Προστασία για λίγους θέλει η ΕΚΤ

Στον τοίχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προσκρούει η προσπάθεια της κυβέρνησης να νομοθετήσει υπέρ της απαγόρευσης των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας από τις τράπεζες.

Λίγο πριν η κυβέρνηση φέρει το επίμαχο νομοθέτημα στη Βουλή για να ψηφιστεί ως ένα από τα πρώτα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα, η ΕΚΤ επέστρεψε πίσω στο υπουργείο Οικονομίας το σχετικό νομοσχέδιο με την ένδειξη ότι αντιβαίνει στη συμφωνία του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου αλλά και με το σκεπτικό ότι θεσπίζει «υπερβολικά γενναιόδωρα» κριτήρια τα οποία μπορεί να δώσουν κίνητρο σε δανειολήπτες που δεν έχουν πραγματική ανάγκη να σταματήσουν να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες.

Στη γνωμοδότηση που υπογράφεται από τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ζητείται μάλιστα να υπάρξει διεξοδική εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων σε ό,τι αφορά τη φερεγγυότητα των τραπεζών, με την Κεντρική Τράπεζα να θεωρεί ότι οι ρυθμίσεις θα μπορούσαν να επιβαρύνουν συνολικά τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Ελλάδα.

Η γνωμοδότηση της ΕΚΤ αποτελεί το πρώτο επίσημο «χτύπημα» που καταφέρουν οι θεσμοί στο νομοθετικό έργο της κυβέρνησης για την ανθρωπιστική κρίση, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για το πρώτο νομοσχέδιο που δεν «εγκρίνεται» και κόβεται στον δρόμο για τη Βουλή. Εναπόκειται πλέον στο υπουργείο Οικονομίας και το μέγαρο Μαξίμου είτε να αγνοήσουν τις ενστάσεις της ΕΚΤ και να καταθέσουν ως έχει το νομοσχέδιο για να ψηφιστεί, είτε, όπως είναι το πιθανότερο, να αναθεωρήσουν τα κριτήρια που προβλέπονται ώστε να επέλθει κάποιου είδους συμβιβασμός.

«Κοινωνικά άδικο»

Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται το προωθούμενο πλαίσιο απαγόρευσης των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας ως μια έμμεση προσπάθεια για «γενικευμένη αναστολή», σημειώνοντας μάλιστα πως είναι κοινωνικά άδικο καθώς «το πολύ ευρύ φάσμα των επιλέξιμων οφειλετών, το οποίο προφανώς εκτείνεται πέραν όσων είναι ευπαθείς και έχουν χαμηλά εισοδήματα, ενδέχεται να δημιουργήσει κίνδυνο καταστρατήγησης και θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρατηγικού χαρακτήρα αθετήσεις υποχρεώσεων, υπονομεύοντας περαιτέρω τη νοοτροπία των πληρωμών και τη μελλοντική πιστωτική ανάπτυξη».

Προχωρώντας δε ένα βήμα παραπέρα, καλεί έμμεσα την κυβέρνηση να μη νομοθετήσει υπέρ της αναστολής των πλειστηριασμών, αλλά να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μέσα από «την ανάπτυξη ενός δικτύου κοινωνικής προστασίας» και με καίρια στοχευμένες απαγορεύσεις πλειστηριασμών προς ευπαθή νοικοκυριά.

Η κυβέρνηση προτίθεται πάντως να θέσει το θέμα των κριτηρίων απαγόρευσης των πλειστηριασμών στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη με τους θεσμούς, ενώ και η ΕΚΤ τονίζει πως η οριστική αξιολόγηση του σχεδίου νόμου «θα λάβει χώρα στο πλαίσιο της διεργασίας αυτής και τα θεσμικά όργανα θα συνεισφέρουν στην αξιολόγηση».

Σε κάθε περίπτωση, η τελευταία εξέλιξη συνεπάγεται μια νέα περίοδο καθυστέρησης στη θεσμοθέτηση του πλαισίου προστασίας πρώτης κατοικίας που επρόκειτο να αποτελέσει «γέφυρα» πριν από το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων έως το τέλος του 2015. Στην πράξη, όσο δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει τους πλειστηριασμούς (οι κατασχέσεις ούτως ή άλλως επιτρέπονται), οι «κόκκινοι» δανειολήπτες είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο εκπλειστηριασμού των ακινήτων τους και εξαρτώνται αποκλειστικά από την… καλή θέληση των τραπεζών και το άτυπο μορατόριουμ που ισχύει.

Εκτός ρύθμισης τα μεσαία εισοδήματα;

Κόκκινο πανί για τους δανειστές και τους Ελληνες τραπεζίτες αποδεικνύονται τα γενναιόδωρα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομίας για την απαγόρευση των πλειστηριασμών. Με την αρνητική γνωμάτευση της ΕΚΤ η κυβέρνηση εξωθείται ουσιαστικά να χαμηλώσει τον πήχη και να αφήσει εκτός ρύθμισης δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες μεσαίων εισοδημάτων ώστε να άρει τις επιφυλάξεις περί «ηθικού κινδύνου».

Τα επίμαχα κριτήρια που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο απαγόρευσης των πλειστηριασμών και με τα οποία διαφωνεί η ΕΚΤ είναι:

•Το ύψος της αντικειμενικής αξίας της πρώτης κατοικίας, που ορίζεται έως και τα 300.000 ευρώ.

•Το σύνολο της κινητής και ακίνητης περιουσίας το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 500.000 ευρώ, εκ των οποίων οι καταθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικού μέχρι τις 20 Νοεμβρίου 2013 να μην υπερβαίνουν τα 30.000 ευρώ.

•Το σύνολο του καθαρού ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος, που ορίζεται σε 50.000 ευρώ.

Με βάση το νομοσχέδιο οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας θα απαγορεύονται για όσους δανειολήπτες εμπίπτουν στα παραπάνω κριτήρια, υπό την προϋπόθεση ότι θα καταβάλλουν δόση ίση με το 10% του μηνιαίου τους εισοδήματος αν το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 35.000 ευρώ. Εφόσον το εισόδημα ξεπερνά τις 35.000 ευρώ, θα καταβάλλουν 10% για το ποσό μέχρι τις 35.000 ευρώ και 20% για το ποσό έως τις 50.000 ευρώ.