Η εικόνα ενός πατέρα με το κοριτσάκι του, όχι πάνω από 3 ετών, στους ώμους του να χορεύει με το τραγούδι «Είμαι απ’ τα παιδιά που δεν κάθονται καλά» των Κοινών Θνητών και του Δημήτρη Μυστακίδη. Η φωνή του Φοίβου Δεληβοριά καθώς προσπαθεί να τιθασεύσει (κάποια στιγμή μάταια) το συναίσθημά του στη σκηνή ερμηνεύοντας το καινούργιο τραγούδι για τα Τέμπη - κι αργότερα, στα παρασκήνια πια, να αφήνεται ελεύθερος να κλάψει.
Η Τάνια Τσανακλίδου, με βραχιόλι από καρπουζάκια, το σύμβολο (με τα χρώματα της σημαίας) της Παλαιστίνης, και μαντίλι που το σχέδιό του παρέπεμπε σε καφίγια, να ερμηνεύει με όλο αυτό το ερμηνευτικό της μεγαλείο και συναισθηματικό δόσιμο (που ενοχλεί και λοιδορείται κάθε τόσο από όσους τη στοχοποιούν) τον «Μικρόκοσμο» (Ν. Χικμέτ - Θ. Μικρούτσικος, «Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό, πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο, είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει, είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε»).
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου (μαζί με τους Γιάννη Λίταινα και Αλέξανδρο Κτιστάκη) να λέει τη διονυσιακή του «Ανδρομέδα» και ίσως πρώτη φορά τόσο πολλοί άνθρωποι να προσέχουν τον τελευταίο στίχο «Αϊντε εδώ σιμά κοντά δυο μέτρα βάθος/ άιντε λεν πως φυλακίζουνε το πάθος/άιντε ρίχνουν χώμα, με λουλούδια ραίνουν/άιντε και θαρρούν, θαρρούν πως ξεμπερδεύουν»- και πρώτη φορά να μην ανάβει ούτε ένα καπνογόνο. Η Μάρθα Φριντζήλα με την καφίγια της να ερμηνεύει αυτό το συγκλονιστικό τραγούδι των Ηλία Λάγιου-Μιχάλη Μπουρμπούλη «Θα με δικάσει», που πρωτοείπε η Μπέλλου αλλά το αγαπήσαμε, χρόνια τώρα, και με τη δική της φωνή, καθώς περιγράφει τη σκοτεινή μοίρα μιας χώρας που οι Τσέτες κρεμάνε ξανά και ξανά τον Χριστό.
Τα ηχηρά συνθήματα για τα Τέμπη, για την Παλαιστίνη, για τον πρωθυπουργό και σε αντιδιαστολή το σιγανό μοιρολόι του Λουδοβίκου των Ανωγείων «Το πικραμύγδαλο του Μάρτη» («Ορκο βαρύ σού δίνουμε να ακούσουν οι ουρανοί πως θα δικαιωθούμε ό,τι και να γενεί…») που, γραμμένο την επομένη των Τεμπών, άνοιξε την Παρασκευή τη βραδιά στο Καλλιμάρμαρο.
Ο Σωκράτης Μάλαμας, η Ιουλία Καραπατάκη και ο «Κήπος» (Μ’ όνειρο η μέρα μοιάζει/ Tα φτερά μου ανοίγω στον αέρα/ Ο,τι απομένει απ’ τη ζωή είναι μια μέρα) σε μια ερμηνεία με αστραφτερά πουλιά να πετούν σαν πυροτεχνήματα στο κατακόκκινο φόντο ενός βιντεο-έργου του ζωγράφου και γραφίστα Phil.pk. Κι απέξω η μοτοπορεία συμπαράστασης των απεργών εργαζομένων σε Wolt και Efood. Τα πανό, τα πλακάτ κι απ’ αυτά το «Δηκεοσίνη και στους 57 νεκρούς».
Μια υποδειγματική διοργάνωση, με ένα υποδειγματικό κοινό
Και βέβαια η Μαρία Καρυστιανού να σηκώνεται από εκεί που ήταν καθισμένη, ανάμεσα στους άλλους γονείς του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών 2023, για να ανεβεί στη σκηνή και, με φόντο ένα ακόμα εκπληκτικό βίντεο-εικαστικό έργο του Phil.pk (μαύρες ράγες ο σταθμός στα Τέμπη και μαύρα πουλιά να ανοίγουν τα φτερά τους), να επισημαίνει πως η μεγάλη συμμετοχή στέλνει το μήνυμα ενός ηχηρού «όχι»: «όχι, δεν ξεχνάμε, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ».
Δεκάδες τα στιγμιότυπα πάνω και κάτω από τη σκηνή σε μία από τις πιο άρτια οργανωμένες συναυλίες (βίντεο, φωτισμοί, ήχος, ασφάλεια) που θα μπορούσαν να γίνουν έχοντας να ικανοποιήσουν τόσο κόσμο. Κι αντίστοιχα εξαιρετικά πειθαρχημένος κι αυτός ο τόσος κόσμος στις ειδοποιήσεις των οργανωτών, ώστε όλα να κυλήσουν με σεβασμό στο μήνυμα της βραδιάς και στο μνημείο και τίποτε να μη δώσει τροφή για «εμπρηστικά» σχόλια τηλε-παρουσιαστών: μια υποδειγματική διοργάνωση, με ένα υποδειγματικό κοινό. Δεκάδες στιγμιότυπα θα υπήρξαν και σε σπίτια, πλατείες, γωνιές όλης της Ελλάδας, με 1,5 εκατ. χρήστες του ελεύθερου λινκ της συναυλίας (πράγμα που ισοδυναμεί το λιγότερο με 3 εκατ. θεατές).
Μια βραδιά λοιπόν που ήταν και δεν ήταν μνημόσυνο. Δεν υπήρξε στιγμή που να μη μνημονεύεται δημοσίως και μέσα μας το έγκλημα των Τεμπών και τα 57 του θύματα. Αλλά αν το μνημόσυνο εμπεριέχει την έννοια του τετελεσμένου, εδώ το αίτημα για δικαιοσύνη (ή δηκεοσίνη) παραμένει ανοιχτό, υπό εκκρεμότητα. Και σ’ αυτό το αίτημα καθρεφτίστηκαν προχθές και οι σκέψεις καθενός γονιού και οι αυτονόητες προσδοκίες καθενός ελεύθερα σκεπτόμενου, δημοκρατικού πολίτη. Καθρεφτίστηκε όμως και η «φωνή» κι άλλων θυμάτων (από τον Νίκο Σαμπάνη έως τους Παλαιστινίους) αλλά και ανθρώπων ζωντανών που παλεύουν μέχρι τέλους. Κι όπως κατέληγε το τραγούδι του Δεληβοριά: Μέχρι να ’ρθει ο πήχυς/Και το χαλινάρι/ Μέχρι να ’ρθει η Νέμεσις/Και να τους πάρει/Αν δεν βρω το τέρμα/Δεν θα ησυχάσω/Δεν θα σταματήσω/Δεν θα ξαποστάσω/Δεν θα κάνω πίσω/Και δεν θα ξεχάσω/Θα σε πάρω εγώ/Παιδάκι μου όταν φτάσω».
Αρνητικές αντιδράσεις
Το γεγονός ότι αυτήν τη συναυλία παρακολούθησε η μισή Ελλάδα, προφανώς ενόχλησε. Φάνηκε από επίσημες αντιδράσεις όπως αυτή του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη στο «OPEN» που αφού υποστήριξε πως «άπαντες θέλουμε να χυθεί άπλετο φως, να πληρώσουν αυτοί που η Δικαιοσύνη πιστεύει πως είναι ένοχοι. Ουδείς είναι αθώος εκ των προτέρων αλλά και ουδείς είναι ένοχος αν το πει κάποιος πέραν της Δικαιοσύνης. Συμμερίζομαι απόλυτα τον πόνο των γονιών», πρόσθεσε και πως «είναι αδιανόητο ο ανθρώπινος πόνος, η οργή των συγγενών να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης κάποιων και να το μεταφράζουν σε πολιτικά πυροτεχνήματα. (…) Αναφέρομαι σε αυτούς που πάνε να συμπαρασταθούν στους γονείς και προσπαθούν να περάσουν τη δική τους προπαγάνδα. Είτε ξεπλένοντας τη Χαμάς, είτε βρίζοντας τον πρωθυπουργό, είτε κάνοντας πολιτική. Αυτό είναι χυδαιότητα».
Φάνηκε κι από ανεπίσημες αντιδράσεις όπως του Στάθη Καλύβα που έσπευσε να ποστάρει τη γνώμη του για το τραγούδι του Δεληβοριά και δη το κουπλέ: «Θα το πει η σημύδα/Θα το πει κι ο κέδρος/Πως εδώ σκοτώνει/Οπου βρει το κέρδος»: «Τραγούδια», σχολίασε ο κ. Καλύβας, «που δεν είναι τραγούδια, αλλά φτηνός (και κακόγουστος) λαϊκισμός που κάνει μπαμ από απόσταση. Φταίει, λέει, το κέρδος που έγινε το ατύχημα. Οι ίδιοι που τραγουδούσαν στο Σύνταγμα για το ΟΧΙ τον Ιούλιο του 2015 σε μια νέα παράσταση που βρομάει βαριά μούχλα».
Αν κάτι βρομάει βαριά μούχλα, στην καλύτερη περίπτωση είναι η μανιασμένη απόπειρα της συντήρησης να αποσιωπά τα σημαντικά και να σιχαίνεται το λαϊκό αίσθημα προκειμένου να διατηρηθεί στη μικροεξουσία της και στα μικροπρονόμιά της. Πάντως, εν προκειμένω, όπως λέει και ο «Αη Λαός» (δανείζομαι τον τίτλο από τον ιστορικό δίσκο του Λάγιου απ’ όπου και το «Θα με δικάσει») σίγουρα βρομάει ξίδι...
Το χαφιεδότσουρμο που αποτελεί τον εθνικό κορμό
⇒ Του Δημήτρη Κανελλόπουλου
Δύο πράγματα κρατώ από την ιστορική συναυλία της Παρασκευής. Ή, μάλλον, τρία, αν υπολογίσουμε και το πανηγυρικό sold out με το κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο και τα εισιτήρια να εξαφανίζονται τρεις-τέσσερις μέρες μετά την κυκλοφορία τους.
Το πρώτο λοιπόν αφορά τη διαδικτυακή δωρεάν μετάδοση της συναυλίας σε όλη την Ελλάδα. Τα νούμερα, όπως μας τα μετέφεραν από το estage.gr που ανέλαβε το live streaming, είναι εκπληκτικά. Την πεντάωρη εκδήλωση την παρακολούθησαν εκατομμύρια θεατές. Και το εκατομμύρια δεν είναι υπερβολή αλλά πραγματικότητα.
Αύριο θα σας έχουμε πιο αναλυτικά στοιχεία, απλώς εδώ να σας πω ότι συνδέθηκαν για να παρακολουθήσουν live τη συναυλία, ολόκληρη ή μέρος της, περισσότεροι από 1,3 εκατομμύρια λογαριασμοί. Και όπως καταλαβαίνετε, 1,3 εκατ. λογαριασμοί δεν σημαίνει και αντίστοιχοι άνθρωποι, αλλά πολλοί περισσότεροι. Σε ένα σπίτι λοιπόν, ανεξαρτήτως αν έβλεπε ένα ζευγάρι ή μια οικογένεια ή μια παρέα που μαζεύτηκε, ο λογαριασμός σύνδεσης μετράται ως ένας! Εσείς πόσοι ήσασταν στο σπίτι σας και παρακολουθούσατε live τη βραδιά;
Το δεύτερο έχει να κάνει με όλους εκείνους τους ακροκεντρώους και φιλοκυβερνητικούς που ενοχλήθηκαν από το γεγονός. Πράγμα που αποδεικνύει την επιτυχία του. Οσο πιο μεγάλη η επιτυχία, τόσο πιο μεγάλη και η λύσσα τους. Και δεν είναι μόνο ο Καλύβας που λέει η Ναταλί εδώ δίπλα, είναι και άλλοι. Στα social media. Λες και η συναυλία ήταν πολιτική διαδήλωση και όχι συνάντηση μνήμης για τα 57 δολοφονημένα παιδιά.
Σε όλους αυτούς λοιπόν τους λυσσασμένους, ταιριάζει ο στίχος του Θανάση Παπακωνσταντίνου, σε ένα τραγούδι που ερμήνευσε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, «Ο μαύρος γάτος», από το 1984: «Βγήκε λοιπόν σεργιάνι το χαφιεδότσουρμο / αυτοί που αποτελούνε τον εθνικό κορμό».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας