Με εξορκισμούς, καταγγελίες και ακόμη μεγαλύτερους εμπορικούς περιορισμούς αντιδρούν οι ΗΠΑ στο «χαστούκι» που έφαγε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα το καμάρι της τεχνολογικής υπεροχής τους στον πλανήτη, ο πολλά (κέρδη) υποσχόμενος τομέας τεχνητής νοημοσύνης από μια μικρή εταιρεία της Κίνας.
Τα γεγονότα είναι λίγο πολύ γνωστά: ο κόσμος της τεχνητής νοημοσύνης και το σύνολο της χρηματιστηριακής αγοράς τραντάχτηκαν την περασμένη Δευτέρα στο άκουσμα ότι το μοντέλο ανοιχτού κώδικα της λιλιπούτειας κινεζικής startup DeepSeek κυριαρχούσε στα κατεβάσματα του Apple store μετά μία εβδομάδα κυκλοφορίας. Βρέθηκε ισάξιο ή και καλύτερο σε ορισμένες εργασίες από τα αντίστοιχα προηγμένα μοντέλα της πρωτοπόρου του κλάδου OpenAI, παρότι για την ανάπτυξή του δαπανήθηκαν ελάχιστα (λιγότερα από 6 εκατ. δολάρια) και πολύ χαμηλότερη υπολογιστική ισχύς. Η ανάδυσή του έθεσε υπό αμφισβήτηση το βασικό «μάντρα» των αμερικανικών κολοσσών ότι για να υπάρξει πρόοδος και καλύτερα προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης απαιτούνται επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων και τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Η ανατροπή προκάλεσε ξεπούλημα στις μετοχές υψηλής τεχνολογίας τη Δευτέρα και απώλειες χρηματιστηριακής αξίας μεγαλύτερες του 1 τρισ. δολαρίων στη Wall Street. Πριν προλάβει να καταλαγιάσει ο θόρυβος ξεκίνησε ωστόσο η... δαιμονοποίηση.
Την Τρίτη το Bloomberg και οι Financial Times ανέφεραν ότι η OpenAI και η Microsoft, ο μεγαλύτερος επενδυτής της, ερευνούν το αν η DeepSeek χρησιμοποίησε την πνευματική ιδιοκτησία τής OpenAI για να δημιουργήσει το μοντέλο της, παραβιάζοντας τους όρους παροχής υπηρεσιών της. Εκπρόσωπος της OpenAI διέρρευσε ότι η εταιρεία έχει ενδείξεις ότι η DeepSeek μπορεί να έχει «διυλίσει» δικά της μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Η «διύλιση» όμως δεν είναι ακριβώς κλοπή, αλλά ένα είδος ελιγμών που χρησιμοποιούν οι προγραμματιστές για να εκπαιδεύσουν μικρότερα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης μέσω μεγαλύτερων, πιο εξελιγμένων. Συνιστά δε ειρωνεία η OpenAI, μια startup τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε πάνω σε βάσεις δεδομένων τις οποίες υφάρπαξε χωρίς άδεια από το Διαδίκτυο, να δείχνει το δάχτυλο σε μια άλλη startup που φέρεται να κάνει… λίγο πολύ το ίδιο. Η αξιοποίηση του παλαιότερου για την ανάπτυξη κάτι καινούργιου δεν είναι κάτι νέο στην τεχνητή νοημοσύνη. Η συντριπτική πλειονότητα των γνώσεων και των ανακαλύψεων των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM) είναι «δανεισμένες». Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιούν όλοι αναπτύχθηκε στο DeepMind, το εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης της Google, κάτι που δεν αμφισβητείται από κανέναν.
Κινεζική κυβέρνηση
Εν τω μεταξύ την περασμένη Πέμπτη η αμερικανική εταιρεία διαδικτυακής ανάλυση Graphika υποστήριξε ότι στην επιτυχία του μοντέλου τής DeepSeek είχε βάλει το χεράκι της η κινεζική κυβέρνηση. Η νεοϋρκέζικη εταιρεία ισχυρίστηκε ότι με μηνύματά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λογαριασμοί κινεζικών πρεσβειών, διπλωματών, ΜΜΕ και άλλων παραγόντων που πρόσκεινται στο Πεκίνο ενίσχυσαν την κάλυψη της κυκλοφορίας του μοντέλου τής DeepSeek από τα μέσα ενημέρωσης, προωθώντας την ιδέα ότι αυτό αμφισβητούσε την κυριαρχία των ΗΠΑ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Τα μηνύματα αυτής της εκστρατείας κυκλοφόρησαν σύμφωνα με την Graphika σε πλατφόρμες όπως το X, το Facebook και το Instagram καθώς και στις κινεζικές υπηρεσίες Toutiao και Weibo.
Το εν λόγω σενάριο «κινεζικής συνωμοσίας» δεν είναι άμοιρο των θεωριών που εκφράζονται συχνά στις ΗΠΑ ότι η Κίνα ενδέχεται να αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για να εξαπολύσει επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ή να αναπτύξει ένα βιολογικό όπλο. Διόλου τυχαία την Πέμπτη η διεύθυνση της Βουλής των Αντιπροσώπων ειδοποίησε τα γραφεία του Κογκρέσου να μη χρησιμοποιούν το DeepSeek, καθώς δεν έχει εξουσιοδοτηθεί για επίσημη χρήση. Μέλη του Κογκρέσου κάλεσαν την ίδια ημέρα την κυβέρνηση Τραμπ να εξετάσει το ενδεχόμενο περιορισμού της εξαγωγής των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης Η20 που κατασκευάζει η Nvidia και τα οποία φέρεται να χρησιμοποίησε η DeepSeek για το μοντέλο της. Τα Η20, αν και δεν είναι τα πλέον σύγχρονα τσιπ της Nvidia, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης και έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να συμμορφώνονται με τους υπάρχοντες περιορισμούς των ΗΠΑ για τις εξαγωγές προς την Κίνα.
Οι περιορισμοί στις πωλήσεις τους ήταν ήδη υπό εξέταση από την προηγούμενη κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο τελευταίος, λίγο πριν εγκαταλείψει το αξίωμά του, είχε εισήγαγε σωρεία περιορισμών στις εξαγωγές τσιπ και τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης, ορίζοντας μεταξύ άλλων ποσοστώσεις στις εξαγωγές για περίπου 120 χώρες, ευρύτερη πρόσβαση μόνο για τους στενότερους συμμάχους και ακόμη μεγαλύτερους περιορισμούς για Κίνα, Ρωσία, Ιράν και Βόρεια Κορέα. Τα μέτρα αυτά επανεξετάζει η κυβέρνηση Τραμπ.
Μερίδια αγοράς
Ωστόσο η εθνική ασφάλεια δεν είναι ο μοναδικός λόγος των περιορισμών. Εκείνο που φοβίζει περισσότερο την «κυβέρνηση των δισεκατομμυριούχων» και τους κολοσσούς της υψηλής τεχνολογίας είναι η προοπτική απώλειας μεριδίου μιας αγοράς που βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα και την οποία θεωρούν απολύτως δική τους.
Η απρόσμενη επιτυχία της DeepSeek ενισχύει τη δυναμική του κινήματος ανοιχτού κώδικα όχι μόνο στην Κίνα, που αναγκαστικά στράφηκε προς τα εκεί λόγω των αμερικανικών περιορισμών, αλλά στις ίδιες τις ΗΠΑ όπου κολεκτίβες αναπτύσσουν τα δικά τους μοντέλα και εφαρμογές καθώς και σε άλλα μέρη του κόσμου με εξέχουσα τη Γαλλία. Μοντέλα ανοιχτού κώδικα παρόμοια με τo R1 και το V3 της DeepSeek και ισοδύναμα του ο1 της OpenAI κατασκευάζονται σήμερα σε όλον τον κόσμο. Τα μοντέλα αυτά είναι έτοιμα να κατακτήσουν μερίδιο αγοράς, παρέχοντας τις εφαρμογές τους στους χρήστες τους πολύ φτηνότερα ή και δωρεάν σε αντίθεση με τα μοντέλα της OpenAI και των υπόλοιπων αμερικανικών κολοσσών υψηλής τεχνολογίας.
Για κάποιους παρατηρητές οι πραγματικές δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, η πρόοδος και η εξέλιξη υπάρχουν σε όσους αναπτύσσουν σήμερα εφαρμογές και προϊόντα πάνω σε αυτήν την υποδομή των μοντέλων ελεύθερου κώδικα.
Αντίθετα, η πανάκριβη προσπάθεια της OpenAI και των άλλων κολοσσών της Σίλικον Βάλεϊ αποτελεί απλώς ακόμη ένα εμπόρευμα. Τα κλειδωμένα μοντέλα τους και οι πατέντες δεν έχουν άλλο στόχο από τη δημιουργία μιας ελεγχόμενης αδιαφανούς ολιγοπωλιακής αγοράς, η οποία θα γεμίσει τις τσέπες των μεγαλομετόχων των κολοσσών.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας