Εννιά συνέδρια γεμάτα Ιστορία

Σαράντα ένα χρόνια, εννέα συνέδρια, τέσσερις αρχηγοί, εκατοντάδες αναμετρήσεις μεταξύ δελφίνων, άπειρες ίντριγκες και πολιτικές μάχες στο προσκήνιο και το παρασκήνιο. Ο λόγος για το ΠΑΣΟΚ που πραγματοποιεί το δέκατο συνέδριό του και σε μία εβδομάδα εκλέγει τη νέα του ηγεσία.

Ομως τα διλήμματα που δημιουργούνται για το ιστορικό κόμμα υπερβαίνουν τα μέχρι πρότινος διακυβεύματα και πλέον λαμβάνουν υπαρξιακό χαρακτήρα, όπως εξάλλου αποτυπώνεται στις τοποθετήσεις της πλειονότητας των στελεχών του. Η «Εφ.Συν.» επιχειρεί σήμερα μια σύντομη αναδρομή στις κορυφαίες στιγμές των συνεδρίων που έχει διοργανώσει η Χαριλάου Τρικούπη.

1. Το πρώτο συνέδριο έγινε τον Μάιο του 1984, τρία χρόνια μετά την «Αλλαγή». Σύνθημα «ο αγώνας τώρα δικαιώνεται» με τον Ανδρέα Παπανδρέου να μιλά για περισσότερο από τρεις ώρες με επίσημους προσκεκλημένους τους Γιασέρ Αραφάτ, εκπροσώπους του Κάστρο και του Ορτέγκα και τη χήρα του Αλιέντε.

2. Πέρασαν έξι χρόνια για το επόμενο συνέδριο, τον Σεπτέμβριο του 1990, που διεξήχθη στον απόηχο του «βρόμικου ΄89». Εκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτοι κλυδωνισμοί με αμφισβήτηση στο πρόσωπο του Ανδρέα, χωρίς όμως κάποιο αντίκρισμα. Ασπίδα προστασίας προέβαλε ο Κώστας Λαλιώτης με τη φράση «δεν θα γίνουμε πατροκτόνοι». Θεσμοθετήθηκε η θέση του γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής, που κατέλαβε ο Ακης Τσοχατζόπουλος, ενώ ακολούθησαν τα γεγονότα του «Πεντελικού».

3. Τον Απρίλιο του 1994, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε επιστρέψει στην πρωθυπουργία, διεξήχθη το τρίτο συνέδριο που στιγματίστηκε από την περίφημη απάντηση που έδωσε προς τους επίδοξους δελφίνους, στους οποίους ξεκαθάρισε ότι «το ΠΑΣΟΚ δεν κληρονομείται, δεν χαρίζεται και δεν τεμαχίζεται σε τιμάρια».

4. Παραμονές του τέταρτου συνεδρίου, που θεωρείται σταθμός για την ιστορία του ΠΑΣΟΚ, φεύγει από τη ζωή ο ιδρυτής του και το Κίνημα εγκαινιάζει την εποχή του εκσυγχρονισμού με τον Κώστα Σημίτη στο τιμόνι. Εχοντας ήδη αναδειχθεί πρωθυπουργός από την Κοινοβουλευτική Ομάδα, ο Σημίτης ζητά «καθαρές λύσεις», θέτει το εκβιαστικό δίλημμα «αν δεν εκλεγώ πρόεδρος, θα παραιτηθώ και από πρωθυπουργός» και κερδίζει το συνέδριο από τον αντίπαλό του Ακη Τσοχατζόπουλο.

5. Με τον Κώστα Σημίτη να κυριαρχεί αλλά και να δέχεται σφοδρές επικρίσεις για τις επιλογές του, το πέμπτο συνέδριο τον Μάρτιο του 1999 μένει να θυμίζει δύο πράγματα: το σύνθημα των εκσυγχρονιστών για τον στρατηγό Τσουκάτο: «Κόμμα και κράτος, Θεόδωρος Τσουκάτος» αλλά και την ανθεκτικότητα της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, καθώς ο Ακης κέρδισε την πρωτιά στην Κεντρική Επιτροπή.

6. Τον Οκτώβριο του 2001, στο έκτο συνέδριο οι αντιδράσεις κατά της στρατηγικής Σημίτη γίνονται εντονότερες, το άστρο του οποίου είχε αρχίσει να δύει και ξεκινούσε η αντίστροφη μέτρηση για την πτώση του ΠΑΣΟΚ από την εξουσία, όπως συνέβη το 2004.

7. Το έβδομο συνέδριο για το ΠΑΣΟΚ, το πρώτο για τον Γιώργο Παπανδρέου ήταν τον Μάρτιο του 2005. Τον Φεβρουάριο του 2004 είχε εκλεγεί πρόεδρος από περίπου 700.000 μέλη και φίλους του ΠΑΣΟΚ εφαρμόζοντας για πρώτη φορά τις ανοιχτές διαδικασίες βάσης. Πανηγυρικό το κλίμα με τους συνέδρους να φωνάζουν: «Γιώργο, προχώρα, άλλαξέ τα όλα».

8. Το όγδοο συνέδριο ΠΑΣΟΚ διεξάγεται τον Μάρτιο του 2008, μετά την τραυματική εσωκομματική διαδικασία ανάδειξης αρχηγού και της επανεκλογής Παπανδρέου με αντιπάλους τους Ευάγγελο Βενιζέλο και Κώστα Σκανδαλίδη. Στα αξιοσημείωτα η παρουσία στην έναρξη των εργασιών του Αλέξη Τσίπρα που μόλις είχε αναλάβει πρόεδρος στον ΣΥΡΙΖΑ.

9. Τέλος, το ένατο συνέδριο, τον Μάρτιο του 2013, είχε πρόεδρο τον Ευάγγελο Βενιζέλο και το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν στη συγκυβέρνηση με Ν.Δ. και ΔΗΜΑΡ και πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά. Κυριάρχησαν ο προβληματισμός για την εκλογική κατρακύλα και την αποδοχή σκληρών μνημονιακών μέτρων.