Για πολλοστή φορά τον τελευταίο χρόνο ακούμε από κυβερνητικά χείλη για την επιτακτική ανάγκη να ακούσουμε τους ειδικούς για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Πρόκειται για μια άποψη που προβάλλεται ως μονόδρομος, αποτελώντας, ταυτόχρονα, το άλλοθι για αποφάσεις που οδηγούν σε μη επιθυμητά αποτελέσματα και προκαλούν εκτεταμένα προβλήματα στη ζωή των πολιτών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών, εάν δεν είναι πενιχρά, είναι, μόνο, προσωρινά ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας. Επιπλέον, οι επιπτώσεις τους στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων είναι καταστροφικές.
Πρόκειται, κυρίως, για λοιμωξιολόγους που, όπως φαίνεται από τις δηλώσεις που οι ίδιοι κάνουν, αναλύουν το πρόβλημα και προτείνουν λύσεις στη βάση μαθηματικών μοντέλων, αγνοώντας τις ανάγκες των ανθρώπων και τους παράγοντες που τους οδηγούν σε «μη ορθολογικές» συμπεριφορές. Γνωρίζουμε, όμως, ότι αυτά τα μοντέλα λειτουργούν μόνο κάτω από ομαλές συνθήκες, ενώ όταν τα «πράγματα» είναι ρευστά και αβέβαια, κατά κανόνα, διαψεύδονται.
Αρκεί να θυμηθούμε τα μαθηματικά μοντέλα που εφαρμόστηκαν για την εκτίμηση της πορείας της ελληνικής οικονομίας, κατά τη διάρκεια των μνημονίων και πόσο οικτρά διαψεύδονταν από τις εξελίξεις, το ένα μετά το άλλο.
Επιπρόσθετα, η ιστορία διδάσκει ότι οι ειδικοί μόνο προτάσεις μπορούν να κάνουν. Οταν εμπλέκονται πολύ στενά με την εξουσία, συντελούν στον περιορισμό της δημοκρατίας και τα αποτελέσματα των συμβουλών τους είναι καταστροφικά. Αυτό το συμπέρασμα αποδεικνύεται διαχρονικά από τη σχέση του Πλάτωνα με τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο, από τις επιπτώσεις των πολιτικών του δόγματος του σοκ που εισηγήθηκε ο Τζέφρι Σακς στη Ρωσία και τις άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες αλλά τον ρόλο του γιατρού που ανέλαβε –διά του Στρος Καν– το ΔΝΤ στην ελληνική οικονομία την οποία παρομοίαζε με άρρωστο παιδί που αρνείται να πάρει το φάρμακό του. Σήμερα, τον ρόλο του «ειδικού» τον έχουν αναλάβει αποκλειστικά οι λοιμωξιολόγοι. Με τη συνδρομή των μέσων ενημέρωσης καλλιεργούν και εκτρέφουν τον γενικό «ηθικό πανικό», κάτι που ενδεχομένως θα οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις για την ομαλή κοινωνική συμβίωση και τη δημοκρατία.
Πέρα από τις πολύ σοβαρές παραλείψεις και ανεπάρκειες που επέδειξε και εξακολουθεί να επιδεικνύει η κυβέρνηση στη διαχείριση της πανδημίας (π.χ. ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς, του δημόσιου συστήματος υγείας, περιορισμός του αριθμού μαθητών ανά τάξη, ενίσχυση ολιγομελών κέντρων φροντίδας ηλικιωμένων), η αλλαγή της σύνθεσης «της επιτροπής των ειδικών» είναι καθοριστικής σημασίας. Ο εμπλουτισμός της με κοινωνιολόγους και κοινωνικούς ψυχολόγους που γνωρίζουν καλύτερα τα ζητήματα της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των αναγκών που έχουν τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες, με ταυτόχρονη ενίσχυση της διαφάνειας και τη δημοσιοποίηση των συζητήσεων και των προτάσεων της επιτροπής, αντί των διαρροών και της επιλεκτικής προβολής μόνο ορισμένων από αυτές, μόνο θετικά μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση της πανδημίας.
Κάτι τέτοιο βέβαια δεν φαίνεται πως αποτελεί την κυβερνητική επιλογή. Συνεπώς, μόνο μια κυβερνητική αλλαγή μπορεί να αποτρέψει τα περιοδικά –αν και αναποτελεσματικά– lockdowns και την επερχόμενη κοινωνική αναταραχή.
* αν. καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας