Κόλαφο για κεντρικές τράπεζες και τα οικονομικά επιτελεία αρκετών κυβερνήσεων αποτελεί η έκθεση των think tanks IPPR και Common Wealth για τα εταιρικά υπερκέρδη και τον καθοριστικό ρόλο που αυτά έπαιξαν στον παρατεταμένο πληθωρισμό που χτύπησε την παγκόσμια οικονομία μετά την πανδημία. Οι κεντρικοί τραπεζίτες φέρουν μεγάλη ευθύνη γιατί ενώ τα ίδια τα στελέχη τους έχουν προειδοποιήσει με αναλύσεις για τον πληθωρισμό που πυροδοτεί η αύξηση των εταιρικών κερδών επέμειναν «παραδοσιακά», εστιάζοντας την αντιπληθωριστική τους πολιτική μόνο προς τη ζήτηση, τις αυξήσεις των μισθών και τη στενή αγορά εργασίας. Οι κυβερνήσεις από την πλευρά τους δεν έκαναν τίποτα προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ολιγοπώλια, και πιο συγκεκριμένα μερικές εκατοντάδες εταιρείες οι οποίες αξιοποίησαν τις αλλεπάλληλες κρίσεις της τελευταίας τριετίας και τη δεσπόζουσα θέση που κατέχουν σε κάποιες αγορές αγαθών και υπηρεσιών προκειμένου να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό της απληστίας.
Η έκθεση των δύο δεξαμενών σκέψης συνοψίζει τις βασικές πτυχές της πλειονότητας των αναλύσεων που γράφτηκαν για τον ρόλο των εταιρικών κερδών στην πληθωριστική έξαρση στη μετά την πανδημία περίοδο, επισημαίνοντας κενά στην έρευνα και στις πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Υπογραμμίζει ότι ενώ τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και το ενεργειακό σοκ που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτέλεσαν το έναυσμα για την άνοδο του πληθωρισμού, για την ενίσχυση αυτού στη συνέχεια και την επιμονή του τον καθοριστικό ρόλο είχαν τα ολιγοπώλια και η τιμολογιακή ισχύς ορισμένων εταιρειών σε κάποιους τομείς. Η ύπαρξή τους έκανε τις αυξήσεις των τιμών να κορυφωθούν και να παραμείνουν εκεί για καιρό.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι κολοσσοί ενέργειας όπως οι ExxonMobil και Shell, εξόρυξης όπως οι Glencore και Rio Tinto και τροφίμων όπως οι Kraft Heinz, Archer-Daniels-Midland και Bunge είδαν τα κέρδη τους να ξεπερνούν κατά πολύ τον πληθωρισμό στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Επειδή οι τιμές της ενέργειας και των τροφίμων τροφοδοτούν σημαντικά το κόστος σε όλους τους τομείς της ευρύτερης οικονομίας, η άνοδός τους επιδείνωσε το αρχικό σοκ των τιμών – συμβάλλοντας στο να κορυφωθεί ο πληθωρισμός και να διαρκέσει περισσότερο από ό,τι αν υπήρχε μικρότερη ολιγοπωλιακή ισχύς στην αγορά», ανέφερε σχετικά η έκθεση.
Στρατηγική
Στο πλαίσιο αυτό επικαλείται σχετική έρευνα του βρετανικού συνδικάτου Unite, η οποία αποκάλυψε πέρυσι ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις τιμών που επηρεάζουν τον δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) στο Ηνωμένο Βασίλειο προήλθαν από τις παραπάνω επιχειρήσεις οι οποίες είτε διατήρησαν είτε βελτίωσαν τα περιθώρια κέρδους τους. Μεταξύ των εταιρειών που αύξησαν τα κέρδη τους περισσότερο από τον προ της πανδημίας μέσο όρο τους ήταν συγκεκριμένα οι:
● ExxonMobil: από μέσο όρο 17,55 δισ. ευρώ προ πανδημίας σε 62 δισ. ευρώ
● Shell: από 18,72 δισ. ευρώ σε 51,48 δισ. ευρώ
● Glencore: από 2,22 δισ. ευρώ σε 17,3 δισ. ευρώ
● Archer-Daniels-Midland: από 1,6 δισ. ευρώ σε 3,7 δισ. ευρώ
● Kraft Heinz: από 310 εκατ. ευρώ σε 2,1 δισ. ευρώ
Αναλύοντας τα αποτελέσματα 1.350 εισηγμένων εταιρειών της Βρετανίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Βραζιλίας και της Νοτίου Αφρικής, η έκθεση διαπίστωσε ακόμη ότι εκτός των πετρελαϊκών και εταιρειών του αγροτοδιατροφικού τομέα και οι εταιρείες του τομέα της υψηλής τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών και του τραπεζικού τομέα προχώρησαν επίσης σε σημαντική αύξηση των τιμών τους αυξάνοντας και αυτές τα περιθώρια κέρδους τους. «Τέτοιου είδους εταιρείες κατάφεραν να προστατεύσουν τα περιθώρια κέρδους τους ή να τα αυξήσουν πραγματοποιώντας υπερκέρδη, εκμεταλλευόμενες την ολιγοπωλιακή τους ισχύ και τη δυναμική της αγοράς», ανέφερε χαρακτηριστικά η έκθεση.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε σημαντικές απώλειες σε οικονομία και εργαζόμενους. Το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε να ήταν 8% υψηλότερο από ό,τι σήμερα αν δεν υπήρχε αυτή η ολιγοπωλιακή ισχύς, τονίζει σχετικά, προσθέτοντας ότι και το εισόδημα των εργαζομένων είναι πιθανότατα σημαντικά χαμηλότερο, ενώ ο δυναμισμός της οικονομίας πιο αδύναμος, με λιγότερες επιλογές, χειρότερη ποιότητα προϊόντων και λιγότερες οικονομικές ευκαιρίες σε σχέση με έναν κόσμο στον οποίο θα υπήρχαν λιγότερες εταιρείες με δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Μελέτες των ΕΚΤ, Κομισιόν, Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών και ΟΟΣΑ έχουν νωρίτερα επιβεβαιώσει τις διαπιστώσεις των δύο δεξαμενών σκέψης δείχνοντας ότι όντως τα εταιρικά κέρδη είχαν μεγάλη μερίδα ευθύνης στην άνοδο των τιμών. Ορισμένα μέλη της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, της Federal Reserve, έχουν μάλιστα αναγνωρίσει ότι οι αυξήσεις των τιμών είχαν στόχο την ενίσχυση των κερδών και όχι τη διατήρησή τους. Το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ιζαμπέλ Σνάμπελ, παραδέχθηκε επίσης πέρυσι ότι κατά μέσο όρο τα κέρδη συνέβαλαν στον συνολικό πληθωρισμό πάνω από την ιστορική συμβολή τους.
Καταστροφική εμμονή
Παρ' όλα αυτά, οι κεντρικοί τραπεζίτες που μαζεύτηκαν τον περασμένο Αύγουστο στο συμπόσιο της αμερικανικής Fed στο Τζάκσον Χόουλ του Γουαϊόμινγκ συνέχισαν να αποδίδουν τον κίνδυνο διατήρησης του υψηλού πληθωρισμού στη στενή αγορά εργασίας. Τα εταιρικά κέρδη ελάχιστα τους απασχόλησαν. Η καταστροφική τους εμμονή στην πλευρά της ζήτησης και στον κόσμο της εργασίας γεννά πλέον σοβαρά ερωτήματα ως προς τη σκοπιμότητά της. Την ίδια στιγμή, οι ερευνητές προτείνουν την επιβολή φόρου στα επιπλέον 4 τρισ. δολάρια που κέρδισαν οι εταιρείες, καθώς και μέτρα για την κατάργηση των μονοπωλιακών πρακτικών που επέτρεψαν σε αυτές να εκμεταλλευτούν τη δεσπόζουσα θέση τους στην αγορά.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας