Mε καλούν δυο-τρεις φίλοι από το Κιάτο, μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών ο Λύσιππος» να μιλήσω στον εξαιρετικά όμορφο χώρο τού Βario Nouevo, στο Κιάτο, για το αν μπορεί να «συνομιλήσει» ο Παπαδιαμάντης με τη σημερινή νεολαία. Εξοχα προκλητικό το θέμα, δεν μπορούσα να αρνηθώ, εξέφρασα όμως τις επιφυλάξεις μου. Γιορτές, Κυριακή βράδυ, ποιος ενδιαφέρεται για έναν συγγραφέα που γράφει σε μια «ακατανόητη» καθαρεύουσα;
Να, όμως. Ο κόσμος ήταν εκεί. Ακουσαν με προσοχή ό,τι μπόρεσα να πω για τον μεγάλο Σκιαθίτη συγγραφέα, για το ύφος του και τη γλώσσα του, για το γενέθλιο ήθος του, για το θάλπος της κοινότητας. Για την ασυνείδητη ίσως γι’ αυτόν, αλλά σαφή πολιτική πρόταση της αυτάρκειας και της αξιοπρέπειας, πρόδρομος των αποαναπτυξιακών και αντιωφελιμιστικών κινημάτων του τέλους του εικοστού και αρχών του εικοστού πρώτου αιώνα.
Βροχή οι ερωτήσεις. Μπορεί να μεταφραστεί ή να αποδοθεί στα νέα ελληνικά ο Παπαδιαμάντης; Οχι. Είναι ισοϋψής του Σολωμού και του Καβάφη; Είναι. Συμμετέχει στη διαμόρφωση και την παγίωση μιας εθνικής γλώσσας; Ναι. Συντελεί στην εθνική αυτογνωσία; Βεβαίως. Καταθέτει νόημα και ουσία στην ελληνική Παιδεία; Αλίμονο. Γιατί λοιπόν δεν τον γνωρίζουμε οι περισσότεροι Ελληνες; Αλλά είναι μάλλον άστοχη η ερώτηση. Παραμένει αξιοσημείωτο ότι οι λογοτέχνες διαμορφώνουν την εθνική γλώσσα (Τόινμπι) και όχι οι φιλόλογοι ή οι ακαδημαϊκοί της χώρας. Επίσης: το «υλικό» του Παπαδιαμάντη (μέθυσοι, πόρνες, λογής περιθωριακοί) αναδεικνύει τη βαθύτητα της κοινωνίας, όχι μόνο της ελληνικής. Οινοβαρής και δειλός, έξοχος όμως και λεπταίσθητος παρατηρητής των μικροσυγκρούσεων της καθημερινότητας, ανατόμος της ψυχής· ψυχολόγος. Υπερασπιστής ενός ελληνικού τρόπου ζωής, γνωστού σε πολλούς αλλά και λοιδορημένου από πολλούς, αφού ο τρόπος αυτός υπακούει στην ελληνικότητα (τρέχα γύρευε...).
Σ΄ έναν κόσμο που αποδειγμένα μισεί και εχθρεύεται την ανάγνωση φαντάζει αδιανόητο να ακούγεται και να προσλαμβάνεται με ευχαρίστηση ο παπαδιαμαντικός λόγος. Και όμως συμβαίνει - κάπου αλλού και όχι στην επικυριαρχία της τεχνολογίας πρέπει να αναζητηθούν οι λόγοι που ο κόσμος έχει στρέψει τα νώτα του στην ανάγνωση. Ανάγνωση: ένα από τα πιο όμορφα «ταξίδια» του ανθρώπινου πνεύματος.
Γδάρθηκε η ψυχή μας εκείνο το βράδυ, με αγάπη όμως και τρυφερότητα. Πολλοί ήθελαν να μιλήσουν αλλά -έμαθα εκ των υστέρων- δεν τολμούσαν να εκτεθούν. Δεν πειράζει. Την επόμενη φορά. Ο καιρός είναι μαζί τους.
Κάπως έτσι ξεκαρφώνεται ο πόνος από την πραγματικότητα και πάει στον αγύριστο. Στη θέση του μπαίνει η χαρά και η ευθυμία. Εντάξει, επιστρέφει ο πόνος, αλλά, πια, δεν είναι μόνος του. Κι έτσι είναι καλύτερη η ζωή, το νόημά της, η βιοσοφία της, η κοινωνία της. Η γλώσσα και το ύφος του ανθρώπου πάνε χέρι χέρι με την κοινωνία, μάλλον.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας