«Γεράκια» σκιάζουν την οικονομία

Στο έλεος των «γερακιών» βρίσκεται η παγκόσμια οικονομία, καθώς οι όποιες ελπίδες ανάκαμψης υπήρχαν έναν χρόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σκιάζονται πλέον όλο και πιο πολύ από τις επιλογές των κεντρικών τραπεζιτών και τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό.

Η ωμή πραγματικότητα, που διαφαίνεται από τα λεγόμενα των τραπεζιτών τις τελευταίες ημέρες, είναι ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων τους δεν πρόκειται να σταματήσουν πριν η οικονομία μπει ύφεση.

Καταθέτοντας νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα στην αμερικανική Γερουσία, ο πρόεδρος της Fed, Tζέρομ Πάουελ, έριξε τη βόμβα του, διαμηνύοντας ότι οι επόμενες αυξήσεις των επιτοκίων ενδέχεται να είναι μεγαλύτερες και συχνότερες. Η δήλωση έπιασε στον ύπνο τις αγορές, που εδώ και καιρό προεξοφλούσαν ότι οι επόμενες αυξήσεις των επιτοκίων θα είναι μικρότερες των προηγούμενων, της τάξης του 0,25%, και φθίνουσες σε συχνότητα. Ανεξαρτήτως του τι θα δείξουν τα στοιχεία για την απασχόληση σήμερα και τον πληθωρισμό την επόμενη Τρίτη, οι οικονομικοί αναλυτές προβλέπουν ότι το ταβάνι του τρέχοντος κύκλου αύξησης των επιτοκίων της Fed θα είναι πολύ υψηλότερο από το 5,1% που εκτιμούσαν τον Δεκέμβριο. Τα επιτόκια της Goldman Sachs και αρκετών επενδυτικών τραπεζών ακόμα θα κορυφωθούν τον επόμενο Σεπτέμβριο στο 5,5%-5,75%, ενώ η ανάλυση των στοιχείων της Fed από τον όμιλο CME υποδεικνύει ότι υπάρχουν 50% πιθανότητες να πιάσουν το 6%.

Αλλοι αναλυτές, όπως ο επικεφαλής οικονομολόγος της TS Lombard, Steven Blitz, υποστηρίζουν ότι η Fed δεν πρόκειται να τερματίσει τις αυξήσεις των επιτοκίων της πριν οι ΗΠΑ μπουν σε ύφεση. «Δεν υπάρχει έξοδος από αυτόν τον κύκλο μέχρι ο Πάουελ να δημιουργήσει ύφεση, μέχρι η ανεργία να αυξηθεί. Τότε μόνο θα σταματήσουν να αυξάνονται τα επιτόκια» υπογράμμισε χθες ο Blitz στο CNBC, προσθέτοντας ότι η αμερικανική κεντρική τράπεζα δεν έχει ιδέα πού είναι το ταβάνι των επιτοκίων της επειδή δεν έχει ιδέα μέχρι πού υποχωρεί ο πληθωρισμός χωρίς ύφεση. Εικάζει μάλιστα ότι η Fed θα χρειαστεί να αυξήσει τα επιτόκιά της έως και το 6,5% πριν έλθει η «πραγματική» καθίζηση της οικονομίας και αλλάξουν οι προτεραιότητες της.

Πάντως οι πρώτες ενδείξεις επιβράδυνσης της αμερικανικής οικονομίας έχουν ήδη αρχίσει να προβάλλουν. Η αγορά κατοικίας συρρικνώνεται εδώ και μήνες, ενώ στην αγορά εργασίας οι απολύσεις που πραγματοποιήθηκαν το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου ήταν οι υψηλότερες από το 2011 (180.000). Με την τρέχουσα εξασθένηση του αμερικανικού χρηματιστηρίου κάποιοι υποστηρίζουν ότι ένα κραχ στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και οι απαρχές μιας πιστωτικής κρίσης με τη μορφή άρσης των πιστώσεων από τις τράπεζες ίσως να έχουν ήδη ξεκινήσει. Την άνοδο των επιτοκίων τής Fed δεν την πληρώνει όμως μόνο η αμερικανική οικονομία.

Τα φίδια ζώνουν ήδη και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες που δεν έχουν ακόμη προλάβει να συνέλθουν από την πανδημία και την ενεργειακή κρίση και καλούνται να πορευτούν σε ένα περιβάλλον χαμηλής παγκόσμιας ανάπτυξης. Οι εκτιμήσεις των μεγάλων τραπεζών είναι ότι η άνοδος των επιτοκίων της Fed προς το 6% θα επισπεύσει τις εκροές κεφαλαίων που ήδη καταγράφονται σε αυτές τις οικονομίες, θα οδηγήσει σε περαιτέρω υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων τους (έως και 5%) και θα καταστήσει τον δανεισμό τους ακόμη πιο ακριβό, σχεδόν δυσβάσταχτο για κάποιες εξ αυτών. Χώρες όπως η Κένυα, η Αίγυπτος και το Πακιστάν επί της ουσίας είναι ήδη αποκλεισμένες από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές ενώ κάποιες άλλες, όπως η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Πολωνία και η Χιλή, δείχνουν όλο και πιο ευάλωτες στην άντληση κεφαλαίων.

Ευρωζώνη

Εν τω μεταξύ στην ευρωζώνη, η οικονομία της οποίας αιμορραγεί ασταμάτητα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει αργότερα αυτόν τον μήνα σε ακόμη μία αύξηση των επιτοκίων της κατά 0,5%. Τόσο η πρόεδρός της Κριστίν Λαγκάρντ όσο και ο επικεφαλής οικονομολόγος Φιλιπ Λέιν έχουν διαμηνύσει ότι οι αυξήσεις θα συνεχιστούν.

Γνωστά «γεράκια» του διοικητικού συμβουλίου της, όπως ο Γερμανός Γιόαχιμ Νάγκελ, όπου βρεθούν υπερθεματίζουν, ενώ ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης Ρόμπερτ Χόλτσμαν υποστήριξε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι θα χρειαστούν τέσσερις αυξήσεις κατά 0,5% στις επόμενες συνεδριάσεις ώς τον Ιούλιο. Αν επαληθευτεί ο τελευταίος, τότε τα επιτόκια της ΕΚΤ θα πιάσουν το 4,5% από 4% που προβλεπόταν ότι θα είναι το ταβάνι του τρέχοντος κύκλου ανόδου τους. Μια τέτοια πορεία θα περιστείλει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, που το προηγούμενο τρίμηνο ήταν 0%. Καθιστά επίσης ακόμη πιο ακριβό το κόστος δανεισμού των χωρών-μελών σε μια περίοδο που οι δανειοληπτικές τους ανάγκες είναι μεγάλες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Γερμανίας, που αποτελεί σημείο αναφοράς για την ευρωζώνη, χτύπησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα το υψηλότερο επίπεδο από το 2011.