Ενοχος ο «αρχηγός»

Ενοχος για απάτες, χειραγώγηση της αγοράς και συνωμοσία κρίθηκε από το σώμα ενόρκων ομοσπονδιακού δικαστηρίου του Μανχάταν ο Σουνγκ Κουκ «Μπιλ» Χουάνγκ, ιδρυτής του Archegos Capital Management που πριν από περίπου τρία χρόνια βάρεσε κανόνι 36 δισ. δολαρίων προκαλώντας σοκ σε Wall Street, τραπεζικούς κολοσσούς και ρυθμιστικές αρχές σε τρεις ηπείρους.

Η κατάρρευση της ιδιωτικής επενδυτικής εταιρείας (ή κατ’ άλλους κοινού hedge fund) του Xουάνγκ αποτελεί τρανό παράδειγμα του τεράστιου συστημικού κινδύνου που ενέχει η στενή σχέση των μεγάλων τραπεζών με το σκιώδες χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σχέση η οποία βασίζεται στην αχαλίνωτη επιθυμία και των δύο για κερδοσκοπία μέσω μιας λίαν ανεξέλεγκτης και ριψοκίνδυνης υπερμόχλευσης κεφαλαίων.

Οι ένορκοι καταδίκασαν τον Χουάνγκ για τις 10 από τις 11 κατηγορίες που του είχαν προσάψει οι εισαγγελείς, ενώ έκριναν τον συγκατηγορούμενό του πρώην οικονομικό διευθυντή -και αναπληρωτή του στην ηγεσία του Archegos- Πάτρικ Χάλιγκα, ένοχο και για τις τρεις κατηγορίες που αυτός αντιμετώπιζε.

Οι δύο άνδρες απειλούνται με έως και 20 χρόνια κάθειρξη για κάθε κατηγορία που καταδικάστηκαν. Εκτιμάται ωστόσο ότι στην τελική ποινή που θα ανακοινωθεί στις 28 Οκτωβρίου θα υπάρξουν εκπτώσεις καθώς θα συνυπολογιστούν και άλλοι παράγοντες.

Οι εισαγγελικές αρχές κατηγόρησαν τους Χουάνγκ και Χάλιγκαν ότι είπαν ψέματα στις τράπεζες προκειμένου να χρηματοδοτηθούν από αυτές με δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία χρησιμοποίησαν για να φουσκώσουν τεχνητά τις τιμές των μετοχών πολλών εισηγμένων εταιρειών. «Μέχρι το 2021, τα ψέματα και η χειραγώγηση των κατηγορουμένων είχαν παγιδεύσει σχεδόν δώδεκα μετοχές και τη μισή Wall Street σε μια απάτη 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μια απάτη που κατέρρευσε μέσα σε λίγες μόνο μέρες», ανέφερε χαρακτηριστικά στην τελική αγόρευσή του ένας από τους εισαγγελείς.

Από την πλευρά της, η υπεράσπιση του Χουάνγκ κατηγόρησε ωστόσο τους εισαγγελείς ότι στην «πιο επιθετική υπόθεση χειραγώγησης ανοιχτής αγοράς» που έχει εκδικαστεί ποτέ στις ΗΠΑ, αυτοί ποινικοποίησαν επιθετικές μεν αλλά καθ’ όλα νόμιμες μεθόδους συναλλαγών. Και ίσως να έχουν εν μέρει δίκιο αφού τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα με τα οποία έκανε παιχνίδι ο Χουάνγκ δεν είναι παράνομα.

To Archegos επένδυε κατά κύριο λόγο σε συμβόλαια ανταλλαγής συνολικής απόδοσης (total return swaps) που του επέτρεπαν να ποντάρει σε μετοχές που δεν κατείχε. Τα εν λόγω συμβόλαια αποτελούν τον ορισμό της μόχλευσης. Επιτρέπουν σε αυτόν που τα αξιοποιεί, συνήθως hedge funds (και στην προκειμένη περίπτωση το Archegos), να έχει με τις δανεικές μετοχές μεγαλύτερη έκθεση και κατ’ επέκταση μεγαλύτερη δυνατότητα επηρεασμού στις διακυμάνσεις των τιμών τους. Τα hedge funds καρπώνονται την απόδοση των μετοχών ενώ πληρώνουν στους κατόχους τους -στην προκειμένη περίπτωση στις επενδυτικές τράπεζες- μια προκαθορισμένη προμήθεια, σταθερή ή μεταβλητή.

Ενδεικτικό τής εν λόγω υπερμοχλευμένης επενδυτικής πρακτικής είναι ότι στο ζενίθ της η Archegos κατείχε περιουσιακά στοιχεία 36 δισ. δολαρίων, ενώ οι θέσεις της σε μετοχές ήταν υπερπενταπλάσιες ξεπερνώντας τα 160 δισ. δολάρια. Κάποιες εξ αυτών θεωρούνταν «μετοχές ζόμπι», ελληνιστί «σαπάκια». Παρ’ όλα αυτά κατάφεραν με τους επιδέξιους χειρισμούς φουσκώματος του Χουάνγκ να πενταπλασιάσουν την αξία τους σε έναν χρόνο. To ποντάρισμα αυτό επέτρεψε στο Archegos με ένα μικρό χρηματικό ποσό ως εγγύηση να έχει εντυπωσιακές αποδόσεις και κέρδη. Για αρκετό χρόνο όλα κυλούσαν ομαλά και όλοι κέρδιζαν από τις υψηλές αποδόσεις. Οταν όμως οι μετοχές άρχισαν να υποχωρούν τον Μάρτιο του 2021, τότε φάνηκαν οι αδυναμίες αλλά και ο συνένοχος ρόλος τραπεζών και ρυθμιστικών αρχών.

Το Archegos δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις κλήσεις περιθωρίου (margin calls) των τραπεζών για μεγαλύτερες διασφαλίσεις απέναντι στην πτώση με αύξηση των εγγυήσεων και αυτές προχώρησαν σε μαζικές ρευστοποιήσεις σπέρνοντας πανικό και διογκώνοντας τις ζημιές του. Κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος μέσα σε λίγα 24ωρα. Το λουκέτο του ανέδειξε τον βαθμό επικινδυνότητας αυτών των παραγώγων χρηματιστηριακών προϊόντων. Ο γνωστός δισεκατομμυριούχος επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ είχε προειδοποιήσει ήδη από το 2003 ότι τα total return swaps ισοδυναμούν με «οικονομικά όπλα μαζικής καταστροφής». Ολες οι τράπεζες που συνεργάστηκαν με την Archegos -μεταξύ των οποίων και οι JP Morgan, Goldman Sachs, Credit Suisse, Nomura, Deutsche Bank- γνώριζαν τους κινδύνους. Ωστόσο ποτέ δεν προχώρησαν σε μια ουσιαστική αποτίμηση του κινδύνου πριν χρηματοδοτήσουν με δισεκατομμύρια τον Χουάνγκ.

Ας σημειωθεί ότι παρά το τεράστιο άνοιγμά του τόσο σε όγκο όσο και ρίσκο, το Archegos, ως «οικογενειακό γραφείο» επενδύσεων (family office) και οντότητα του σκιώδους χρηματοπιστωτικού συστήματος, δεν ήταν υποχρεωμένο να υποβάλλει τακτικές εκθέσεις στις ρυθμιστικές αρχές όπως οι τράπεζες. Κινούμενο σε καθεστώς αδιαφάνειας μπορούσε έτσι να παίζει το κερδοσκοπικό του παιχνίδι για την εξασφάλιση των ύψιστων αποδόσεων χωρίς σημαντικά εμπόδια. Η τυφλή εμπιστοσύνη που του έδειξαν οι τράπεζες δεν είναι τυχαία αυτού.