Πάσχει η ασφάλεια των εργαζομένων

Βαίνουν μειούμενα τα εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα την τελευταία 5ετία, ωστόσο αυτό οφείλεται περισσότερο στον δραστικό περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας και λιγότερο στη θεσμική θωράκιση των εργαζομένων.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία που παρέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης, ενώ το 2010 καταγράφηκαν σε σύνολο 5.721 ατυχημάτων 94 θανατηφόρα (με 2,8 εκατ. μισθωτούς), το 2014 είχαμε 5.497 εργατικά ατυχήματα με 63 νεκρούς. Σε ποσοστιαία αναλογία προκύπτει μείωση 19,6% σε σχέση με το 2010.

Πάντως, η πορεία των εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα εμφανίζεται πτωτική την τελευταία δεκαπενταετία. Ωστόσο αυτό, όπως παρατηρεί ο κ. Σκουρλέτης, μπορεί να αποδοθεί μόνο εν μέρει στο σταδιακά αναβαθμιζόμενο θεσμικό πλαίσιο για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία, στη δράση των ελεγκτικών μηχανισμών, καθώς και στις τεχνολογικές εξελίξεις στην παραγωγική διαδικασία. Η μείωση κυρίως οφείλεται στη μεγάλη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας κατά τα τελευταία έτη σε όλους τους τομείς, προπάντων στις κατασκευές και στην επακόλουθη μεγάλη μείωση της απασχόλησης.

Πέραν, όμως, αυτού του αισιόδοξου στοιχείου, τα πράγματα μάλλον είναι προβληματικά στον τομέα των εργατικών ατυχημάτων, αν κάποιος αναλύσει τους επιμέρους δείκτες.

Ετσι, κατά την τελευταία διετία, έχει διαπιστωθεί αντιστροφή της τάσης μείωσης για τα ατυχήματα που δηλώνονται στο ΣΕΠΕ, καθώς επίσης και αύξηση της συχνότητάς τους, δηλαδή του αριθμού ατυχημάτων ανά 100.000 εργαζόμενους. Το γεγονός αυτό αποδίδεται κυρίως στο ότι, λόγω αναβαθμισμένης δράσης του ΣΕΠΕ, αναγγέλλονται σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στο παρελθόν τα μικρότερης σοβαρότητας ατυχήματα.

Ενδεικτικά ισχύουν τα εξής:

● Στον κλάδο του λιανικού εμπορίου πλην οχημάτων, τα δηλωθέντα εργατικά ατυχήματα αυξήθηκαν κατά 27,9% εντός της διετίας 2012-2014 (από 954 σε 1.220).

● Στον κλάδο της εστίασης, που αποτέλεσε αντικείμενο στοχευμένων ελέγχων λόγω των υψηλών ποσοστών ανασφάλιστης εργασίας, τα δηλωθέντα ατυχήματα αυξήθηκαν από 110 το 2012 σε 222 το 2014 (ήτοι κατά 101,8%).

● Στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους που έχει επίσης αποτελέσει αντικείμενο ειδικού προγράμματος ελέγχων, τα δηλωθέντα ατυχήματα αυξήθηκαν από 132 το 2012 σε 203 το 2014 (ήτοι κατά 54,7%).

Και στους τρεις αυτούς κλάδους αυξήθηκε ο κύκλος εργασιών κατά το παρελθόν έτος σε σχέση με το 2013, όπως και η απασχόληση: στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ απογράφηκαν τον Οκτώβριο 2014 8,2%, 25,4% και 7,7% αντίστοιχα περισσότεροι εργαζόμενοι σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2013.

Ωστόσο και αυτά τα στοιχεία δεν αποδίδουν το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αφού, σύμφωνα με τις παραδοχές του κ. Σκουρλέτη (ο οποίος σαφώς και δεν ευθύνεται όντας μόλις 3 μήνες υπουργός Εργασίας):

● Δεν καταγράφονται τα ατυχήματα των αυτοαπασχολούμενων.

● Είναι σχεδόν πλήρης η έλλειψη στοιχείων αναφορικά με τα ατυχήματα στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, δασοκομία και αλιεία), όπου μόλις το 2,4% του εργατικού δυναμικού είναι καταγεγραμμένο ως μισθωτοί.

● Δεν υπάρχει ενιαίο σύστημα απογραφής των εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας.

● Τα στοιχεία του ΙΚΑ για τα εργατικά ατυχήματα αναφέρονται μόνο στους ασφαλισμένους μισθωτούς στον φορέα (οι οποίοι αποτελούσαν το 68,1% του συνόλου των μισθωτών και το 43,3% των συνολικά απασχολούμενων το 2011).

● Στις συνθήκες οικονομικής κρίσης και υψηλής ανεργίας αυξάνεται το ποσοστό της ανασφάλιστης εργασίας με επακόλουθο την «υποαναγγελία» των μη θανατηφόρων, ιδίως, εργατικών ατυχημάτων.