Δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή σε μια αποστροφή προεκλογικής ομιλίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, την περασμένη Τετάρτη, στην Κέρκυρα, όταν έκανε χρήση μιας φράσης του ξεχωριστού Κεφαλονίτη σατιρικού συγγραφέα.
«Οπως έγραψε και ο Ανδρέας Λασκαράτος στα “Μυστήρια της Κεφαλονιάς”», είπε ο κ. Μητσοτάκης, «είναι ευκολότερο να καταφρονεί κανείς τα κακά, παρά να τα γιατρεύει». Με τη φράση αυτή υποτίθεται ότι εξηγούσε στους Κερκυραίους ότι δεν θα καταγγέλλει μόνο τα λάθη και τα άσκημα αλλά και θα τα γιατρεύει.
Αφήνω ασχολίαστη την ατυχή προσπάθειά του να κολακέψει το κοινό του νησιού, νομίζοντας ότι Κεφαλονίτες και Κερκυραίοι είναι το ίδιο πράγμα. Το ενδιαφέρον στην επιλογή της φράσης αυτής είναι βέβαια ότι προέρχεται από το βιβλίο που στοίχισε στον Λασκαράτο τον αφορισμό του!
Αμέσως μόλις εκδόθηκαν τα «Μυστήρια της Κεφαλονιάς» το 1856, ο τοπικός Μητροπολίτης Σπυρίδωνας Κοντομίχαλος τον αφόρισε (2.3.1856) και τον υποχρέωσε να καταφύγει στη Ζάκυνθο, όπου όμως αφορίστηκε και πάλι από τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Νικόλαο Κοκκίνη (16.3.1856). Η λύση για τον Λασκαράτο ήταν να πάει στο Λονδίνο.
Ο αφορισμός του Λασκαράτου άρθηκε έναν χρόνο πριν από τον θάνατό του (1899), αλλά χωρίς να το επιδιώξει ο ίδιος και ενώ μέχρι τέλους αρνήθηκε να προβεί στην παραμικρή αναίρεση των γραφτών του.
| ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI
Ποιος ήταν ο λόγος του αφορισμού; Μα το ένα τρίτο του επίμαχου βιβλίου είναι αφιερωμένο στη διεκτραγώδηση των δεινών που προκαλούσε στον λαό η Εκκλησία και οι παπάδες. «Εχουμε», γράφει ο Λασκαράτος, «στον κόλπο της κοινωνίας μας κάτι ανθρώπους ντυμένους μακριά και πλατιά φορέματα μαύρα, με μία μεγάλη γενειάδα τράγου, με μαλλιά στο κεφάλι άκοπα σαν τες γυναίκες, και σκεπασμένα μ’ έν’ αγγειό κουτσοχέρουλο. Τούτοι αρνήθηκαν τον κόσμο, δηλαδή αρνηθήκανε τα κοινωνικά βάρη, και εξακολουθούνε όμως να ζούνε μέσα στην κοινωνία άδοντες, οκνόντες, και μασόντες και πίνοντες».
Και λίγο παρακάτω περιγράφει τον «χριστιανό του διαόλου», ο οποίος «εκτελεί με όλο το σέβας όλες τες τελετές και όλα τα θρησκευτικά έθιμα του τόπου του», αλλά «αδικάει από την μιαν άκρη του χρόνου έως την άλλη».
Ειδικά για το Πάσχα που είχε μόλις περάσει, όταν μας τον θύμισε ο κ. Μητσοτάκης, ο Λασκαράτος γράφει ότι «η χαρά [του χριστιανού] δεν είναι χριστιανική, επειδή η καρδιά του είναι κούφια από το ευαγγελικό αίσθημα της αγάπης· η χαρά του είναι χαρά άγρια, και βαμμένη από το μίσος οπού τόνε τυφλώνει εναντίον εις εκείνους οπού δεν έχουνε τη θρησκεία του. Τούτην την εβδομάδα οι Εβραίοι πρέπει να κλεισθούνε, γιατί ο χριστιανός επαραλόησε, και πουλιό δεν γνωρίζει όριο.... δεν είναι πουλιό άνθρωπος, είναι θηρίο, είναι χτήνος, θρησκευτικό χτήνος…».
Συμμερίζεται άραγε αυτή την τοποθέτηση ο κ. Μητσοτάκης; Μην τρομάζετε. Δεν έγινε ξαφνικά «αντίχριστος» ο πρόεδρος της Ν.Δ. Υπάρχει άλλος λόγος που θαυμάζει τον Κεφαλονίτη συγγραφέα και τσιτάρει το αφορισμένο βιβλίο του. Ο Λασκαράτος στο ίδιο κείμενο αναπτύσσει ένα εξαιρετικά αντιδραστικό πολιτικό πρόγραμμα.
Οχι μόνο εξυμνεί την «Προστασία», δηλαδή την αγγλική κατοχή και καταγγέλλει τον αγώνα της ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα, αλλά διεκτραγωδεί τα βάσανα που προκάλεσε στον τόπο του η ελευθερία του Τύπου και η ελευθερία της ψήφου.
Ζητά, μάλιστα, από τους Αγγλους να πάρουν πίσω τις δύο αυτές ελευθερίες: «Υποθέτοντας πως η Προστασία δεν επιθυμά και δεν ερεθίζει τες ακαταστασίες εις τον τόπο μας, τα θεραπευτικά μέσα είναι στο χέρι της και είναι εύκολα […] Ας πάψη την ελευθεροτυπία, η οποία έως τώρα δεν εστάθηκε παρά όργανο του ψεύδους και της απάτης. Ας ασηκόσει την ελευθεροψηφία, η οποία δεν αρμόζει εις λαόν όστις δεν γνωρίζει την θέσιν του».
Και παρακάτω: «Ποία, τω όντι, εσταθήκανε τα αποτελέσματα της ελευθεροτυπίας; και ποία εκείνα της ελευθεροψηφίας; Τούτην την στιγμήν τα έχουμε απουκάτου στα μάτια μας, και μπορούμε να τα σπουδάξωμε. Ανθρωποι φιλόδοξοι, και πολιτικοί κερδοσκόποι, μόλις η ελευθεροτυπία εδόθηκε, αρπάξανε την παραχώρηση τούτη, και την εμεταχειρισθήκανε δια να κερδίσουνε τον λαόν, και να τον κάμουνε όργανο δια τες επιθυμίες τους. Χαρτιά τυπωμένα, τα οποία αυτοί ονομάζουν εφημερίδες, βγένουν από τα πιεστήρια τους γιομάτα φαρμάκι, και πάνε να σπλονίζουνε τες ψυχές, για να βγαίνη έπειτα η συντροφιά να μαζώνη ψήφους!»
Περιττό να προσθέσω ότι είναι δύσκολο να μην ταυτίστηκε ο κ. Μητσοτάκης με την περιγραφή που κάνει ο Λασκαράτος στους άντρες της ανώτερης τάξης του νησιού: «Ο άντρας, όταν έφθασε 18-20 χρονώνε και τα καντούνια του τόπου δεν τον εχωρούσανε πουλιό άλλο, ο πατέρας του τον έστειλε να γένη δοττόρος! Εδώθεν αρχίζει η αιτία της υπεροχής του αντρός. Εις την Ιταλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, είδε άλλους ανθρώπους, άλλους κόσμους, άλλα έθιμα. Για τρεις τέσσερους χρόνους εσυνήθισε κιόλας την καλοζωία που παραχωράει η εξευγένιση και ο μεγάλος κόσμος. […] Πώς ημπορεί πουλιό να ευχαριστηθή μέσα στο σπήτι του; […] Η έλλειψη δούλων, οι οποίοι να γνωρίζουν τα χρέη τους. Ολα τούτα τόνε σπρώχνουνε όξου από το σπήτι του, και του το καταστένουν ωθιστικό! Ετσι, ο δύστυχος ο δοττόρος εγνώρισε το καλύτερο, και δε μπορεί να υποφέρη το χειρότερο!».
Και το αποτέλεσμα: «Οι δοττόροι επιστρέφοντες εις τον τόπον τους σχηματίζουνε μίαν μικράν κοινωνίαν άριστων, η οποία επηρεάζει τα πνεύματα, χρωματίζει τες κοινωνικές σχέσεις, και τροπολογεί ανεπαισθήτως το γενικό χαρακτήρα της κοινωνίας».
Μόνο για επιτελικό κράτος δεν πρόλαβε να γράψει ο Λασκαράτος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας