«Παιδί του λαού» με τσέπες... μονάρχη

Μήπως είναι υπερβολικά πλούσιος, στη «γυάλα» μιας εξωπραγματικά προνομιούχας και χλιδάτης ζωής, για να αναλάβει πρωθυπουργός και να διαχειριστεί τα συσσωρευμένα προβλήματα που βιώνουν εκατομμύρια Βρετανοί, φτωχοποιημένοι ντε φάκτο από το τσουνάμι της ακρίβειας; Θα καταλήξει η μετεωρική του άνοδος στην εξουσία σε παταγώδη πτώση, αντίστοιχη των δύο ανεκδιήγητων προκατόχων του στην Ντάουνινγκ Στριτ;

Ρητορικά, προφανώς, τα ερωτήματα, εύλογα όμως μέσα στην πολιτική ιλαροτραγωδία που εκτυλίσσεται στη χώρα του Brexit, σε μια δραματική συγκυρία βαθιάς οικονομικής, ενεργειακής και κοινωνικής κρίσης.

Το σίγουρο είναι ότι ο πολυεκατομμυριούχος Ρίσι Σούνακ -ο πλουσιότερος πολιτικός στο βρετανικό Κοινοβούλιο, πλουσιότερος και από τον Βρετανό μονάρχη!- πήρε τη ρεβάνς και επέστρεψε δριμύτερος, παρά την καλοκαιρινή ήττα του από τη Λιζ Τρας στην εσωκομματική μονομαχία για τη διαδοχή του Μπόρις Τζόνσον στην πρωθυπουργία της Βρετανίας και την ηγεσία των κυβερνώντων Τόρις, διαψεύδοντας όλους όσοι τον θεωρούσαν πολιτικά ξεγραμμένο.

Μετά την εξευτελιστικά βραχύβια και οικονομικά ολέθρια θητεία της νεοθατσερικής Τρας, ελλείψει τελικά αντιπάλου, ο 42χρονος πρώην υπουργός Οικονομικών βρέθηκε να… στέφεται πρωθυπουργός, ερήμην των Βρετανών ψηφοφόρων, αποσπώντας μόνο τη στήριξη της πλειοψηφίας της κατακερματισμένης κοινοβουλευτικής ομάδας του Συντηρητικού Κόμματος. Αναμφισβήτητα, πάντως, η πολιτική του ανέλιξη είναι εντυπωσιακή. Κατάφερε να προσγειωθεί στην κορυφή της εξουσίας, μόλις εφτά χρόνια αφότου εξελέγη βουλευτής, το 2015, τασσόμενος ανενδοίαστα υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα, έναν χρόνο αργότερα.

Ο Σούνακ γεννήθηκε το 1980, στο Σαουθάμπτον, από γονείς με ινδικές ρίζες, που μετανάστευσαν στη Βρετανία από την ανατολική Αφρική -γεγονός που δεν αμβλύνει διόλου την άτεγκτη αντιμεταναστευτική του ατζέντα. Ο πατέρας του είναι παθολόγος στο βρετανικό ΕΣΥ (NHS) και η μητέρα του φαρμακοποιός. Πλουτοκράτης πια ο ίδιος, περηφανεύεται για τη σκληρή δουλειά και τις θυσίες των γονιών του, που μπόρεσαν να τον στείλουν σε πανάκριβο ιδιωτικό σχολείο, το Κολέγιο Γουίντσεστερ, η φοίτηση στο οποίο κοστίζει πάνω από 43.000 στερλίνες τον χρόνο. Εκεί ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με τη βρετανική ελίτ, ομολογώντας σε ντοκιμαντέρ του BBC, το 2001, ότι έχει φίλους από την άρχουσα τάξη, την αριστοκρατία, όχι όμως και από την εργατική τάξη…

Πάντα ατσαλάκωτος στην εμφάνιση, θέλει να πλασάρεται ως παιδί του λαού, που κατάφερε να πετύχει στη ζωή του. Τονίζει ότι δεν γεννήθηκε, αλλά έγινε βαθύπλουτος, ως αυτοδημιούργητος (και καλοπαντρεμένος), αναφέροντας συχνά-πυκνά ότι στις καλοκαιρινές του διακοπές δούλευε σερβιτόρος και βοηθός στο φαρμακείο της μητέρας του. Σήμερα βρίσκεται, μεταξύ άλλων, αντιμέτωπος με κύμα απεργιών, πιθανώς και στο NHS. Το εξαντλημένο και λόγω πανδημίας προσωπικό απαιτεί αυξήσεις μισθών ως αντίβαρο στον διογκωμένο πληθωρισμό, όπως εξάλλου κι οι εργαζόμενοι σε άλλους κλάδους. Μολονότι, όμως, γνωρίζει από πρώτο χέρι τα πολύχρονα προβλήματα στον ευαίσθητο τομέα της υγειονομικής περίθαλψης εξαιτίας του γιατρού πατέρα του, ο Σούνακ φαίνεται να είναι έτοιμος να περικόψει -ίσως και στην Υγεία- δεκάδες δισεκατομμύρια λίρες από δημόσιες δαπάνες, σε μια ολική επαναφορά πολιτικών λιτότητας.

Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Φιλοσοφία και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και κατόπιν Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας. Εκεί γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του, μητέρα των δύο θυγατέρων τους και πλέον πρώτη κυρία της Βρετανίας, Ακσάτα Μούρτι, κόρη δισεκατομμυριούχου Ινδού μεγιστάνα της πληροφορικής, που αποκαλείται και Μπιλ Γκέιτς της Ινδίας. Εκτός από τα οικογενειακά, τα ατομικά του εισοδήματα απογειώθηκαν, όταν έγινε αναλυτής στην επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs και, στη συνέχεια, διαχειριστής κερδοσκοπικών κεφαλαίων σε δύο hedge funds. «Η κοινή περιουσία Σούνακ και Μούρτι υπολογίζεται στα 730 εκατομμύρια λίρες, διπλάσια από τα εκτιμώμενα πλούτη 300-350 εκατομμυρίων λιρών του βασιλιά Καρόλου ΙΙΙ και της βασιλικής συζύγου Καμίλα», έγραφε χαρακτηριστικά η Guardian. Προκλητικό και το σκάνδαλο που ξέσπασε τον Απρίλιο, με την αποκάλυψη ότι η Μούρτι δεν πλήρωνε φόρους εκατομμυρίων λιρών στη Βρετανία, ως «μη μόνιμη κάτοικος» της χώρας.

Τα ποσοστά δημοφιλίας του Σούνακ είχαν εκτοξευτεί στο ξέσπασμα της πανδημίας, όταν είχε μόλις αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών και αποφάσιζε να εφαρμόσει γενναιόδωρο πρόγραμμα οικονομικής στήριξης πολιτών και επιχειρήσεων, ύψους 350 δισεκατομμυρίων λιρών, κάνοντας βουλευτές της πολύ δεξιάς πτέρυγας των Συντηρητικών να τον καταγγείλουν ως «σοσιαλιστή». Δυόμισι χρόνια αργότερα, ο Σούνακ βρίσκεται στην καυτή πρωθυπουργική καρέκλα, ισχυριζόμενος ότι «πάντα θα προστατεύει τους πλέον ευάλωτους». Κι ενώ δικαιώθηκε για τις οξείες επικρίσεις του στα σχέδια της Τρας για μείωση φόρων και εκτίναξη του κρατικού δανεισμού, τώρα είναι στα πρόθυρα να επαληθεύσει τις δικές του νεοθατσερικές καταβολές, με τη «λυπητερή» που ετοιμάζει στον νέο προϋπολογισμό. Τα ανάλγητα οικονομικά μέτρα αναμένεται να συμπεριλαμβάνουν αύξηση στη φορολογία, μείωση πρακτικά σε κοινωνικά επιδόματα, πιθανώς και σε συντάξεις, παύση στην επιδότηση των λογαριασμών ενέργειας για τα νοικοκυριά την άνοιξη, καμία κρατική παρέμβαση για περιορισμό των τιμών και της αισχροκέρδειας, ειδικά στα τρόφιμα. Θα ήταν άδικο, λοιπόν, να πούμε: στα πανάκριβα αυτός, στην ακρίβεια οι άλλοι;

Γιατί τον επιλέξαμε

Εγινε από... σπόντα ο τρίτος πρωθυπουργός της Βρετανίας μέσα σε εφτά εβδομάδες και ο δεύτερος απανωτά που δεν πήρε λαϊκή εντολή μέσω εκλογών. Σε ένα ειρωνικό γύρισμα της Ιστορίας, είναι ο πρώτος Βρετανός ηγέτης με καταγωγή από την πρώην αποικία της Ινδίας και με ινδουιστικό θρήσκευμα. Παράλληλα, είναι ο νεότερος σε ηλικία εδώ και δύο αιώνες και πιθανότατα ο πιο εύπορος στα χρονικά. Ως κλασικός εκπρόσωπος της βρετανικής πλουτοκρατίας και έμπιστος των αγορών στις οποίες έκανε καριέρα, η διακυβέρνησή του μόνο φιλολαϊκή δεν προμηνύεται, ενισχύοντας τις δημοσκοπικές προβλέψεις για εκλογική συντριβή του Συντηρητικού Κόμματος, όταν στηθούν οι επόμενες κάλπες.