Ραντεβού με το «Σύμφωνο» λιτότητας και δημοσιονομικές προσαρμογές από το 2023;

Να... τετραγωνίσει τον κύκλο θα επιχειρήσει η Κομισιόν στην αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων μετά την πανδημία. Χθες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε και επίσημα τον δημόσιο διάλογο για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που ορίζει τα δημόσια ελλείμματα στο 3% και το χρέος στο 60% του ΑΕΠ. Εξαιτίας της πανδημίας, οι κανόνες αυτοί έχουν «παγώσει». Ζητούμενο είναι μετά το τέλος της πανδημίας αν τα κράτη-μέλη θα επιστρέψουν στους αυστηρούς κανόνες λιτότητας ή σε πιο ευέλικτους δημοσιονομικούς κανόνες.

Η συζήτηση δεν πρόκειται να είναι εύκολη. Οι παλιές διαιρέσεις μεταξύ του Βορρά και του Νότου θα αναβιώσουν και η συμφωνία δεν θα είναι καθόλου αυτονόητη. Δεδομένου ότι η αναστολή των κανόνων του Συμφώνου θα ισχύσει έως το 2022, πολλοί οικονομολόγοι ανησυχούν ότι η έλλειψη πολιτικής απόφασης μπορεί να οδηγήσει ξανά στους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες. Μόνο που τώρα, χρέος και ελλείμματα βρίσκονται σε εκρηκτική άνοδο λόγω πανδημίας.

Τις ανησυχίες ανέλαβε να διασκεδάσει ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν. «Με την απενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής που αναμένεται για το 2023, το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους θα παράσχουμε κατευθύνσεις για τις δημοσιονομικές πολιτικές για την επόμενη περίοδο. Σκοπός θα είναι να διευκολυνθούν ο συντονισμός των δημοσιονομικών πολιτικών και η προετοιμασία των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης των κρατών-μελών», είπε ο υπερασπιστής της αυστηρής γραμμής, Βάλντις Ντομπρόβσκις.

Ωστόσο, οι ετήσιες μειώσεις του χρέους που απαιτούνται από τους ισχύοντες κανόνες απλώς δεν είναι ρεαλιστικές για χώρες με χρέος πάνω από 200% του ΑΕΠ όπως η Ελλάδα ή στο 160% του ΑΕΠ όπως η Ιταλία. «Η Επιτροπή ανησυχεί ότι μετά το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κάποιες από αυτές θα βρεθούν σε επικίνδυνη φάση, διότι μέχρι τότε τα επιτόκια μπορεί να αυξηθούν», είπε στην «Εφ.Συν.» ένας διπλωμάτης. Σύμφωνα με υπολογισμούς, ορισμένες χώρες θα πρέπει να προβούν σε μια τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 5-6% του ΑΕΠ!

Σίγουρος ότι η Ευρώπη θα έχει μάθει από τα λάθη του παρελθόντος εμφανίστηκε ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι που επιθυμεί διαφορετική προσέγγιση από τη λιτότητα.

«Η μείωση του υψηλού δημόσιου χρέους αποτελούσε ήδη πρόκληση κατά τα έτη που προηγήθηκαν της πανδημίας, δεδομένου του πλαισίου της αδύναμης ανάπτυξης και του πολύ χαμηλού πληθωρισμού, όπως τονίσαμε τον περασμένο Φεβρουάριο. Σήμερα, η ισχυρή δημοσιονομική στήριξη -η οποία εκτιμάται σε σχεδόν 19% του ΑΕΠ μεταξύ 2020 και 2022- ήταν απαραίτητη για τη διατήρηση των συστημάτων υγείας μας και τη διατήρηση των εργαζομένων μας σε θέσεις εργασίας. Ηταν το σωστό πράγμα που έπρεπε να γίνει», εξήγησε.

Η δημόσια διαβούλευση απευθύνεται στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., στις εθνικές κυβερνήσεις και στα Κοινοβούλια, στις κεντρικές τράπεζες, στην ΕΚΤ και στον ακαδημαϊκό κόσμο και θα παραμένει ανοιχτή έως τις 31 Δεκεμβρίου. Μέχρι τότε, οι δημόσιες αρχές και όλοι οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν τις προτάσεις τους. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τις προτάσεις, θα εξετάσει όλες τις απόψεις που θα εκφραστούν κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης και θα παρουσιάσει τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις της για τις αλλαγές στο πλαίσιο της δημοσιονομικής διακυβέρνησης, το πρώτο τρίμηνο του 2022. Στόχος είναι η επίτευξη ευρείας συναίνεσης, έγκαιρα, πριν από το 2023.