Το «τραγούδι της λύτρωσης»

Ο Bob Marley  στο «Τραγούδι της Λύτρωσης» (Redemption Song)  ήταν αρκούντως σαφής και παρότρυνε τους ακροατές του: ‘Απελευθερώστε τον εαυτό σας από τη διανοητική σκλαβιά. Κανένας άλλος δεν μπορεί παρά μόνο εμείς οι ίδιοι  να ελευθερώσουμε το μυαλό μας’. Μόνο λίγοι σχετικά γνωρίζουν, όμως, ότι πολλά από τα λεγόμενα του Bob Marley σε λόγια και στίχους τραγουδιών (1945-1981) βρίσκονταν διάσπαρτα σε ένα απόσπασμα από μια ομιλία που έδωσε, το 1937, ο οραματιστής του κινήματος του Παναφρικανισμού, Μάρκους Γκάρβεϊ (1887-1940), η κύρια φιλοσοφική  πηγή απ’ όπου αντλούσε λόγια, ιδέες, συμβουλές και παροτρύνσεις, ο Bob Marley. 

Ο Μάρκους Γκάρβεϊ, ήταν Τζαμαϊκανός πολιτικός ηγέτης, εκδότης, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας, και ρήτορας, αλλά το σπουδαιότερο απ’ όλα, υπέρμαχος του κινήματος του Παναφρικανισμού, και ο οποίος ίδρυσε επίσης την ‘Black Star Line’, μια ναυτιλιακή εταιρεία που προωθούσε την επιστροφή της αφρικανικής διασποράς στην γη των προγόνων τους!

Το τραγούδι μιλάει για μερικές ατυχείς αλήθειες που μπορεί να περιορίσουν τα επιτεύγματα και τη σταδιοδρομία πολλών ανθρώπων, και οι οποίες αποκαλύπτουν γιατί πολλοί άνθρωποι στη Τζαμάικα, αλλά και αλλαχού,  παραμένουν διανοητικά βαθιά σκλαβωμένοι σε καταστάσεις όπως, ο  φόβος, η άγνοια, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η απαισιοδοξία. Η μεγάλη αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται περισσότερο για ψυχαγωγία απ’ ότι για πραγματική εκπαίδευση. Η αληθινή χειραφέτηση από τη διανοητική, ψυχική  και πνευματική σκλαβιά, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την απόκτηση νέων γνώσεων, ιδεών  και παραδειγμάτων άλλων αξιόλογων ανθρώπων. Αν και η μάθηση μέσω της ψυχαγωγίας είναι εξίσου σημαντική, εν τούτοις είναι ταυτόχρονα και  πολύ περιορισμένη.

Κανένα άτομο ή  κοινωνία δεν μπορεί να ζήσει την αληθινή πνευματική ελευθερία, η οποία εξαρτάται από κάποιες φιλτραρισμένες ερμηνείες σημαντικών γεγονότων και ιδεών άλλων ανθρώπων. Η πορεία προς την ψυχική ελευθερία βρίσκεται μέσα στη συνειδητή αναβάθμιση του μυαλού μας, υποστήριζε ο Μάρκους Γκάρβεϊ.  Κάθε σημαντική ανακάλυψη στην ιστορία ετούτου του κόσμου, ξεκίνησε με μια σημαντική ανακάλυψη στον τρόπο σκέψης. Η πορεία προς τη χειραφέτηση διέρχεται μέσω της συστηματικής ανάπτυξης του μυαλού μας, κι ένα καλό πρώτο βήμα είναι να εκτρέψει κάποιος μέρος του χρόνου και των χρημάτων που χρησιμοποιεί για   ψυχαγωγία, στην αυτοεκπαίδευση, διαβάζοντας τα κατάλληλα βιβλία σε συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.  Εδώ  ο Μάρκους Γκάρβεϊ, έρχεται συνήγορος του Φράνσις Μπέικον, ο οποίος επίσης υποστήριζε μάλλον τα αυτονόητα, ‘... μη διαβάζετε για να  διαφωνείτε και να αντικρούετε. Ούτε για να πιστεύετε και να αποδέχεστε τυφλά, ούτε  για να βρίσκετε υλικό για ομιλίες και συζητήσεις, αλλά για να μαθαίνετε, να σκέπτεσθε και να κρίνετε...’. Απλές διαχρονικές αλήθειες και χιλιοειπωμένες. Κάποιες φράσεις του Μάρκους Γκάρβεϊ, που ενέπνευσαν τον Bob Marley στο δικό του ‘τραγούδι λύτρωσης’, είναι χαρακτηριστικές και παρατίθενται παρακάτω:  

‘... Θα απελευθερωθούμε από τη διανοητική σκλαβιά... ενώ άλλοι μπορούν να απελευθερώσουν το σώμα, κανένας δεν μπορεί να μας απελευθερώσει το μυαλό, παρά μόνο εμείς  οι ίδιοι. Το μυαλό είναι ο μόνος κυρίαρχος κυβερνήτης σας. Ο άνθρωπος που δεν είναι σε θέση να αναπτύξει και να χρησιμοποιήσει το μυαλό του, είναι βέβαιο ότι θα παραμένει δούλος του άλλου ανθρώπου που χρησιμοποιεί το μυαλό του... χρησιμοποίησε τη νοημοσύνη σου για να επεξεργαστείς τα αληθινά   πράγματα της ζωής. Ο χρόνος που σπαταλάτε στην ελαφρότητα, σε μη ουσιώδη, αν τον χρησιμοποιήσετε σωστά, θα είναι σε θέση να εγγυηθεί για την υστεροφημία σας, μια κατάσταση καλύτερη από εκείνη που κληρονομήσατε από τους προγόνους σας...’!

Το ‘τραγούδι της λύτρωσης’ του Bob Marley, περιλαμβάνει στην αρχή ρινίσματα της ιστορίας των προγόνων του, τον βίαιο ξεσηκωμό από τα πάτρια εδάφη και τη μεταφορά στις απέναντι, αλλά μακρινές, ακτές της άλλης ηπείρου, και αφήνει τους αναγνώστες και ακροατές να ορμήσουν μπροστά στη ζωή τους  με καινούργιες ιδέες, αλλά το σπουδαιότερο με απελευθερωμένο μυαλό από οπισθοδρομικές και καταστροφικές, σε τελική ανάλυση, καταστάσεις που εμποδίζουν την πραγματική αναγέννηση του ατόμου. Σ’ αυτές θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και κατατάξουμε κάποιες δύσκολες προσωπικές στιγμές του ερμηνευτή, κι ακόμα τις γενικότερες οικονομικές, κοινωνικές και φυλετικές. Η τελευταία ερμηνεία του τραγουδιού, η οποία και ηχογραφήθηκε ήταν στη συναυλία που έδωσε στις 23 Σεπτεμβρίου του 1980, στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνιας. Ήταν γεμάτος απομακρυσμένες μεταστάσεις από το κακόηθες μελάνωμα που διαγνώστηκε το 1977, στο πόδι του. Μια κατάσταση που τον οδήγησε στο θάνατο λόγω των πνευμονικών και ηπατικών μεταστάσεων, το 1981. Είχε αρνηθεί αρχικά τον ακρωτηριασμό του σκέλους του, λόγω των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, σύμφωνα με τις οποίες το σώμα του έπρεπε να είναι ‘ολόκληρο’. Ίσως είχε δίκιο! Άλλωστε σήμερα ξέρουμε καλά ότι εκείνος ο ακρωτηριασμός, ακόμα και εάν γινόταν, δεν θα πρόσφερε και κάτι ουσιαστικό  στην ποιότητα ζωής ή τουλάχιστον στο προσδόκιμο επιβίωσης του μεγάλου ερμηνευτή της ρέγκε.  

‘Τραγούδι λύτρωσης’ του  Bob Marley

Παλιοί πειρατές, ναι, με ληστεύουν/Με πούλησαν στα καράβια των εμπόρων/Λεπτά απ’ τη στιγμή που με πήραν/ Απ’ την απύθμενη άβυσσο/Αλλά  το χέρι μου δυνάμωσε/Απ’ το χέρι του Παντοκράτορα/Προχωράμε  σε αυτή τη γενιά/Θριαμβευτικά.

Δεν θα  βοηθήσεις να τραγουδήσουμε/Αυτά τα τραγούδια της ελευθερίας;/Γιατί το μόνο που είχα πάντα  είναι/ Τραγούδια λύτρωσης/ Τραγούδια λύτρωσης.

Απελευθερώστε τον εαυτό σας από τη διανοητική σκλαβιά/Κανένας άλλος δεν μπορεί παρά μόνο εμείς οι ίδιοι  να ελευθερώσουμε το μυαλό μας/Μη φοβάστε την ατομική ενέργεια/Γιατί κανένας απ’ αυτούς δεν μπορεί να σταματήσει το χρόνο/Πόσο καιρό ακόμα θα σκοτώνουν τους προφήτες μας/Κι εμείς θα στεκόμαστε και θα κοιτάζουμε;/Μερικοί λένε ότι είναι απλώς ένα μέρος του/Έχουμε αναλάβει να εκπληρώσουμε την προφητεία. 

Δεν θα  βοηθήσεις να τραγουδήσουμε/Αυτά τα τραγούδια της ελευθερίας;/Γιατί το μόνο που είχα πάντα  είναι/ Τραγούδια λύτρωσης/ Γιατί το μόνο που είχα πάντα είναι/Τραγούδια λύτρωσης/Αυτά τα τραγούδια της ελευθερίας/ Τραγούδια της ελευθερίας.