Παπούτσια είναι, δεν είναι έργα τέχνης… μην τρελαθούμε τελείως! Ο λόγος για τα γερμανικά σανδάλια Birkenstocks – γνωστά για τις σόλες τους από φελλό και λατέξ, που τα τελευταία χρόνια έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή στην υφήλιο, καθώς φορέθηκαν από γνωστούς σταρ του Χόλιγουντ και αστέρια της ποπ μουσικής. Η γερμανική εταιρεία που τα κατασκευάζει προσέφυγε πριν από λίγο καιρό στα δικαστήρια, ζητώντας να εκλαμβάνονται ως έργα τέχνης και ως εκ τούτου να τυγχάνουν ισχυρής προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.
Σκοπός της προσφυγής ήταν να απαγορευτεί η παραγωγή παρόμοιων υποδημάτων από ανταγωνιστές της εταιρείας. Η Birkenstock ήθελε συγκεκριμένα τα αντίστοιχα προϊόντα που πωλούσαν οι γερμανικοί λιανοπωλητές Tchibo και shoe.com, καθώς και η δανική εταιρεία λιανικής Bestseller να αποσυρθούν από τα ράφια και να καταστραφούν.
Σύμφωνα με τη γερμανική νομοθεσία, η προστασία πνευματικών δικαιωμάτων ισχύει για 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού, ενώ η προστασία ενός σχεδίου εξαρτάται από τη διάρκεια ζωής του προϊόντος και λήγει έπειτα από 25 χρόνια. Η νομική διάκριση μεταξύ σχεδίου και τέχνης στο γερμανικό δίκαιο έγκειται στον σκοπό ενός προϊόντος. Το σχέδιο εξυπηρετεί μια πρακτική λειτουργία, ενώ τα έργα τέχνης απαιτούν ένα ευδιάκριτο επίπεδο ατομικής καλλιτεχνικής δημιουργικότητας.
Προστασία σχεδιασμού
Ο τσαγκάρης και μέλος της δυναστείας Μπίρκενστοκ, Καρλ Μπίρκενστοκ, γεννημένος το 1936, βρίσκεται ακόμη στη ζωή. Ωστόσο, από τότε που δημιούργησε τα αρχικά του σχέδια στη δεκαετία του 1970 ορισμένα σανδάλια δεν απολαμβάνουν πλέον την προστασία του σχεδιασμού. Ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε κατά συνέπεια να παράγει και να πωλεί παρόμοια σανδάλια, γι’ αυτό και η προσφυγή των δικηγόρων της Birkenstock προκειμένου να χαρακτηριστούν τα παπούτσια της έργα τέχνης.
Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Καρλσρούης συντάχθηκε ωστόσο χθες με την απόφαση ενός κατώτερου δικαστηρίου της Γερμανίας κρίνοντας ότι τα σανδάλια της Birkenstock δεν μπορούσαν να θεωρηθούν «έργα εφαρμοσμένης τέχνης που προστατεύονται από πνευματικά δικαιώματα». Tο δικαστήριο διεμήνυσε ότι, για να ισχύσει προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, θα έπρεπε να υπάρχει τέτοιος βαθμός σχεδίασης, ώστε το προϊόν να εμφανίζει κάποια ατομικότητα. Η απόφαση θέτει τέλος σε μια διαμάχη η οποία ξεκίνησε τον Μάιο του 2023.
Η Birkenstock ιδρύθηκε το 1774 από τον Johann Adam Birkenstock στο Neustadt (Wied) Ρηνανίας-Παλατινάτου, της Γερμανίας. Ο αρχικός σκοπός ήταν η δημιουργία ανατομικών υποδημάτων που να υποστηρίζουν και να διαμορφώνουν το περίγραμμα του ποδιού σε αντίθεση με τις επίπεδες σόλες που είχαν πολλά παπούτσια εκείνη την περίοδο. To 1896 η εταιρεία σχεδίασε τα πρώτα σανδάλια Fussbett, ενώ μέχρι το 1925, τα Birkenstocks πωλούνταν σε όλη την Ευρώπη.
Το 1966, η Margot Fraser, μια Γερμανοαμερικανίδα σχεδιάστρια μόδας που διέμενε στη Σάντα Κρουζ της Καλιφόρνιας έφερε πρώτη φορά τα Birkenstocks στην Αμερική. Είχε νωρίτερα ταξιδέψει για να επισκεφθεί ένα σπα στη Γερμανία καθώς υπέφερε από μια πάθηση στα πόδια η οποία προκλήθηκε από τα παπούτσια. Η Fraser βρήκε ανακούφιση στα Birkenstock και κατενθουσιασμένη δρομολόγησε την εισαγωγή τους στις ΗΠΑ. Στην αρχή αυτά δεν έγιναν αποδεκτά. Αρκετά καταστήματα δεν τα πωλούσαν καθώς τα θεωρούσαν χοντροκομμένα. Η άνεση και η φιλική προς τα πόδια επαφή των Birkenstocks κέρδισε ωστόσο τους χίπις, τους εκπροσώπους του κινήματος υψηλής τεχνολογίας στην Καλιφόρνια και βέβαια τους επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου.
Πώληση μετοχών
Το ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού για τα γερμανικά υποδήματα ανακινήθηκε την τελευταία πενταετία μετά την έξυπνη προβολή τους στην ταινία «Barbie» το 2023. Στην τελευταία σκηνή της επιτυχημένης ταινίας η Αυστραλή ηθοποιός Margot Robbie άλλαξε τα ψηλοτάκουνα παπούτσια της με ένα ζευγάρι ροζ Birkenstock.
Δύο χρόνια νωρίτερα, η οικογένεια Birkenstock που διηύθυνε την εταιρεία επί έξι γενιές είχε πουλήσει το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών πριν στην αμερικανoγαλλική εταιρεία επενδύσεων L Catterton και τη Financière Agache, την εταιρεία ιδιωτικών κεφαλαίων που υποστηρίζεται από τον κολοσσό ειδών πολυτελείας LVMH του Γάλλου δισεκατομμυριούχου και πλουσιότερου ανθρώπου της Ευρώπης Μπερνάρ Αρνό. Τότε ήταν που ξεκίνησε και ο δικαστικός αγώνας για να γίνουν τα σανδάλια έργα τέχνης.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας