H «δημοκρατία» στο απόσπασμα

Πολλά έχουν δει τα μάτια μου, είκοσι πέντε χρόνια διεθνατζής, μα τα όσα γίνονται εδώ και μία εβδομάδα στην Τουρκία μού φέρνουν τρόμο: η πιο ωμή κατάλυση της δημοκρατίας, από μια ήδη αυταρχική και μισαλλόδοξη κυβέρνηση, μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου, και στο όνομα της... διάσωσης της «συνταγματικής νομιμότητας»!

Κι όλα αυτά ύστερα από ένα βιαστικό, κακοσχεδιασμένο και εκ προοιμίου αποτυχημένο πραξικόπημα-οπερέτα, το οποίο ο Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (χα!) εμφανέστατα περίμεναν και απλά το άφησαν να εξελιχθεί για να αποκτήσουν τη δικαιολογία που χρειάζονταν ώστε να προχωρήσουν στο τελικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τον πραγματικό τους αντίπαλο -τη βαριά κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ, δηλαδή με τις κοσμικές, δυτικότροπες, μετα-οθωμανικές δομές του σύγχρονου τουρκικού κράτους.

Που κι αυτές, βέβαια, δύσκολα τις λες δημοκρατικές, σε σύγκριση τουλάχιστον με τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα αστικής, κοινοβουλευτικής δημοκρατίας -αλλά σε κάθε περίπτωση αποτελούν έναν φάρο διαφωτισμού, αν αντιπαρατεθούν με τον σκοταδιστικό μεσαίωνα του «Σουλτανάτου», που φαίνεται αποφασισμένος να επαναφέρει πάση θυσία στην Τουρκία του 2016 ο δαιμόνιος Ταγίπ Ερντογάν. Εστω κι αν τελικά πέσει ο ίδιος στον λάκκο που σκάβει.

Ας μη γελιόμαστε: με τον Κεμάλ και την ασήκωτη σκιά του αναμετριέται εδώ και χρόνια ο Ερντογάν -και το ερασιτεχνικό πραξικόπημα, το τόσο ξένο σε μια χώρα με μακρά παράδοση αποτελεσματικότητας στο συγκεκριμένο «σπορ», όπως η Τουρκία, του δίνει την «ασημένια σφαίρα» που τόσα χρόνια αναζητούσε.

Οσο περισσότερα μαθαίνουμε για τα γεγονότα της προπερασμένης Παρασκευής, τόσο πιο ξεκάθαρο γίνεται το γιατί ο Ερντογάν χαρακτήρισε από το πρώτο κιόλας βράδυ την απόπειρα πραξικοπήματος «ευλογία του Αλλάχ», παρά το ότι σκοτώθηκαν τουλάχιστον 300 άνθρωποι, ενώ και ο ίδιος υποτίθεται πως γλίτωσε από του Χάρου τα δόντια.

Οχι, δεν υποστηρίζω πως το έστησε μόνος του, όπως λένε οι συνωμοσιολόγοι: αυτό που πιστεύω είναι ότι το προλείανε, χρόνια τώρα, με τις αδιάκοπες διώξεις κεμαλικών και γκιουλενικών, με την αλλοπρόσαλλη εξωτερική πολιτική, που αλλιώς κοιμάται κι αλλιώς ξημερώνει, και βέβαια με τη ροπή προς τον αυταρχισμό και το θρησκευτικό κράτος.

Οι αξιωματικοί που εξεγέρθηκαν, και τώρα απειλούνται με κρεμάλες, το έκαναν γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή -η κίνησή τους ήτανε «φορσέ», από τη στιγμή που γνώριζαν ότι στις επικείμενες κρίσεις του Αυγούστου ο «σουλτάνος» θα τους ξήλωνε όλους, ξεκινώντας μάλιστα από τους «ήρωες» του συνεχιζόμενου πολέμου με τους Κούρδους στη ΝΑ Τουρκία.

Ακόμη, όλα δείχνουν πως η κυβέρνηση του ΑΚΡ γνώριζε ήδη από το απόγευμα, χάρη στις μυστικές υπηρεσίες της, δηλαδή τη ΜΙΤ, πως θα ξεσπούσε κίνημα, πολλές ώρες πριν από την προγραμματισμένη εκδήλωσή του στις 3 τη νύχτα, αλλά δεν έκανε τίποτε για να το εμποδίσει προτού βγουν τα τανκς από τους στρατώνες τους.

Ετσι, όταν μερικές ώρες αργότερα, χάρη στα παιδαριώδη οργανωτικά λάθη των πραξικοπηματιών, που μάταια προσπάθησαν να επισπεύσουν κατά έξι ώρες το χρονοδιάγραμμά τους -αλλά και τη μεγάλη κινητοποίηση των πιστών στον Ερντογάν αστυνομικών και πολιτών, στην οποία συνέβαλε φυσικά και το ισλαμικό ιερατείο, που καλούσε συνεχώς από τους μιναρέδες τον κόσμο να βγει στους δρόμους στο όνομα του Αλλάχ- το κίνημα απέτυχε, ο Ερντογάν ήταν ήδη πανέτοιμος να εξαπολύσει προτού καλά καλά ξημερώσει το Σάββατο ένα χωρίς προηγούμενο πογκρόμ, όχι μόνο στον στρατό αλλά σε ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό, με βάση μακροσκελείς λίστες προγραφών, οι οποίες βέβαια δεν συμπεριλαμβάνουν μόνο τους δήθεν «γκιουλενικούς», αλλά όλες τις αντίθετες φωνές, όλους όσοι αντιτίθενται στη σχεδιαζόμενη παντοκρατορία του ισλαμιστή ηγέτη.

Οπως έγραψε με οξύνοια στο κύριο άρθρο της την περασμένη Κυριακή η γερμανική Welt, «επρόκειτο για μια εξέγερση κατά του δημοκρατικά μεν εκλεγμένου αλλά ολοένα και πιο δικτατορικά συμπεριφερόμενου προέδρου. Για μια απόπειρα πραξικοπήματος, της οποίας φαίνεται πως η αποτυχία ήταν εξαρχής σχεδιασμένη.

Ηταν το πραξικόπημα κατασκευασμένο; Το παράδοξο της νυχτερινής στάσης του Ερντογάν ήταν ότι, σαν ένας ήρεμος αυτοκράτορας, κήρυξε τον πόλεμο στους αντιπάλους του, με ύφος προεκλογικό, σαν να περίμενε απλώς την κατάλληλη στιγμή... Το πραξικόπημα μας επιτρέπει να εκκαθαρίσουμε τον στρατό, είπε ο Ερντογάν.

Το πώς θα πραγματοποιηθεί η μεγάλη εκκαθάριση μπορεί κανείς να το υποθέσει. Ο τρόπος έχει δοκιμαστεί ήδη με διάφορες αντιπολιτευόμενες ομάδες στην Τουρκία. Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο ΝΑΤΟϊκός εταίρος, ο οποίος έχει αναγορευτεί από την καγκελάριο ο κεντρικός φύλακας των συνόρων της Ευρώπης, θα μπορούσε να μεταλλαχτεί από λύση σε πρόβλημα. (...) Αυτό θα σήμαινε ότι η Τουρκία θα διολισθήσει ακόμα περισσότερο από την Ευρώπη προς την κατεύθυνση της Μέσης Ανατολής».

«Εχει σημασία το γεγονός ότι ο Ερντογάν χαρακτηρίζει το στρατιωτικό πραξικόπημα “δώρο του Αλλάχ”», έγραφε τη Δευτέρα μια άλλη γερμανική εφημερίδα, η Frankfurter Rundschau, «διότι του δίνει τη δυνατότητα να κάνει εκκαθαρίσεις των αντιπάλων του και να απαλλαγεί από τους δυσάρεστους επικριτές, ώστε να επιτύχει τον στόχο του να πλησιάσει τη δικτατορία. Πρόκειται και για ένα χτύπημα κατά της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης.

»Πρέπει να πει κανείς τα πράγματα με το όνομά τους: Αυτό που σκηνοθέτησε ο Ερντογάν είναι επίσης ένα πραξικόπημα, ένα πολιτικό πραξικόπημα του προέδρου. Το αφεντικό του Βοσπόρου δεν το απασχολεί να λάβει μέτρα για κοινωνική συμφιλίωση. Οι νέοι πραξικοπηματίες είναι μόνον ένα σύμπτωμα της συνεχιζόμενης πολιτικής και της κοινωνικής πόλωσης στην Τουρκία και της αδυναμίας των θεσμών της».

Ολα αυτά είναι αλήθεια, και τώρα ο Ερντογαν μοιάζει να μην έχει αντίπαλο στο εσωτερικό, εκτός βέβαια από τη βαριά σκιά που προαναφέραμε, και βέβαια τον ίδιο τον υπερφίαλο εαυτό του, την έλλειψη μέτρου που τον χαρακτηρίζει στο αδιάλειπτο κυνήγι της απόλυτης εξουσίας.

Ομως η τουρκική δημοκρατία δεν είναι η μόνη που κινδυνεύει: στο τουρκικό δράμα εμπλέκονται δυστυχώς πολλές δυνάμεις που αυτοχαρακτηρίζονται, όλες ανεξαιρέτως, «δημοκρατικές», αλλά μόνον ως τέτοιες δεν συμπεριφέρονται.

Μήπως η Ευρώπη, που κάνει τώρα κατόπιν εορτής τον τιμητή, δεν αναγόρευσε πριν από λίγους μήνες τον Ερντογάν κορυφαίο εταίρο και παράγοντα σταθερότητας, προκειμένου αυτός να κλείσει την κάνουλα των προσφυγικών ροών; Και δεν τον τάιζε με χρήματα και μπίζνες, την ώρα που εκείνος έκλεινε εφημερίδες και κανάλια, έστελνε τον στρατό μέσα στις κουρδικές πόλεις του νότου και φυσικά συνέχιζε το διπλό παιχνίδι με τους φανατικούς του «Χαλιφάτου», που χωρίς την τουρκική στήριξη και τα α λα καρτ πορώδη σύνορα δεν θα μπορούσαν ούτε για ένα μήνα να σταθούν;

Αμ η άλλη κορωνίδα της δημοκρατίας, η Αμερική; Ποιος αμφιβάλλει πως οι... δημοκρατικότατες υπηρεσίες της έχουν εμπλοκή στο αποτυχημένο κίνημα;

Ποιος αμφιβάλλει ότι, όπως έγραψε κι ο πολύπειρος Ρόμπερτ Φισκ, η Αμερική ήταν έτοιμη να αναγνωρίσει τους πραξικοπηματίες μέσα σε λίγες ώρες, αν φυσικά πετύχαιναν -όπως έκανε πριν από μόλις τρία χρόνια με την ανατροπή του Μόρσι στην Αίγυπτο;

Κι εκείνος εκλεγμένος ήταν, αλλά τον έφαγε η μαρμάγκα, και τώρα οι Δυτικοί δημοκράτες κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους με τον διάδοχο του Μουμπάρακ, τον «πρόεδρο» Σίσι...