοθέτης (Ζαβράγιε, Ρωσία, 4 Απριλίου 1932 - Παρίσι, 29 Δεκεμβρίου 1986) είναι από τους κορυφαίους στην ιστορία του σινεμά με τη μεγαλύτερη επιρροή σε διεθνές επίπεδο.
Το έργο του διαπερνούν η μεταφυσική, η βαθιά κατανόηση στην αδύναμη ανθρώπινη ύπαρξη και η αγωνία του καλλιτέχνη να συνθέσει την απόλυτη κινηματογραφική εικόνα.
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει από αύριο έως τις 18 Φεβρουαρίου το αναδρομικό αφιέρωμα «Εικόνα και Χρόνος, Αντρέι Ταρκόφσκι».
Τα έχει όλα. Τις εφτά μεγάλου μήκους ταινίες του (τέσσερις θα προβληθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε ψηφιακή μορφή), μία από τις πρώτες μικρού μήκους του, ντοκιμαντέρ για τoν ίδιο, εισηγήσεις από σκηνοθέτες, συγγραφείς και την έκθεση «Εικόνα και Χρόνος - Εικόνες της Κρίσης», σε επιμέλεια Χριστίνας Ανδρουλιδάκη, με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών: φωτογραφικά και βίντεο-έργα, τα οποία πραγματεύονται την κρίση ως ένα φαινόμενο οικουμενικό, ιδωμένο μέσα από την έννοια του χρόνου (έως 22 Μαρτίου).
Η αυλαία ανοίγει με το ντοκιμαντέρ «Ο χρόνος του ταξιδιού» σε συν-σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι και Τονίνο Γκουέρα (1983, 62’).
Γυρίστηκε στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του ρεπεράζ για τη «Νοσταλγία» και προβάλλεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Είσοδος μόνο με προσκλήσεις.
«Ο Ταρκόφσκι είναι κληρονόμος της λυρικής παράδοσης του Ντοβζένκο και της ύστερης περιόδου του Αϊζενστάιν», σχολιάζει η Μαρία Κομνηνού, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και γενική γραμματέας Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
«Το μεταφυσικό κλίμα που διαπερνά την τελευταία περίοδο του Αϊζενστάιν επηρεάζει τόσο την πρώτη ταινία του Ταρκόφσκι, “Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν”, όσο και τον “Αντρέι Ρουμπλιόφ”. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι οι δύο αυτοί σκηνοθέτες είναι οι επίγονοι της μεγάλης βυζαντινής παράδοσης, που τους οδηγεί να οικοδομήσουν έναν σπουδαίο εθνικό κινηματογράφο. Ο Ταρκόφσκι υποτάσσει τα διάφορα κινηματογραφικά είδη (genre), όπως τις μελλοντολογικές ταινίες “Σολάρις” και “Στάλκερ”, στις δικές του προδιαγραφές».
Οσο για τις πασίγνωστες ταλαιπωρίες του από τη σοβιετική λογοκρισία, σύμφωνα με τη Μαρία Κομνηνού, «ο Ταρκόφσκι, όπως και πριν από αυτόν ο Μαγιακόφσκι και ο Αϊζενστάιν, παγιδεύτηκε σε μια μαρτυρική σύγκρουση με τη σοβιετική γραφειοκρατία.
Γράφει στις 7 Νοεμβρίου 1973: “Ω, θεέ μου, εγώ θέλω απλώς να δημιουργήσω. Μη με αγιοποιείτε σας παρακαλώ”. Η δεύτερη φάση της δημιουργίας του πραγματοποιείται με την αυτοεξορία του, όταν στις 10 Ιουλίου 1984 ανακοινώνει την απόφασή του να παραμείνει στη Δύση. Παρά την επερχόμενη αρρώστια και τον πρώιμο θάνατό του, οι δύο τελευταίες ταινίες του, “Νοσταλγία” και “Θυσία”, είναι κορυφαίες στιγμές μιας παλλόμενης συνείδησης».
Προβάλλονται ακόμα τα ντοκιμαντέρ: «Σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι» του μοντέρ της «Θυσίας», Μίκαελ Λεσζουλόφσκι (1988, 100’), «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο: η εξορία και ο θάνατος του Αντρέι Ταρκόφσκι» του Εμπο Ντέμαν (1988, 131’), «Μια ημέρα του Αντρέι Αρσένιεβιτς» του Κρις Μαρκέρ (2000, 55’), για την περίοδο που γύριζε τη «Θυσία».
INFO:
Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136, μετρό Κεραμεικός 12-18 Φεβρουαρίου, όλο το πρόγραμμα στην ιστοσελίδα: tarkovsky.tainiothiki.gr
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας