Η σοσιαλδημοκρατική πρόταση συνδυάζει την ανάπτυξη με το κοινωνικό κράτος

Το τρίπτυχο «μόνιμος μηχανισμός στήριξης - κοινωνική κατοικία - ενεργειακή αυτονομία» έναντι των επιδοματικών λογικών και της εναπόθεσης όλων στην αυτορρύθμιση της αγοράς. Πώς μισό εκατομμύριο πολίτες θα γλιτώσουν το 50% της ετήσιας κατανάλωσής τους, κάθε χρόνο, για 30 χρόνια.

Η Ελλάδα και η Ευρώπη αντιμετωπίζουν τελευταία, σε ένα πυκνό χρονικό διάστημα, πολλαπλές κρίσεις. Απέναντι στις οποίες αποδεικνύεται ότι δεν μπορούν να δώσουν λύσεις, ούτε η ολέθρια ιδέα περί αυτορρύθμισης των πάντων, που πρεσβεύει η Δεξιά, ούτε οι εμμονές του λαϊκισμού της Αριστεράς, αλλά μία συνεκτική πρόταση που συνδυάζει την κοινωνική με την αναπτυξιακή πολιτική, την οποία εκφράζει και μπορεί να υλοποιήσει η σοσιαλδημοκρατία.

Οι πολλαπλές, σύγχρονες προκλήσεις αναδεικνύουν διαρκώς τις βαθιές ανισότητες στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά κυρίως στην Ελλάδα, όπου βαθαίνει το χάσμα των ανισοτήτων, αφού το δυσθεώρητο κόστος ζωής είναι δυσανάλογο με τον μέσο μισθό, καθιστώντας εφιαλτικές τις συνθήκες επιβίωσης όλο και περισσότερων νοικοκυριών. Οι ανατιμήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης και όχι μόνο, που ισοπεδώνουν την ποιότητα ζωής, από κοινού με τα υψηλά ενοίκια και την ενεργειακή φτώχεια, καθιστούν επιτακτική την εφαρμογή της πρότασης που έχει καταθέσει το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝ.ΑΛΛ. για διοχέτευση σημαντικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης σε πολιτικές που αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα.

Σταθερός μηχανισμός στήριξης

Η πολιτική των επιδομάτων έχει αποδειχτεί παρωχημένη και ανεπαρκής. Δεν μπορούν να αποτελούν μόνιμη λύση, ακόμα κι όταν είναι γενναιόδωρα, πόσο μάλλον όταν δίνονται ουσιαστικά για πολιτική εξαπάτηση. Αυτό το έλεγε η Ν.Δ. όταν ήταν αντιπολίτευση και το ξέχασε ως κυβέρνηση, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε την… αντίστροφη πορεία. Και οι δυο τους επιδόθηκαν σε ευτράπελα που ευτελίζουν απλώς την πολιτική και την κοινωνική αξιοπρέπεια. Τον Δεκέμβριο του 2017 ο ΣΥΡΙΖΑ μοίρασε το επίδομα Χριστουγέννων. Η Ν.Δ. μοίρασε το επίδομα Πάσχα, ενώ δεν είχε ψηφίσει των Χριστουγέννων.

Στις σημερινές συνθήκες είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ η θέσπιση ενός σταθερού μηχανισμού στήριξης που θα παρέχει κάθε φορά ένα ελάχιστο αξιοπρεπές εισόδημα ως αντίδοτο στην ακραία φτώχεια και τη συνεχιζόμενη άμβλυνση των ανισοτήτων. Ενα «νέο ΕΚΑΣ», που θα αφορά όμως αυτή τη φορά όλες τις ευάλωτες ομάδες και όχι μόνο τους χαμηλοσυνταξιούχους, αλλά θα προβλέπει αυξημένες ενισχύσεις ανάλογα με τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η Ν.Δ. δεν πίστεψαν ποτέ σε μια τέτοια κοινωνική πολιτική. Δεν είχαν ποτέ τη φιλοσοφία μιας εμπεδωμένης θεσμικά κοινωνικής παρέμβασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάργησε το ΕΚΑΣ και η Ν.Δ. δεν το επανέφερε. Η αρχική πρόβλεψη είναι ότι ένα σταθερό σύστημα θα αφορά αρχικά 350.000 χαμηλοσυνταξιούχους, με πρόβλεψη διάθεσης 600.000.000 ευρώ και θα επεκταθεί σε αριθμό δικαιούχων και ύψος δαπάνης.

Κοινωνική κατοικία

Το μοντέλο στέγασης που επικράτησε στην Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια δεν καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού, ειδικά των νέων οικογενειών. Στην Αθήνα οι τιμές των ενοικίων έχουν διπλασιαστεί και στα αστικά κέντρα της περιφέρειας η αύξηση ξεπερνά το 40%. Το 26,5% του πληθυσμού της χώρας ζει στο ενοίκιο (έρευνα Alpha Bank). Ηδη από το 2019, περισσότερο από το 80% των ενοικιαστών δήλωνε ότι δίνει περισσότερο από το 40% του μισθού του για ενοίκιο κατοικίας.

Το πρόγραμμα για δημιουργία κοινωνικών κατοικιών είναι σήμα κατατεθέν στην Ευρώπη για τη σοσιαλδημοκρατία. Ηδη ευρωπαϊκές χώρες, όπως οι Γερμανία, Ισπανία και Πορτογαλία, αξιοποιούν πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για πολιτικές στέγασης. Στις χώρες αυτές, στις οποίες κυβερνούν Σοσιαλιστές, εφαρμόζονται ή θα εφαρμοστούν ευρύτατα προγράμματα στέγασης, με μέτρα όπως η ενοικίαση κατοικιών με χαμηλό μίσθωμα στους έχοντες ανάγκη στήριξης. Η πορτογαλική κυβέρνηση θα διαθέσει 2,5 δισ. για 26.000 κοινωνικές κατοικίες.

Στην Ισπανία αναμένεται να διατεθεί 1 δισ. για 20.000 για νέες κατοικίες, ενώ η Ιταλία με 2,8 δισ. θα υποστηρίξει τη διάθεση τουλάχιστον 10.000 κατοικιών. Η αντίστοιχη ελληνική πρωτοβουλία αφορά μόνο 100 κατοικίες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Είναι θέμα προτεραιοτήτων. Για τη σοσιαλδημοκρατία η προτεραιότητα είναι η διασφάλιση των πολιτών και η κοινωνική ευμάρεια.

Ενεργειακή αυτονομία

Οι περισσότερες κατοικίες στη χώρα μας, λόγω και της παλαιότητάς τους, είναι ενεργοβόρες. Σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εγκληματικές επιλογές της κυβέρνησης, με την επισπεύδουσα απολιγνιτοποίηση και την πριμοδότηση ενεργειακών κολοσσών, τα νοικοκυριά καλούνται να πληρώσουν δυσβάστακτους λογαριασμούς.

Από τον Δεκέμβριο επισημάναμε ότι τα επιδόματα δεν αρκούν για τους φουσκωμένους λογαριασμούς. Εάν, δε, η κυβέρνηση είχε διαθέσει τα χρήματα των επιδοτήσεων, ώστε να παράγουν τα νοικοκυριά τη δική τους ενέργεια, σήμερα πάνω από μισό εκατομμύριο πολίτες θα γλίτωναν το 50% της ετήσιας κατανάλωσής τους, κάθε χρόνο, για 30 χρόνια, αξιοποιώντας τις στέγες και κάθε άλλη δυνατότητα για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις.

Εστω και τώρα η κυβέρνηση οφείλει να αξιοποιήσει πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης για τις αναγκαίες υποδομές (επέκταση χωρητικότητας δικτύων κ.ά.) και την ενίσχυση δράσεων, όπως οι επενδύσεις από Ενεργειακές Κοινότητες, ώστε πολίτες, κυρίως οι ευάλωτοι, αλλά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις να μπορούν να παράγουν μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν και να ενισχυθεί η ενεργειακή αυτονομία. Το τρίπτυχο «μόνιμος μηχανισμός στήριξης - κοινωνική κατοικία - ενεργειακή αυτονομία» αποδεικνύει ότι η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική πρόταση συνδυάζει την αναπτυξιακή προοπτική με όρους δικαιοσύνης και ασφάλειας.

* Ε’ αντιπρόεδρος της Βουλής, βουλευτής Αρκαδίας του Κινήματος Αλλαγής