Εκλεισε το «Σπίτι Μου»

Λιγότερα διαθέσιμα σπίτια και υψηλότερες τιμές ήταν η κύρια «παρενέργεια» του προγράμματος «Σπίτι Μου», το οποίο ολοκληρώθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου, προσφέροντας χαμηλότοκα δάνεια σε νέους και νέα ζευγάρια 25-39 ετών για απόκτηση πρώτης κατοικίας. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα από την επεξεργασία των στοιχείων που παρουσίασε το Δίκτυο E-Real Estates, με συγκριτικούς πίνακες διαθέσιμων ακινήτων πριν και μετά την έναρξη του προγράμματος, που υλοποιεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, σε σύμπραξη με την Αναπτυξιακή Τράπεζα, μέσω συνεργαζόμενων τραπεζικών ιδρυμάτων.

Από τις περισσότερες από 40.000 αιτήσεις που υποβλήθηκαν σε διάστημα περίπου 6 μηνών, δόθηκε προέγκριση στις 23.000, ενώ στο στάδιο της έγκρισης βρίσκονται λιγότερες από 10.000 αιτήσεις – οι οποίες έχουν δεσμεύσει σχεδόν το σύνολο του διαθέσιμου προϋπολογισμού της ΔΥΠΑ των 750.000 ευρώ. O νομικός και τεχνικός έλεγχος έχει ολοκληρωθεί μόλις σε 1.000 αιτήσεις, όπως δήλωσε πρόσφατα ο διοικητής της ΔΥΠΑ, Σπύρος Πρωτοψαλτης, και έχουν ξεκινήσει οι εκταμιεύσεις, ενώ σύμφωνα με απάντηση της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφίας Ζαχαράκη, στη Βουλή, τους πρώτους τέσσερις μήνες είχαν γίνει 610 εκταμιεύσεις.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι περίπου 13.000 αιτήσεις που έχουν λάβει προέγκριση, έχουν φτάσει στην πηγή αλλά νερό δεν θα πιούν, εκτός αν υπάρξουν ακυρώσεις από τις ήδη εγκεκριμένες αιτήσεις, όπου και πάλι θα ακολουθηθεί σειρά προτεραιότητας για τους επιλαχόντες. Στην πράξη, το πολυδιαφημισμένο πρόγραμμα «Σπίτι Μου» όχι μόνο αφήνει απέξω χιλιάδες νέους εν δυνάμει δικαιούχους, αλλά επιτείνει τις στρεβλώσεις σε μια ήδη προβληματική αγορά ακινήτων, πυροδοτώντας εκ νέου φαινόμενα κερδοσκοπίας, καθώς αυξάνεται η ζήτηση για παλαιότερα ακίνητα (πριν από το 2007) που πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος. Οι λίγοι τυχεροί που θα καταφέρουν να λάβουν το πολυπόθητο δάνειο, εκ των οποίων το 75% χορηγείται άτοκα από τη ΔΥΠΑ και το 25% από την τράπεζα με κυμαινόμενο επιτόκιο, θα πρέπει να έχουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο κομπόδεμα στην άκρη. Με δεδομένο ότι το μέσο δάνειο κυμαίνεται στα 105.800 ευρώ, ένα νέο ζευγάρι που αναζητά σπίτι στον νομό Αττικής κατάλληλο για οικογένεια θα χρειαστεί να συμπληρώσει τουλάχιστον άλλα 44.200 από την τσέπη του, εφόσον το δάνειο είναι έως 150.000, ή και πάνω από 90.000 ευρώ αν πρόκειται για ακίνητο 200.000 ευρώ (που είναι το ανώτατο όριο αξίας ακινήτου).

«Αυτό δεν είναι στεγαστική πολιτική, αλλά φθηνός δανεισμός για λίγους» | Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates

Ηδη όταν προανήγγειλε ο πρωθυπουργός το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» στη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο του 2022, η διαθεσιμότητα οικογενειακών κατοικιών έως 150.000 ευρώ στην Αττική ήταν αρκετά χαμηλή. Κυμαινόταν από 36,6% στο κέντρο της Αθήνας (επί του συνόλου των αγγελιών), 33,2% στα Δυτικά Προάστια, 21,43% στον Πειραιά και σε μονοψήφια ποσοστά στα Βόρεια και τα Νότια Προάστια. Τον Ιούλιο του 2023, τέσσερις μήνες μετά την εκκίνηση του προγράμματος, η διαθεσιμότητα είχε μειωθεί κατά 8,42 ποσοστιαίες μονάδες στο κέντρο της Αθήνας, κατά 11,77 στα Δυτικά προάστια και 12,9 μονάδες στον Πειραιά. Οσο για τα ήδη ακριβά βόρεια προάστια, η διαθεσιμότητα είναι σχεδόν μηδενική, αφού μόλις 0,6% των αγγελιών για διαμερίσματα με 2 υπνοδωμάτια αφορούν ακίνητα έως 150.000.

«Οι δικαιούχοι που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα “Σπίτι Μου” είναι όσοι θα μπορούσαν να αγοράσουν κατοικία όλα τα προηγούμενα χρόνια, απλά τώρα δανείζονται με χαμηλότοκο δανεισμό μέσω του προγράμματος», δηλώνει ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates. «Οσοι από τους 9.378 προχώρησαν στο στάδιο της έγκρισης, είναι κυρίως νέοι/νέες ή/και ζευγάρια που διέθεταν τα τραπεζικά κριτήρια και παράλληλα έχουν την οικονομική δυνατότητα να συνεισφέρουν αρκετά χρήματα στο κεφάλαιο αγοράς του ακινήτου», συμπληρώνει.

Μπορεί ο πρωθυπουργός να βάφτισε το πρόγραμμα «Σπίτι Μου» «πυλώνα της στεγαστικής μας πολιτικής», όμως η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση δεν διαθέτει ολοκληρωμένη πολιτική που να καλύπτει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα αξιοπρεπούς κατοικίας, η οποία προϋποθέτει αύξηση της διαθεσιμότητας των ακινήτων που είναι προσβάσιμα σε λαϊκά στρώματα. «Η δημιουργία μέτρων φθηνού δανεισμού και μάλιστα μικρής κλίμακας με βάση την ανάγκη τού σήμερα, δεν μπορούν να αποτελούν τη ναυαρχίδα στεγαστικών πολιτικών μιας χώρας που είναι πρωταθλήτρια του κόστους στέγασης, που απαιτείται ένας ολόκληρος μισθός για τη μίσθωση οικογενειακής κατοικίας, που το 36,9% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας», καταλήγει ο Θεμιστοκλής Μπάκας, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα μας είναι η μοναδική στην Ε.Ε. που δεν διαθέτει κοινωνικές κατοικίες.