Η αρχή του τέλους ή το τέλος για μια νέα αρχή;

Ενδεχομένως το 10ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που ξεκινά την Παρασκευή στο κλειστό του Πανελληνίου στην Κυψέλη, να είναι ιστορικό. Αυτό θα συμβεί στη διόλου απίθανη περίπτωση που οι 2.000 σύνεδροι αποφασίσουν ότι το Κίνημα, 41 χρόνια μετά την ίδρυσή του, έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο. Υπάρχουν βεβαίως και εκείνοι που θα υποστηρίξουν ότι το ΠΑΣΟΚ -παρά τη μεγάλη φθορά που έχει υποστεί- πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει και να καταβάλει ακόμη μια προσπάθεια...

«Η αρχή του τέλους ή το τέλος για μια νέα αρχή;» θα είναι λοιπόν ένα από τα κεντρικά ερωτήματα της κορυφαίας κομματικής διαδικασίας, που πραγματοποιείται σε θερμό και συγκρουσιακό κλίμα μεταξύ των εσωκομματικών αντιπάλων και των υποστηρικτών τους, αλλά φαίνεται να αφήνει παγερά αδιάφορα και να μη συγκινεί τα υπόλοιπα τμήματα της κοινωνίας.

Μέσα από μια προσυνεδριακή περίοδο χαμηλών προσδοκιών, όπου η προτεραιότητα της ηγεσίας της Χαριλάου Τρικούπη ήταν οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης-εταίρων, που τελικά ίσως επηρεάσουν και τις συζητήσεις του τριημέρου από τις 5 ώς τις 7 Ιουνίου, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ενώπιον σημαντικών αποφάσεων.

Δεν απουσιάζουν φυσικά οργανωτικά προβλήματα και αντιξοότητες οικονομικής υφής, όπως η έλλειψη χρημάτων στα κομματικά ταμεία για τη διοργάνωση και τη μετακίνηση των συνέδρων από όλη την Ελλάδα, τα οποία μέχρι το παρά πέντε της έναρξης θα πιέζουν απειλητικά την ομαλή διεξαγωγή του.

Οι δύο εισηγήσεις

Στο αμιγώς πολιτικό σκέλος, οι συζητήσεις θα περιστραφούν γύρω από το θέμα της λεγόμενης μετεξέλιξης του ΠΑΣΟΚ, με σκοπό το «άνοιγμα» στον ευρύτερο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, στο οποίο φίλοι και εσωκομματικοί αντίπαλοι ομονοούν, θεωρώντας ότι αποτελεί «μονόδρομο» για την επιβίωση.

Η μέθοδος όμως διαφέρει και αναμένεται να αποτελέσει πεδίο αντιπαράθεσης. H πλειοψηφία των παραδοσιακών κομματικών στελεχών προκρίνει -με ορισμένες παραλλαγές- τη διατήρηση του ΠΑΣΟΚ και της «κληρονομιάς» του ως κορμού για έναν νέο φορέα και επιπλέον επιμένει στην πιστή τήρηση του συμφωνηθέντος «οδικού χάρτη» για εκλογή αρχηγού από τη βάση στις 14 Ιουνίου. Μεμονωμένες φωνές έχουν ζητήσει η σχετική διαδικασία να γίνει από το συνέδριο.

Από την άλλη πλευρά, οι πολιτικοί παράγοντες της πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικής πτέρυγας και προσωπικότητες με πιο χαλαρή σχέση με τη Χαριλάου Τρικούπη, όπως οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας των 58 και αργότερα της Ελιάς, εισηγούνται την αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ και τη ματαίωση ανάδειξης νέας ηγεσίας, αντιπροτείνοντας εκλογή προσωρινών οργάνων και συντονιστικής ηγετικής ομάδας μέχρι τη διεξαγωγή ιδρυτικού συνεδρίου -εντός του 2015- για τη σύσταση ενός εντελώς καινούργιου σοσιαλδημοκρατικού κόμματος.

Την άποψη αυτή εκφράζουν μεταξύ άλλων οι Γιώργος Φλωρίδης, Νάσος Αλευράς, Κώστας Καρτάλης, Νίκος Μπίστης, Παντελής Καψής, Χρήστος Δερβένης, Γιάννης Τούντας, Γιώργος Βερνίκος κ.ά. Στο ίδιο πνεύμα κινείται ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, αλλά και πρώην υπουργοί, όπως οι Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και Αννα Διαμαντοπούλου.

Οι υποψηφιότητες

Σε ό,τι αφορά τις υποψηφιότητες, η Φώφη Γεννηματά εμφανίζεται -υπό τα μέχρι στιγμής δεδομένα- να έχει το προβάδισμα έναντι των υπόλοιπων διαδόχων του Ευάγγελου Βενιζέλου. Υποστηρίζει το αίτημα της μετεξέλιξης αλλά πιστεύει ότι σήμερα δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι όροι και όσοι επιθυμούν να λάβουν μέρος στην προσπάθεια πρέπει να το πράξουν με δήλωση βούλησης. Aπορρίπτει κατηγορηματικά τις προτάσεις για «λουκέτο» στο ΠΑΣΟΚ. Εκτιμά ότι η διεύρυνση πρέπει να περιλαμβάνει και «παπανδρεϊκούς» σε επίπεδο βάσης.

Οι πολιτικοί της φίλοι θεωρούν ότι «με τη Φώφη, ο κόσμος που ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επιστρέψει». Η ίδια θα δηλώσει ανυποχώρητη στο ζήτημα εκλογής αρχηγού από τη βάση και θα αντιταχθεί στην ανάδειξη οργάνων από το συνέδριο. Από το περιβάλλον της δεν αποκλείουν ακόμη και αποχώρηση -και ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ΠΑΣΟΚ- «σε περίπτωση που διαπιστωθούν υπόγειες μεθοδεύσεις».

Επιχειρεί, τέλος, να πλασαριστεί ως υποψήφια που έχει απέναντί της το σύστημα των βενιζελικών, αν και αρκετοί συμμετέχοντες στον στενό πυρήνα συνεργατών του κ. Βενιζέλου έχουν συμμαχήσει μαζί της. Στο πλευρό της είναι οι Χρήστος Πρωτόπαπας, Πάρις Κουκουλόπουλος, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Τόνια Αντωνίου, Κώστας Πανταζής, Κώστας Ασκούνης, Μανώλης Οθωνας, Παύλος Χρηστίδης και ο Δημήτρης Κρεμαστινός.

Τη δική του μάχη θα δώσει ο Ανδρέας Λοβέρδος, με μειονέκτημα -που κάποιοι δεν συγχωρούν- τη φυγή του από το ΠΑΣΟΚ το 2012. Εχοντας πάντως γυρίσει στο «μαντρί», φιλοδοξεί να αποσπάσει τον μεγαλύτερο αριθμό στελεχών του ευρύτερου βενιζελικού μπλοκ, προτείνει τον μετασχηματισμό σε Δημοκρατική Παράταξη «που δεν θα είναι ουρά του ΣΥΡΙΖΑ».

Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ήδη θέσει ζήτημα αξιοπιστίας στον τρόπο ανοιχτής εκλογής προέδρου και ζητά θεσμικές εγγυήσεις ότι δεν θα συμβούν παρατυπίες. Τον στηρίζουν οι βουλευτές Δημήτρης Κωνσταντόπουλος και Γιώργος Αρβανιτίδης.

Ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, βουλευτής Αρκαδίας και πρώην υφυπουργός, συμφωνεί επίσης με τη διεύρυνση του ΠΑΣΟΚ, χρησιμοποιώντας το τρίπτυχο «Νέο Κόμμα, Νέα Σχέση, Νέα Εμπιστοσύνη». Δεν είναι μακριά από τις θέσεις των πολιτικών κινήσεων της Ελιάς, επιθυμεί όμως την εκλογή αρχηγού όπως ορίζει το καταστατικό.

Επτασφράγιστο μυστικό πιθανότατα μέχρι την έναρξη του συνεδρίου κρατά τις προθέσεις του για το αν θα βάλει υποψηφιότητα ο Νίκος Ανδρουλάκης. Κομματικοί παράγοντες που γνωρίζουν τους συσχετισμούς προβλέπουν ότι 36χρονος γραμματέας του ΠΑΣΟΚ και ευρωβουλευτής θα ήταν ένας «πολύ σκληρός αντίπαλος» εφόσον αποφάσιζε να είναι υποψήφιος. Είναι υπέρμαχος του μοντέλου της συλλογικής ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ «με τους νέους στο προσκήνιο». Σταθερά μαζί του πορεύεται ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο οποίος ίσως σκεφτόταν να διεκδικήσει την προεδρία, αν τελικά δεν το πράξει ο κ. Ανδρουλάκης.

Ο απερχόμενος πρόεδρος Ευάγγελος Βενιζέλος δείχνει να επιθυμεί να μείνει ουδέτερος και να κρατά αποστάσεις από τις διάφορες υποψηφιότητες. Ωστόσο, έχει ταχθεί παλαιότερα υπέρ ενός «35άρη προέδρου» και παράλληλα έχει μιλήσει πιο πρόσφατα για την ανάγκη μετασχηματισμού και ανασυγκρότησης του ΠΑΣΟΚ.