Η ώρα για το πρώτο ελληνικό κρατικό «πράσινο» ομόλογο έρχεται οσονούπω, καθώς ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) προετοιμάζει εντατικά την έκδοσή του μέχρι και το τέλος του έτους. Ο βασικός περιορισμός που επέβαλε την έκδοσή του για πάνω από έναν χρόνο (είχε σχεδιαστεί να εκδοθεί το 2022) φαίνεται ότι αίρεται, ενώ η επενδυτική βαθμίδα δημιουργεί τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Το Δημόσιο θα αντλήσει έως 1 δισ. ευρώ – καλοδεχούμενες σε συνθήκες χρηματοδοτικής πίεσης για έργα υποδομών ύστερα από την καταστροφή στη Θεσσαλία και την επείγουσα ανακατανομή κονδυλίων στο «τρίγωνο» ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης και Ανταγωνιστικότητας (ΤΑΑ) και Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Αυτή η ανακατανομή δημιουργεί μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας στην εξεύρεση έργων που θα χρηματοδοτηθούν με την «πράσινη» ομολογιακή έκδοση. Ετσι, μπορεί να διευρυνθεί η λίστα των έργων με «πράσινο» χαρακτήρα ώστε η έκδοση να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο του 1 δισ. ευρώ. Ο ΟΔΔΗΧ προσπαθεί να προσεγγίσει αυτό το επίπεδο όχι μόνο για λόγους χρηματοδοτικών αναγκών του Δημοσίου, αλλά και επειδή θέλει το πρώτο «πράσινο» ομόλογο να είναι benchmark, δηλαδή ομόλογο αναφοράς του ελληνικού Δημοσίου στη σχετική αγορά.
«Πράσινος» χαρακτήρας
Τα «πράσινα» κρατικά ομόλογα εκδίδονται για να χρηματοδοτήσουν συγκεκριμένα «πράσινα» έργα των οποίων το «πράσινο» περιεχόμενο αξιολογείται όχι μόνο στο στάδιο της υποβολής και του σχεδιασμού αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησής τους. Αξιολογείται επίσης κατά πόσο ο εκδότης χρησιμοποιεί τα έσοδα από την έκδοση του ομολόγου για τους διακηρυγμένους«πράσινους» σκοπούς και όχι για γενικές ανάγκες χρηματοδότησης.
Γι’ αυτόν τον τελευταίο λόγο, με το «πράσινο» ομόλογο θα χρηματοδοτηθούν έργα που δεν έχουν άλλη πηγή χρηματοδότησης. Επομένως, δεν μπορούν στη σχετική λίστα να ενταχθούν έργα που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΣΠΑ και ΤΑΑ). Αυτός ήταν ο σημαντικότερος περιορισμός που καθυστερούσε μέχρι σήμερα την έκδοση. Η κυβέρνηση είχε κάθε λόγο να θέλει να εντάξει όλα τα έργα στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η οποία ήταν υπεραρκετή για να καλύψει όλες τις χρηματοδοτικές ανάγκες. Υστερα όμως από την καταστροφή στη Θεσσαλία, η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση δεν είναι πλέον «υπεραρκετή». Επομένως, παρουσιάζεται η ανάγκη για έργα που δεν (θα) καλύπτονται από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οπότε ανοίγει ο δρόμος για την έκδοση του «πράσινου» ομολόγου.
Ετσι, έχει αρχίσει ο συστηματικός έλεγχος μιας λίστας έργων των υπουργείων Μεταφορών και Υποδομών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας ώστε να ελεγχθεί ο «πράσινος» χαρακτήρας τους ή... να ενισχυθεί. Το αντικείμενο της έκδοσης θα είναι έργα για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για «πράσινα» κτίρια και για διατήρηση των φυσικών πόρων.
Ωστόσο, ακόμη και αν εντάσσονται σε αυτές τις κατηγορίες, τα έργα δεν είναι αυτομάτως «πράσινα», καθώς τίθενται και άλλες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, για να είναι «πράσινο» ένα υδροηλεκτρικό έργο, θα πρέπει να επιτυγχάνει τη διατήρηση των υδάτινων πόρων. Αλλιώς, κατατάσσεται στη λίστα των έργων βιώσιμης ανάπτυξης, οπότε το ομόλογο που θα εκδοθεί για τη χρηματοδότησή του θα είναι «κοινωνικό». Ο ΟΔΔΗΧ προσπαθεί να εξασφαλίσει τον αποκλειστικά «πράσινο» χαρακτήρα της έκδοσης, ώστε να μην υποχρεωθεί να εντάξει και έργα «κοινωνικού» χαρακτήρα που θα κάνουν την έκδοση υβριδική.
Ποιος ελέγχει
Ποιος όμως ελέγχει τον «πράσινο» χαρακτήρα των εκδόσεων; Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν δημόσιες ή ανεξάρτητες αρχές που να ελέγχουν και να πιστοποιούν αυτόν τον χαρακτήρα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ελεγκτικό πλαίσιο. Αυτό συνίσταται:
● Στην πρόσληψη ανεξάρτητου συμβούλου για την έκδοση, ο οποίος θα πιστοποιήσει τον «πράσινο» χαρακτήρα. Για την ελληνική έκδοση έχει προσληφθεί η BNP Paribas, μία από τις primary dealers που συμμετέχουν στις εκδόσεις του ελληνικού χρέους.
● Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν συστήσει σχετικές Διευθύνσεις (που συγκροτήθηκαν με τη συγχώνευση παλιών εταιρειών του τομέα).
● Σε ευρωπαϊκό επίπεδο είμαστε στο τελικό στάδιο για την έκδοση Κανονισμού. Η Κομισιόν υπέβαλε πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση ευρωπαϊκών «πράσινων» ομολόγων στις 6 Ιουλίου 2021. Σκοπός της πρότασης EuGB είναι να ρυθμιστεί η χρήση της ονομασίας «ευρωπαϊκό πράσινο ομόλογο» ή «EuGB» για τα ομόλογα που επιδιώκουν περιβαλλοντικά βιώσιμους στόχους. Η πρόταση αποσκοπεί, αφενός, στη θέσπιση συστήματος για την καταχώριση και την εποπτεία των οντοτήτων που ενεργούν ως εξωτερικοί αξιολογητές για τα EuGB και, αφετέρου, στη ρύθμιση της εποπτείας των εκδοτών EuGB. Το συμβούλιο καθόρισε τη θέση του σχετικά με την πρόταση στις 13 Απριλίου 2022. Οι τριμερείς διαπραγματεύσεις άρχισαν στις 12 Ιουλίου 2022 και ολοκληρώθηκαν με την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2023.
Ωστόσο, ο πραγματικός -και πιο σκληρός- ελεγκτής είναι οι ίδιες οι αγορές. Δεδομένου μάλιστα ότι με μία και μόνη έκδοση ύψους 1 δισ. ευρώ δεν στοιχειοθετείται ελληνική «πράσινη» αγορά ομολόγων, αφού δεν θα υπάρχει ρευστότητα, η παραμικρή «παρασπονδία» μπορεί να τιμωρηθεί σκληρά με μεγάλη αύξηση των αποδόσεων (μείωση της τιμής). Για τον ίδιο λόγο (μικρή ρευστότητα) αναμένεται ότι οι αγορές θα ζητήσουν ένα premium μερικών μονάδων βάσης, το οποίο όμως θα αντισταθμιστεί από τη μικρότερη απόδοση (επίσης λίγων μονάδων βάσης) που έχουν τα «πράσινα» ομόλογα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Ετσι, η απόδοση της έκδοσης αναμένεται ότι θα είναι στα ίδια επίπεδα με των υπολοίπων. Το κίνητρο, επομένως, για την έκδοση δεν είναι αυτό, αλλά:
Πρώτο, η είσοδος του ελληνικού Δημοσίου σε αυτή την αγορά, που γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη διεθνώς.
Δεύτερο, μία νέα πηγή χρηματοδότησης έργων υποδομής και ανθεκτικότητας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας