Ταξίδι στην ιδιωτική τηλεόραση

Ο νόμος για τις τηλεοπτικές άδειες και κυρίως ο κατ’ εφαρμογήν του διαγωνισμός που έγινε αποτελούν ίσως από τις λίγες μεγαλύτερες τομές-μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στη χώρα, τουλάχιστον στα 27 χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Εξηγείται σαφώς ο πόλεμος και οι σφοδρές αντιδράσεις στην κυβέρνηση από τα κατεστημένα κανάλια και από τους πολιτικούς αντιπάλους της, μηδενός εξαιρουμένου.

Οι εξελίξεις αποτελούν επιτυχία αδιαμφισβήτητη για την κυβέρνηση που τόλμησε και προχώρησε. Ενδεχομένως στην πορεία να φανούν ελλείψεις και τρωτά του νόμου, όπως άλλωστε συμβαίνει σε πολλούς νόμους, και να διορθωθούν.

Αλλωστε ο πόλεμος στην κυβέρνηση εξηγείται και από τις αποκαλύψεις στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τις σχέσεις εκδοτών-καναλαρχών, πολιτικής εξουσίας (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ), τραπεζών.

Ο διαγωνισμός για τις άδειες και ο πόλεμος σημαδεύτηκαν από μία λέξη που έμεινε πλέον στην Ιστορία. Είναι η «Μακρόνησος», με την οποία παρομοίασε τη διαδικασία ρεπόρτερ του «ΣΚΑΪ».

Δεν είναι μόνο η ταύτιση ορισμένων εργαζομένων με τα αφεντικά και τα συμφέροντά τους, δεν είναι η προχειρότητα, η ημιμάθεια, το πόσο ανιστόρητοι είναι και τα κάνουν όλα για εντυπωσιασμό, είναι ότι αποδεικνύεται η ανοησία... Και ουδείς -τόσο από το κανάλι όσο κι από τα άλλα και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, όλα- αποδοκίμασε έστω.

Η ιδιωτική τηλεόραση άρχισε το 1989. Η πορεία της, η ιστορία, είναι αποκαλυπτική του ενδιαφέροντος εκδοτών, επιχειρηματιών, εφοπλιστών κ.λπ., των συμμαχιών που συνέπηξαν κατά καιρούς, του πολέμου μεταξύ τους, των αγοραπωλησιών που έγιναν, της λυκοφιλίας κ.ο.κ.

Πριν από την ιδιωτική τηλεόραση έγιναν οι ιδιωτικοί ραδιοσταθμοί, με πρώτο τον δημοτικό 9,84 στην Αθήνα επί δημαρχίας Μιλτ. Εβερτ και πρώτη μετάδοση στις 31/5/87. Δεν είχαν άδεια οι ραδιοσταθμοί αυτοί και ονομάστηκε «ελεύθερη ραδιοφωνία» (δηλαδή η δημόσια ραδιοφωνία ήταν φυλακισμένη;).

Το 1989 επί κυβερνήσεως Τζανή Τζαννετάκη (Ν.Δ., Ενιαίος Συνασπισμός) ψηφίστηκε στη Βουλή η ιδιωτική ραδιοφωνία και τηλεόραση, που έδινε προτίμηση, προτεραιότητα για τις άδειες στους εκδότες των εφημερίδων.

Υπέρ ψήφισαν Ν.Δ., ΣΥΝ (ΚΚΕ, ΕΑΡ κ.λπ.) και ΠΑΣΟΚ, ενώ καταψήφισε ένας, ο Κ. Στεφανόπουλος (ΔΗΑΝΑ), αργότερα Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Με τη ρύθμιση συμφώνησε και η ΕΣΗΕΑ, χωρίς έκτοτε να εξηγήσει κάτι ή να αλλάξει στάση.

Πρώτα έγινε το Mega, από τους εκδότες Χρ. Λαμπράκη, Χρ. Τεγόπουλο, Αρ. Αλαφούζο, οικογένεια Βαρδινογιάννη, Γ. Μπόμπολα και εξέπεμψε στις 20/11/1989. Αδεια τότε πήρε και η «Νέα Τηλεόραση» με τους εκδότες Βουδούρη (“Ελ. Τύπος”), Π. Καραγιάννη (“Απογευματινή”), Χρ. Καλογρίτσα (“Πρώτη”), Χρ. Σιαμαντά.

Στις 31/12/1989 εξέπεμψε ο Antenna του Μίνου Κυριακού ενώ τότε εξέπεμψε και το Κανάλι 29 των αδελφών Κουρή (“Αυριανή”).

Το 1993 αρχίζει το Star της οικογένειας Βαρδινογιάννη, από την πώληση του Καναλιού 29 με ενδιάμεσο τον Νίκο Μαστοράκη.

Οι αδελφοί Κουρή πιάνουν εν τω μεταξύ κι άλλες τηλεοπτικές συχνότητες με το Κανάλι 5 και μετά το Alter και το Kontra.

Ο ΣΚΑΪ ξεκίνησε το 1993, με ιδιοκτήτη τον Αρ. Αλαφούζο. Το 1998 πουλήθηκε και έγινε Alpha και επανεμφανίζεται τον Απρίλιο του 2006.

Ο Alpha εκπέμπει από το 1999. Το 2008 πωλείται στον γερμανικό όμιλο RTL (μαζί με το ραδιόφωνο Alpha 98,9) και το 2012 το RTL τα πουλάει στον Δημήτρη Κοντομηνά.

Ο Antenna του Κυριακού ξεκίνησε ως ραδιοσταθμός και στη συνέχεια ο ίδιος ιδιοκτήτης, Μίνως Κυριακού, πήρε και το Μακεδονία TV, που εκπέμπει από το 1991.

Το 1990 άρχισε να εκπέμπει το New Channel, που ιδρύθηκε από τον Σωτήρη Κούβελα, δήμαρχο Θεσσαλονίκης 1987-1989, και περνώντας σ’ άλλη εταιρεία μετονομάζεται το 1999 σε New Tempo και το 2000 Tempo, ενώ κλείνει το 2001.

Την ίδια χρονιά, το 1990, ο Βασ. Λεβέντης, της Ενωσης Κεντρώων, ίδρυσε το Κανάλι 67. Το 2000 πουλήθηκε στον εκδότη Γ. Κουρή, που το μετονόμασε σε Extra Channel και μετά Extra Channel 3. Ο ίδιος ο κ. Λεβέντης διατήρησε στο ίδιο κανάλι τηλεοπτική εκπομπή.

Στην πορεία του χρόνου έγιναν και άλλα κανάλια, το Τηλεάστυ του Γ. Καρατζαφέρη που μετά έγινε ART, το Τηλετώρα του Γρηγόρη Μιχαλόπουλου, που το 2000 άλλαξε ιδιοκτησία και μετονομάστηκε διαδοχικά σε POLIS, Cosmopolis, Channel, TVC, ενώ εμφανίζεται ως ιδιοκτήτης και ο Δ. Κοντομηνάς.

Ξεχωρίζει η περίπτωση του 902, ιδιοκτησίας του ΚΚΕ, που εξέπεμψε πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1990. Ηταν ο μοναδικός σταθμός που δόθηκε σε πολιτικό κόμμα.

Το 2013 πουλήθηκε και μεταβιβάστηκε σε κυπριακή οφσόρ εταιρεία χωρίς να ανακοινώσει το ΚΚΕ τον νέο ιδιοκτήτη. Προέκυψε το κανάλι Ε (Epsilon, με τον κ. Βρυώνη).

Ερωτήματα προκύπτουν για το πώς πουλούσανε κανάλια, τηλεοπτικές συχνότητες οι κατέχοντες (με προσωρινή άδεια;) τη συχνότητα. Δεν ήταν ιδιοκτησία τους. Και πώς έπαιρναν νέες συχνότητες.

Επίσης, πώς ενώ δεν μπορούσαν να συμμετέχουν σε δεύτερο κανάλι ορισμένοι εμφανίζονται ιδιοκτήτες σε δύο κανάλια.

Το τοπίο των τηλεοπτικών καναλιών είναι ακόμα θολό. Ο νέος νόμος και ο διαγωνισμός άνοιξαν δρόμους, μεγάλους δρόμους. Εχει ακόμα όμως πολύ δρόμο.

Μην ξεχνούμε πως η πορεία της ιδιωτικής τηλεόρασης έχει σχέση και με τη συνεχή απαξίωση της ΕΡΤ από τους κυβερνώντες όλα αυτά τα χρόνια.

Επίσης αξίζει να θυμόμαστε ότι οι αλλεπάλληλες προσωρινές παρατάσεις νομιμότητας των καναλιών έχουν χαρακτηριστεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας παράνομες και αντισυνταγματικές.