Ακριβαίνει ο δανεισμός του Δημοσίου

Σε «νέα εποχή» εισέρχονται τα ελληνικά κρατικά ομόλογα (κατά συνέπεια και τα εταιρικά), όπως σηματοδοτεί το νέο 10ετές ομόλογο που η έκδοσή του ολοκληρώθηκε χθες. Στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στις αγορές ομολόγων, διεθνώς και στην Ευρώπη, η νέα έκδοση μπορεί να θεωρηθεί επιτυχημένη. Το ελληνικό Δημόσιο άντλησε 3 δισ. ευρώ με απόδοση 1,84%, επιλέγοντας από προσφορές συνολικού ύψους άνω των 15 δισ. ευρώ αυτές που υπόσχονται καλύτερη «συμπεριφορά» στη δευτερογενή αγορά στο μέλλον.

Απόλυτα λογικό, αφού δεν έχει σημασία μόνο τι συνέβη κατά την έκδοση, αλλά και ποια θα είναι η πορεία του νέου ομολόγου στη δευτερογενή αγορά το επόμενο διάστημα – από τη στιγμή μάλιστα που θα είναι το νέο ελληνικό ομόλογο αναφοράς και η απόδοσή του θα δίνει τον τόνο.

Ωστόσο, η νέα φάση στην οποία εισέρχονται τα ομόλογα διεθνώς και τα ελληνικά ομόλογα ιδιαίτερα ανατρέπει ένα βασικό έως σήμερα δεδομένο: το χαμηλό κόστος δανεισμού. Οι αποδόσεις ανεβαίνουν και σύντομα αναμένεται ότι θα προσεγγίσουν το ύψος του πληθωρισμού, οπότε θα ανατραπεί και ένα ακόμη πλεονέκτημα: ο δανεισμός με αρνητικό πραγματικό επιτόκιο.

Χάρη στην ευνοϊκή συγκυρία των πλουσιοπάροχων προγραμμάτων «ποσοτικής χαλάρωσης» των κεντρικών τραπεζών (μαζικές αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων), την πολιτική των μηδενικών επιτοκίων και την «προστασία» των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του έκτακτου πανδημικού προγράμματος αγορών (PEPP), τα ελληνικά ομόλογα πέτυχαν για μία περίπου διετία αδιανόητα χαμηλές αποδόσεις.

Επρόκειτο για ιδιαίτερη συνθήκη στα όρια της... επιστημονικής φαντασίας, αφού το ελληνικό Δημόσιο δανειζόταν με αδιανόητα χαμηλό επιτόκιο (έφτασε σε μια περίοδο να είναι χαμηλότερο και από το κόστος δανεισμού του αμερικανικού Δημοσίου!). Δεν είναι κάτι τραγικό, αλλά επιστροφή στην «κανονικότητα». Όμως αυτή η επιστροφή έχει συνέπειες:

• Την αύξηση του κόστους δανεισμού (δηλαδή της δαπάνης για τόκους) και
• Την πιο «σκληρή» επιτήρηση της οικονομικής πολιτικής από τις αγορές.

Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι αν η απόδοση 1,84% του νέου δεκαετούς είναι «εύλογη» με βάση τη δεδομένη συγκυρία, αλλά ότι η κυβερνητική πολιτική θα είναι με πολύ πιο αυστηρό τρόπο υπό έλεγχο από τους οίκους αξιολόγησης και τις αγορές.

Όσο για την αύξηση του κόστους δανεισμού, το εύλογο παράδειγμα είναι η προαναγγελθείσα πρόωρη αποπληρωμή του υπολειπόμενου ποσού προς το ΔΝΤ, αλλά και δυο δόσεων των διμερών δανείων με τις χώρες-μέλη (των GLF).

Το ελληνικό Δημόσιο σχεδιάζει να αποπληρώσει 1,713 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ και 5,29 δισ. ευρώ των διμερών δανείων. Τόσο τα δάνεια του ΔΝΤ όσο και τα GLF έχουν πολύ χαμηλότερο επιτόκιο σε σχέση με την απόδοση του νέου 10ετούς: του ΔΝΤ 1,05% και των GLF Euribor 6 μηνών + 50 μονάδες βάσης, δηλαδή -0,24%.

Η πρώτη-άμεση συνέπεια της αύξησης του κόστους δανεισμού είναι ότι το ελληνικό Δημόσιο καλείται να αποπληρώσει φτηνά δάνεια με ακριβό νέο δανεισμό. Αν υποθέσουμε ότι αυτές οι αποπληρωμές θα γίνουν με νέο δανεισμό με απόδοση όσο του νέου 10ετούς ομολόγου, τότε η επιβάρυνση για το ελληνικό Δημόσιο θα είναι 13,5 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ και 110 εκατ. ευρώ για την αποπληρωμή των δανείων GLF.

Έτσι, η πρόωρη αποπληρωμή έχει πλέον μόνο πολιτική αξία: την οριστική «χειραφέτηση» από τα δάνεια του ΔΝΤ (στην πρώτη περίπτωση) και το... καλόπιασμα των χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά, που οι αποδόσεις των δανείων τους είναι αρνητικές.